عبادت جمعی

پرستش و احترام به بودا (بوددا پوجا)

عبادت جمعی برای بودا عموماً در یک مکان عبادت عمومی انجام می شود تا هرکسی که مایل است،  بتواند شرکت کند. این عبادت جمعی در معبدی در مقابل زیارتگاه، در "داگابا"، درخت بودی یا هر مکان دیگری از این قبیل انجام می شود. عبادت کنندگان در یک ردیف در مقابل عبادتگاه می ایستند و اقلام نذری را دست به دست به سمت اتاق زیارتگاه، داگابا یا درخت بودی می فرستند . این هدایا معمولاً شامل کاسه یا گلدان گل، بخور، چوب جوس، نوشیدنی‌ها خاصی، نوشیدنی‌های میوه‌ای، اقلام دارویی، چراغ ‌های روغنی و غیره می باشد. در اینجا هیچ تفاوتی از نظر سن، موقعیت یا جنسیت مشاهده نمی‌شود. همه در یک عمل شایستگی مشترک (پینکاما) شرکت می کنند. گاهی اوقات ممکن است یک روحانی بودایی یا تعدادی از روحانیون بودایی سر خط باشد.

شایع ترین پرستش و احترام به بودا (بوددا پوجا) این است که نزدیک غروب آفتاب، حدود ساعت 6 بعد از ظهر، مراسم عبادتی شناخته شده به عنوان عبادت بودایی "گیلامپاسا" (گیلامپاسا بوددا پوجا) و یا پیشکش بودا متشکل از داروها و نوشیدنی ها انجام می شود. اگر "بوددا-پوجا" در صبح انجام شود، می تواند شامل شیر-برنج (کیری آهارا) یا هر ماده غذایی دیگری مناسب برای صبحانه توزیع می شود. غذای میان روز (دانا) همچنین ممکن است در این روش ارائه شود. زمانی که مردم عادی غذا را به صومعه می آورند تا به عنوان صدقه به راهبان بودایی تقدیم کنند، غذای میان روز اول به بودا تقدیم می شود. ابتدا، تحت هدایت یک روحانی بودایی، پیشکشی را به بودا تقدیم می کند که به صورت نمادین با یادگارها و تصویری از زندگی بودا نشان داده می شود. پس از آن غذا به ساکن راهبان ارائه می شود. این سنت ثابت شده است که در هر شرایطی که صدقه به راهبان داده می شود، اولین سهم ها از قبل به بودا تقدیم می شود. تغییرات در انواع غذاهای ارائه شده مطابق با عادات غذایی بودا و شاگردان راهب او است که از خوردن غذای جامد و غذاهای شیر پس از نیمه روز خودداری می کنند.

هنگامی که هدایا در مکان مناسب قرار می گیرند، چراغ ها روشن می شوند و بخور می سوزند، برای هر نوع هدایایی مصرع هایی خوانده می شود تا نذری معتبر شود. این کار توسط یک راهب انجام می شود که ابتدا "پناهگاه ها و دستورات" (پیشتر توضیح داده شد) را اجرا می کند و سپس مصراع های مربوطه را به زبان پالی با صدای بلند می خواند، در حالی که سایر شرکت کنندگان، دستانشان به نشانه ستایش به هم گره شده است، آنها را به صورت یک گروه همسرایان بعد از راهب تکرار می کنند. گاهی اوقات این نوع عبادت جمعی و عمومی "بوددا-پوجا" با نواختن طبل و بوق همراه می شود، به نام عبادت جمعی "هیویسی پوجا" یا عبادت ارائه موسیقی خوانده می شود که معمولاً با بسیاری از عملکردهای بودایی همراه می باشد. به عنوان آخرین مورد برنامه، یکی از راهبان شرکت کننده خطبه کوتاهی را ارائه می کند که اهمیت این مناسبت را توضیح می دهد.

