علاوۀ بر دیدگاه ها ونظرات مثبتی که درمورد فعالیت اداره مسلمانان قزاقستان (مفتیات) می توان درمیان توده مردم و نخبگان این کشور ویا دررسانه ها مشاهده کرد همچنین نظرات و اطلاعات منفی زیادی نیز در خصوص اشتباهات، محاسبات غلط وایضاً اتهامات علیه این اداره و مفتی های اعظم قزاقی دیده می شود.مطلب پیش رو قصد تبلیغ فعالیت اداره مسلمانان(مفتیات) را ندارد بلکه بررسی تحولات و دستاوردهای این اداره در زمان هر یک از روسای مفتیات موضوعی است که این مطلب به آن می پردازد.
اداره مسلمانان قزاقستان طی ۳۰ سال فعالیت خود، توسط۵ مفتی مدیریت شده است که هر کدام از آنها اقدامات گسترده ای برای شکل گیری و توسعه این اداره انجام داده اند،این فعالیت ها با کمک دولت و با هدف تامین پایداری در حوزه دین، بخصوص اسلام انجام شده است. اداره مسلمانان قزاقستان به عنوان سازمانی مستقل در ۱۲ ژانویه سال ۱۹۹۰ تاسیس شد. قبل از آن این اداره زیر نظر اداره معنوی مسلمانان آسیای مرکزی و قزاقستان بود.
دردوره ریاست راتبیک حاجی نیسانبای اولی مفتی اعظم اول اداره مسلمانان،ثبت و بررسی جماعت و مساجد کشور آغاز شد، در سال ۱۹۹۹ مسجد مرکزی شهر آلماتی به بهره برداری رسید.
در سومین کنگره اداره مسلمانان قزاقستان در سال ۲۰۰۰ ابسطار حاجی دربیسالی به عنوان مفتی اعظم قزاقستان منصوب شد و در سال ۲۰۰۵ برای دومین بار انتخاب شد و در نتیجه ۱۳ سال در این پست خدمت می کرد. با آمدن ابسطار حاجی دربیسالی اصول آموزش دینی کشور شکل گرفته است. در دوره ریاست وی اکثر موسسات آموزشی اسلامی، مدارس و نهادهای دینی اداره مسلمانان تاسیس شده است. ایده تاسیس موسسه آموزش عالی را نخستین رئیس جمهور قزاقستان تایید کرده و در سال ۲۰۰۱ دانشگاه مصری فرهنگ اسلامی در شهر آلماتی افتتاح گردیدکه بعداً نام آن به دانشگاه "نور مبارک" به افتخار دو رئیس جمهورقزاقستان و مصر تغییر یافته است. در سال ۲۰۰۲ در شهر آلماتی انستیتوی سراسری دانش افزایی افتتاح شد. از سال ۲۰۰۷ تا سال ۲۰۱۲ در ۹ منطقه قزاقستان ۹ مدرسه و ۱ مرکز تربیت قاری راه اندازی گردیدوتا به کنون ۳۳۰ نفر از این مدارس فارغ التحصیل شده اند و درحال حاضر در مساجد قزاقستان به عنوان امامان و اساتید خدمت می کنند. از سال ۲۰۰۸ طبق توافق با اداره امور ادیان جمهوری ترکیه در مساجد قزاقستان کارشناسان الهیات تدریس می کنند. در سال ۲۰۰۰ نخستین سمینار امامان قزاقستان برگزار شد. همچنین در همین سال نخستین مسابقه سراسری قرائت قرآن برپا شد. انتشار روزنامه دینی اسلام و تمدن آغاز گردید وساخت بناهای دینی در پایتخت جدید کشور یعنی نورسلطان آغاز گردید. در ۲۲ مارس سال ۲۰۰۵ در شهر آستانا با شرکت نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان مسجد نور-آستانا افتتاح گردید. در سال ۲۰۱۲ با ابتکار رئیس جمهور کشور بزرگترین مسجد کشور حضرت سلطان به بهره برداری رسید، همچنین مفتیات اقدام به جذب پرسنل جدید، کارشناسان دارای درجه فوق لیسانس و دکترای علوم اسلامی، فراغ التحصیلان دانشگاه های ازبکستان، ترکیه، مصر، عربستان صعودی و ... کرده است ، در سال ۲۰۱۱ اداره مسلمانان قزاقستان به عنوان تشکیلاتی اسلامی سراسری شکل گرفت و ۲۲۲۸ مسجد در سراسر کشور به عنوان انجمن های دینی تجدید ثبت شدند.
در ۱۹ فوریه سال ۲۰۱۳ در شهر آستانا هفتمین کنگره مسلمانان قزاقستان برگزار شد که در آن با رای اکثریت نمایندگان، یرژان مایامیروف به عنوان رئیس اداره مسلمانان قزاقستان انتخاب گردید.