همچنین می توان در اینجا ذکر کرد که این نوع عبادت (پوجا) عمومی به عنوان یک عمل کلی شایستگی در روزهای مهم مذهبی مانند روزهای ماه کامل (روزهای پویا) یا به یاد مردگان مهم انجام می شود. در مورد دوم، مراسم در سالگرد مرگ شخص مربوطه برگزار می شود. اعتقاد بر این است که فرد مرده می تواند از شایستگی هایی که از وجود جدیدش به او (پاتیدانا) منتقل شده است، شریک شود و از این طریق از هر قلمرو ناگواری که ممکن است در آن متولد شده باشد، رهایی یابد. اگر مراسم برای چنین هدفی انجام شود، راهب شرکت کننده به طور ویژه به این واقعیت اشاره می کند و شایستگی های به دست آمده را منتقل می کند.

هر هدفی که مراسم برگزار می شود، بخش پایانی با ویژگی های خاصی مشخص می شود که مورد توجه بیشتر است. یکی از روش های معمول انتقال شایستگی به همه موجودات اعم از خدایان[1] و ارواح با خواندن مصراع های مناسب است. یکی دیگر از آرمان عمومی (پاتانا) است که شرکت کنندگان به این نتیجه می رسند که با شایستگی هایی که از این مراسم به دست می آورند، ممکن است در جمع دوستان نادان و نالایق به دنیا نیایند، بلکه در جمع مردان خردمند و با فضیلت تا زمانی که به نیبانا برسند، متولد شوند. آنها همچنین از اضافه کردن دستیابی نهایی "نیبانا" به این که ممکن است این شایستگی باعث انقراض پلیدی ها در خود شود، کوتاهی نمی کنند.

با این حال یکی دیگر از آرزوهای مردمی که اهمیت اجتماعی بیشتری دارد، موارد زیر (به صورت مصراع) است:

"دیوا واسساتو کالانا – ساسساسامپاتتی هوتو چا

پیتو باواتو موکو چا – راجا باواتو داممیکو"

"باران به وقت بیاید تا خرمن زیاد شود، جهان آباد شود و حاکمان صالح باشند."

این مراسم با درخواست عفو برای هر گونه نقصی که ممکن است به طور سهوی رخ داده باشد به پایان می رسد:

"کایانا واچا چیتتینا پامادینا ماغا کاتام

آچچایام می پانتی بوریپاننا تاتاگاتا"

خداوندا، تاتاگاتا با خرد گسترده، ممکن است مرا به خاطر هر تخلفی که از طریق بدن، گفتار یا ذهن من به دلیل سهل انگاری انجام داده ام عذر خواهی کنی."

گاهی اوقات درخواست مشابهی از "دامّا" و "سانگا" نیز می شود. با این حال، از آنجایی که ایده بخشش گناهان برای بودیسم بیگانه است. این نوع درخواست تنها در صورتی معنادار خواهد بود که عبادت کننده آن را با درک کامل به عنوان یک عمل کفاره بخش، به عنوان وسیله ای برای اصلاح خود، برای بودا انجام داده باشد. بر خلاف، خدای ادیان خداباور، نمی تواند گناهان را ببخشد.

نوع دیگری از عبادت "بوددا-پوجا" نوعی است که به طور منظم در معابد و "دیوالا"یاهای بودایی انجام می شود. این تقدیم روزانه غذا و نوشیدنی (موروتان پوجا) است که توسط مقامات معبد به بودا ارائه می شود. در معبد "دالادا مالیگاوا" (معبد دندان بودا) در شهر کندی و معبد "سری ماهابودی" در شهر آنوراداپورا، از این نوع هدایایی در حد بزرگ و گسترده ای انجام می‌شود. این دو مکان، بسیار اهمیت را دارند. زیرا دو مکان مقدس بسیار مورد احترام برای بوداییان سریلانکا هستند. صبحانه، وعده ظهر و نوشیدنی های عصر همگی به طور منظم در ساعات مشخص همراه با نواختن طبل و بوق (یتواوا) ارائه می شود. اغلب، مردم نیز پیشنهادات خود را ارائه می دهند.