دستاوردهای یرژان مایامیروف در حوزه دین اینگونه برشمرد: انتشار کتاب "ارزش های گرانبهای اسلام سنتی"؛ ارتقاء موقعیت ۵ مدرسه اداره مسلمانان به کالج؛ اصلاحات برنامه آموزشی مدارس دینی (اضافه شدن ماده های عمومی به برنامه آموزشی)؛ نامگذاری سال ۲۰۱۶ به عنوان سال دین و میراث تاریخی؛ راه اندازی سایت های شعبه ها و سایت مخصوص فتوا ها www.fatua.kz ؛ سرعت گرفتن فعالیت های تبلیغاتی-اطلاعاتی در مناطق و ایجاد گروه های تبلیغاتی-اطلاع رسانی محلی و سراسری در اداره مسلمانان؛ ادامه فعالیت دانش افزای امامان، از جمله سازماندهی سفرهای دانش افزایی به مراکز الهیات ترکیه، الأزهر ؛ ایجاد کمیسیون ویژه در امور تعامل با دانشجویان که در موسسات آموزشی دینی مصر، ترکیه و عربستان تحصیل می کنند، ضمناً در سال ۲۰۱۵ در اداره مسلمانان؛ تاسیس شورای علمای اداره مسلمانان قزاقستان که تا به حال فعال می باشد. در دوره یرژان مایامیروف؛ اداره مسلمانان قزاقستان چندین طرح را تدوین، تصویب و اجرا شد از جمله "تصویر هویتی امام"، "اخلاق کارمندان اداره مسلمانان قزاقستان"، "نظریه توسعه آموزش دینی اداره مسلمانان قزاقستان تا سال ۲۰۲۰ "اجرای طرح "امامان قرن بیست و یکم" و "۵۰۰ امام روشنفکر عصر کنونی"
در هشتمین کنگره مسلمانان قزاقستان که در ۸ دسامبر سال ۲۰۱۷ برگزار شد، سریکبای حاجی اُراز به عنوان مفتی اعظم قزاقستان منصوب گردید.
دراین دوره در پایتخت و مناطق مختلف کشور برنامه های بین المللی و سراسری با مشارکت امامان و محافل علمی و کارشناسی برگزار گردید.چند سند راهبردی نیز تدوین و تصویب شد از جمله، پلاتفورم معنوی مسلمانان "هفت ستون معنوی"، "فهرست مراسم مذهبی که توسط کارمندان دینی انجام می گردد"، "وظایف شغلی روحانیون"، "ثبت سمت ها و مسئولیت های دینی" با هدف ارزیابی فعالیت روحانیون و نیز چهار جهت فعالیت امامان مشخص و اعلام شد: ۱-ساماندهی خطبه ها در مساجد، ۲-آموزش با کیفیت، ۳-سازماندهی برنامه ها و اقدامات خیرخواهانه ۴- اقدامات مربوط به پیروان جریان های مخرب.
لازم به ذکر است در این دوره کتاب "جنازه و مراسم تدفین" منتشر شد که بر اساس آن مقررات ویژه ای به تصویب رسید. در سال ۲۰۱۹ چاپ دوم مجموعه فتوا ها که توسط شورای علمای اداره مسلمانان تایید شده بود نیز منتشر شد. در سال ۲۰۱۸ اداره مسلمانان قزاقستان با ادارات مسلمانان ازبکستان و قرقیزستان برای تاریخ مشترک عید های دینی به توافق رسیدند. شورای علما ۲۴ سند مبتنی بر نظریه و ۷۸ فتوا در زمینه های شریعت، پزشکی، روابط خانوادگی و اجتماعی و ازدواج تصویب کرد. بخش شریعت و فتوا در سال ۲۰۱۹ به ۵۲۴۱ سوال مردم پاسخ داد و در زمینه موضوعات مختلف ۳۳ فتوا صادر کرد. همچنین در اداره مسلمانان اتحادیه جوانان "طلبه" تشکیل شد وبا مشارکت نهادهای دولتی اقدامات مربوط به جریان های مخرب، از جمله توانبخشی به کسانی که از جریان های مخربی مانند داعش جدا شدند وبه کشور بازگشتند در دستورکار قرارگرفت. این اداره به ۴۰۰ نفر بزگشته از سوریه در چارچوب عملیات ژوسان به مبلغ ۲.۵ میلیون تنگه کمک کرد. الگوی جدید خطبه های نماز جمعه با اضافه سخنان حکیمانه بزرگان قزاق ها با هدف تبلیغ سنت های ملی و آداب و رسوم ملت قزاق در این دوره رونمایی شد، بخش جدیدی در امور خیریه و وقف تاسیس شد. در چارچوب کمپین "راه به مدرسه" به کودکان بیش از ۲۶۶۳۰ لباس مدرسه و لوازم التحریر اهدا شده است. ۱۳ بنیاد خیریه زیر نظر اداره ملسلمانان تاسیس شد و اکنون فعالیت می کند. بخش استاندارد سازی حلال این اداره ۳۴۸ موسسه را بررسی کرده و به آنها گواهی اعطا نمود. درمورد پروازهای مستقیم از شهرهای نور سلطان ، آلماتی ، چیمکند و آکتاو به شهرهای مدینه و جده برای انجام حج و عمره توافق شد وعملی گردید، بنیاد ذکات در سال ۲۰۱۸ به ۵۵۶۲۰ خانواده و در سال ۲۰۱۹ به ۷۳ هزار خانواده کمک کرد. امامان مناطق با دادن آزمون الکترونیک ارزیابی شدند و در نهایت نشریه جدید معنوی – شناختی "مناره" معرفی و منتشر شد.
لازم به ذکر است در ۷ فوریه سال ۲۰۲۰ پس از کناره گیری سریکبای حاجی اُراز که گفته شدبه به خاطر بیماری بوده است، نهمین کنگره اداره مسلمانان قزاقستان نوروزبای حاجی تاکان اولی را به عنوان مفتی اعظم منصوب کرد.
نظر شما