یکی دیگر از مراسم مهم بودایی، بزرگداشت بودا یا چیزی است که به نظر می رسد یادگاری از اجرای موسیقی سنتی است که به منظور احترام و ادای احترام به یاد استاد مقدس برگزار می شود. آغاز تاریخی این نوع پرستش را می توان به زمان بودا ردیابی کرد. قطعه ای در کتاب مقدس "ماها پارینیبانا سوتتا" ثبت شده است که پس از مرگ بودا، در حالی که جسد او به مدت هفت روز در "کوسینارا" در پایتخت "مالاس" در حالت خوابیده بود، اجرای کامل موسیقی شامل رقص، سرود و آهنگ انجام شد که به افتخار وی برگزار شده بود. این بدون شک بیانی بدون قید و شرط توسط حامیان غیر روحانی از احترام عمیق آنها به آن استاد بود. از این نوع پیشکش، تنها چیزی که به نظر می رسد باقی مانده است، طبل زدن و مقداری رقص ساده است که توسط خود نوازندگان طبل با صدای طبل و بوق انجام می شود. در سریلانکا این آیین توسط متخصصان متعلق به طبقه طبل زنان (براوا) انجام می شود و به عنوان پیشکش عموماً به عنوان عبادت "سابدا پوجا" یا "ارائه صدا" شناخته می شود.

این مراسم موسیقی در مجموع به عنوان "هیویسی" نامیده می شود و معمولاً از دو طبل به نام "داوول"، یک طبل دوقلو با یک صورت برای هر یک و چرخاندن به سمت بالا (سوراپاتتووا یا تاماتاما) و یک دستگاه شبیه ساز شیپور به نام "هوراناوا" تشکیل شده است. طبل زدن از این نوع، با تعداد بیشتر طبل ‌زنان، بخش مهمی از موکب ‌های بودایی است. این نوع طبل زدن در مراسم دیگر بودایی ها، مانند خواندن مصراع (پیریت) و صدقه دادن نیز انجام می شود.

در معابد مهمی که در زمان صرف غذا، به بودا و خدایان غذا تقدیم می‌شود، طبل زدن همزمان با پیشکش انجام می‌شود و تا پایان مراسم تقدیم ادامه می ‌یابد. این نوع از خدمات معمولی به عنوان" تیواوا" شناخته می شود. این مراسم همچنین ممکن است در روزهای "پویا"، به ویژه روز کامل ماه، در معابد به عنوان یک هدیه ویژه به بودا برگزار شود. نکته مهمی که در این عبادت ها و پوجا ها باید اشاره کرد، آن است که در حالی که سایر انواع نذری توسط خود عبادت کننده انجام می شود، در این مورد او افراد حرفه ای را برای تقدیم از طرف خود استخدام می کند. اما در معابد بزرگی مانند "دالادا مالیگاوا" در کندی، معمولاً پرداخت ‌های پولی انجام نمی ‌شود، زیرا طبل زنان حق ارثی دارند که در ازای آن، این خدمات را در زمین‌های معبد انجام دهند.

پرستش و احترام به درخت بودی (بودی پوجا)

احترام به درخت بودی از زمانی که یک نهال از درخت بودی اصلی در "بوداگایا" (که بودا تحت آن به روشنگری دست یافت) از هند توسط راهب بودایی "سانگامیتا تیرو" آورده و در آنورادا پورا کاشته شد، یک مراسم رایج و گسترده در سریلانکا گرفته شد. این حادثه در زمان پادشاهی "دیوانامپییا دیسا" در قرن سوم قبل از میلاد اتفاق افتاده بود که از آن زمان این درخت بودی به ویژگی ضروری هر معبد بودایی در جزیره تبدیل شده است.

پرستش آیینی درختان به عنوان محل سکونت خدایان درختی (روککا دیواتا) در هند باستان حتی قبل از ظهور بودیسم بسیار رایج بود. پرستش درخت در بودیسم، نمونه ‌ای است از این امر معروف ارائه شیر-برنج توسط آقای "سوجاتا" به بودای "بودیساتا" که در آستانه روشنگری زیر درخت بودی نشسته بود، با این اعتقاد که او خدایی است که در آن درخت زندگی می‌کند. با تقدیم به این خدایان ساکن درختان، فداییان از آنها انتظار کمک های مختلفی دارند. این عمل در سریلانکای پیش از بودایی نیز رایج بود. به گفته کتاب تاریخی "ماهاوامسا"، پادشاه "پاندوکاپایا" (قرن 4 قبل از میلاد) درخت بانیان (Banyan Tree) را در نزدیکی دروازه غربی آنوراداپورا به عنوان محل سکونت "واساوانا"، خدای ثروت و نایب السلطنه شمال و همچنین پادشاه "یاخاها" کاشت. همان پادشاه یک نخل پالمیرا (Palmyra Palm) را به عنوان محل سکونت "ویادها-دوا"، خدای شکار، جدا قرار داد.

پس از معرفی درخت بودی، این آیین دینی چرخشی جدیدی به خود گرفت. در حالی که رسم قدیمی به طور کامل کنار گذاشته نشده بود، پرستش درخت بودی (درخت پیپال)، که برای بودایی ‌ها به عنوان درختی که گوتاما بودا زیر آن به روشنگری دست یافت، مقدس شده بود. بنابراین، بین پرستش درخت بودی و پرستش درختان دیگر تفاوت وجود دارد. برای بودایی ها، درخت بودی به یک شی مقدس متعلق به گروه "پاریبوگیکا" از بخش سه گانه بناهای مقدس تبدیل شده است در حالی که احترام معمولی به درختان که در کنار درختان قبلی در سریلانکا نیز وجود دارد. این بر این باور است که قبلاً ذکر شد، یعنی ارواح ساکن این درختان هستند و آنها می توانند در ازای هدیه به مردم کمک کنند. بودایی ‌ها همچنین به این باور رسیده ‌اند که خدایان بودایی قدرتمند حتی در درختان بودی زندگی می‌کنند که به معنای صرفاً بودایی پرستش می‌ شوند. از این رو روشن می شود که احترامی که به یک درخت می شود، خطاب به خود درخت نیست. با این حال، همچنین باید توجه داشت که درخت بودی در هند حتی قبل از اینکه این اهمیت بودایی را به خود بگیرد مورد احترام قرار گرفته بود. این عمل باید بر اساس اصل کلی درخت پرستی که در بالا ذکر شده، باشد.

هنگامی که درخت اهمیت بودایی را به خود گرفت، قداست آن مشخص شد، در حالی که خدایان ساکن در آن نیز به شکلی با بودیسم مرتبط شدند. در همان زمان، درخت به نمادی تبدیل شد که نشان دهنده بودا نیز بود. این نمادگرایی توسط خود بودا هنگامی که کاشتن درخت بودی توسط آناندا در محل "جیتاوانا" برای عبادت و پیشکش در زمان غیبت او توصیه کرد، تأیید شد. علاوه بر این، مکانی که بودا در آن به روشنگری دست یافت، توسط بودا به عنوان یکی از چهار مکان زیارتی ذکر شده است که باید شادی آرامی را در ذهن باوران به او ایجاد کند. همانطور که آناندا کومارا سووامی اشاره می کند، هر معبد و صومعه بودایی در هند زمانی دارای محراب درخت و گل بودی خود داشته بود، همانطور که اکنون در سریلانکا وجود دارد.

گفته می شود که پادشاه دیوانامپیا تیسا، اولین پادشاه بودایی سریلانکا، درخت بودی را به کل کشور اهدا کرد و پس از کاشت آن با مراسمی عالی، جشنواره باشکوهی برگزار کرد. تمام کشور به این مناسبت تزئین شده بود. کتاب ماها وامسا اشاره می کند که اینگونه مراسم ها توسط جانشینان او نیز برگزار شده است. گفته می شود که حاکمان سریلانکا در هر دوازدهمین سال سلطنت خود مراسمی را به افتخار درخت انجام می دادند.

پادشاه "دوتوگامونو" (قرن دوم پیش از میلاد) چنین مراسمی را با هزینه 100000 سکه انجام داد. پادشاه "باتیکا آبایا" (قرن اول پس از میلاد مسیحی) مراسم آبیاری درخت مقدس را برگزار کرد. به نظر می‌رسد که بسیاری از چنین پرستش ها و پوجاهای خاص از زمان قدیم بوده است. پادشاهان دیگر نیز، بیش از حد، با توجه به کتاب ماها وامسا، ابراز ارادت خود را به درخت بودی در شیوه های مختلف اظهار کرده بودند.

ثبت شده است که چهل نهال بودی که از دانه های درخت بودی اصلی در شهر آنوراداپورا رشد کرده بود، در زمان خود پادشاه دیوانامپییا دیسا در مکان های مختلف سریلانکا کاشته شد. بودایی ‌های محلی به آن توجه کردند که هر صومعه در کشور درخت بودی مخصوص به خود را داشته باشد و امروزه این درخت به منظره‌ ای آشنا تبدیل شده است که به احتمال زیاد، همه از درخت اصلی آنوراداپورا از طریق دانه ‌های درخت بودی اصلی مشتق شده ‌اند. با این حال، می توان در اینجا اضافه کرد که این تصور که همه درختان بودی در کشور از درخت اصلی مشتق شده اند. تنها یک فرض است که وجود درخت قبل از معرفی آن توسط خانم تیری سانگامیتا، دختر بزرگ امپراطور آشوکا قابل اثبات یا رد نیست.

مراسم پرستش این درخت مقدس که ابتدا توسط پادشاه دیوانامپییا تیسا آغاز شد و جانشینان وی با علاقه بی‌ نظیر دنبال شدند، تا به امروز ادامه یافته است. این مراسم هنوز هم مانند زمان قدیم، پرمخاطب و معنادار است. طبیعی است که چنین باشد. زیرا تکریم درخت نیاز های عاطفی و عبادی قلب پرهیزگار را برآورده می‌کند، همان‌طور که تکریم تصویر بودا و تا حدی به "داگابا" انجام می ‌دهد. علاوه بر این، ارتباط آن با خدایان اختصاص داده شده به آرمان بودایی که می توانند به پرستندگان پرهیزگار در امور دنیوی خود کمک کنند، به محبوبیت و سرزندگی عبادت درخت بودی کمک می کند.

مرکز اصلی عبادت درخت بودی امروز سریلانکا، البته درخت بودی باستانی شهر آنوراداپورا است که علاوه بر اهمیت مذهبی، اهمیت تاریخی نیز دارد. این درخت بودی به عنوان قدیمی ترین درخت تاریخی جهان، بیش از 2200 سال زنده مانده است، حتی زمانی که شهر آنوراداپورا توسط دشمنان خارجی ویران شد. امروزه یکی از مقدس ترین و محبوب ترین مکان های زیارتی در سریلانکا می باشد. خود درخت بودی به خوبی محافظت می شود. آخرین و جدیدترین حفاظت آن، با یک نرده با روکش طلا دور پایه آن (رانواتا) انجام شده است. معمولا زائرین اجازه ندارند به پای درخت در تراس (Terrace) بالایی نزدیک شوند. آنها باید عبادت کنند و هدایای خود را بر روی محراب هایی که در تراس پایینی در نظر گرفته شده است، بپردازند تا از انبوهی که در آنجا هستند، آسیبی به درخت وارد نشود. این مکان توسط افرادی که نگهداری و حفاظت از آن به آنها سپرده شده است، به شدت محافظت می شود، در حالی که مراسم روزانه تمیز کردن مکان، آبیاری درخت، نذری دادن و غیره توسط راهبان و افراد غیر روحانی که کار را به عهده دارند، انجام می شود. اجرای این آیین ‌ها از شایستگی بالایی برخوردار است و در سایر درختان مهم بودی در کشور نیز در مقایسه کمتری انجام می‌شود.

بنابراین، این درخت امروزه به عنوان نمادی از خود بودا مورد پرستش و احترام قرار می گیرد. این یک سنتی است،  همانطور که قبلاً گفته شد، می توان ردیابی آن را درمورد درخت "آناندا بودی" در محل "جیتاوانا"ی زمان خود بودا دریافت. کتاب تفسیر "ویبانگا" می گوید: راهبی که وارد حیاط درخت بودی شود، باید درخت بودی را ستایش و احترام کند و همچنین، رفتار با تمام فروتنی به عنوان این که اگر او در حضور بودا بود، داشته باشد.

بنابراین، یکی از اقلام اصلی مراسم روزانه در درخت بودی شهر آنوراداپورا (و در بسیاری از مکان‌های دیگر) اهدای صدقه است که گویی برای خود بودا است. مراسم ویژه ای که هر ساله در زیارتگاه درخت بودی آنوراداپورا برگزار می شود، آویختن زیور آلات طلا به درخت است. ارادتمندان به هنگام اجرای این آیین، اشیای قیمتی، پول و اقلام مختلف دیگر را تقدیم می کنند.

یکی دیگر از آیین ‌های رایج مرتبط با درخت بودی، روشن کردن چراغ‌ های روغن نارگیل به عنوان پیشکش (پاهان پوجا) است. به‌ویژه برای جلوگیری از تأثیر شیطانی پیوند های ناخوشایند سیاره‌ای (طالع بینی سیاره ها) انجام می شود. هنگامی که فردی از دوره پر دردسر زندگی خود عبور می کند، ممکن است طالع خود را توسط یک ستاره شناس بخواند تا بفهمد آیا تحت تأثیرات بد سیاره ای قرار دارد یا خیر. اگر چنین است، یکی از توصیه ‌ها در این مورد، همیشه یک عبادت بودی پوجا خواهد بود، یکی از موارد مهم آن روشن کردن تعداد معینی از لامپ ‌های روغن نارگیل در اطراف یک درخت بودی در یک معبد است. از دیگر جنبه های این آیین، نذری گل، شیربرنج، میوه، فوفل، روغن های دارویی، کافور و سکه است. این سکه ها (با نام پاندورو) در آب زعفران شسته و برای عرضه به این ترتیب جدا می شوند. ارائه سکه به عنوان یک عمل شایستگی برای بوداییان کشور اهمیت تشریفاتی پیدا کرده است. هر معبد یک جعبه خیریه (پین پیتییا) دارد که زائرین چند سکه به عنوان کمکی برای نگهداری راهبان و صومعه در آن می ریزند. نذریات در معبد و دیوالایا ناگزیر باید با چنین هدیه ای همراه باشد. در بسیاری از زیارتگاه ‌های کنار جاده، تدارکاتی برای عرضه سکه و "پاندورو" در مسیر وجود دارد تا مسافرانی که به امید یک سفر امن و موفقیت آمیز، در انجام نذریات و هدایا به ندرت مشارکت می کنند، فرصتی برای انجام آن پیدا کنند. در حالی که سکه ها در جعبه صدقه قرار می گیرند. همه هدایای دیگر به طور روشمند در قربانگاهی نزدیک درخت چیده می شوند و مصراع های مناسبی که هدایایی را معتبر می کند، خوانده می شود. یکی دیگر از بخش‌ های این آیین، آویختن پرچم‌ ها بر شاخه ‌های درخت به امید برآورده شدن خواسته‌های خود است.

حمام کردن درخت با آب معطر نیز جزء ضروری این مراسم است. سوزاندن بخور، کافور و غیره نیز همینطور است. پس از اتمام همه این نذورات، اجراکنندگان یک یا سه بار درخت را طواف می کنند و یک بیت مناسب را می خواندند. رایج ترین این مصراع ها به شرح زیر است:

"یاسا مول نیسینو و

سابباری ویجیام آکا

پاتتو سابباننوتام ساتا

وانده تام بودی پاداپام

ایمه ایته ماهابودی

موکاناتینا پوجیتا

آهامپی ته ناماسسامی

بودی راجا ناماتتو ته"

"من این درخت بودی را می پرستم که در زیر آن معلم (بودا) با غلبه بر نیروهای دشمن (اعم از ذهنی و عینی) به علم مطلق دست یافت. و من نیز این درخت بزرگ بودی را می پرستم که توسط رهبر جهان تجلیل شد. ادای احترام من به تو، ای پادشاه بودی".

این مراسم با انتقال معمول شایستگی به خدایان که از دوره بودا محافظت می کنند، به پایان می رسد.

منبع:

· https://www.accesstoinsight.org/lib/authors/kariyawasam/wheel402.html#intro

 

---