آیین های سوگواری سالروز قیام کربلا و شهادت سرور و سالار آزادگان جهان حضرت امام حسین علیه السلام و یاران باوفای ایشان امسال نیز مانند سالهای گذشته با شکوه خاصی در شهرهای مختلف ترکیه برگزار شد.
برگزاری آیین های سوگواری به ویژه در دهه اول محرم از دیرباز در میان شیعیان و علویان ترکیه به شکلهای مختلف مرسوم بوده است. شیعیان در شهرهایی که جمعیتشان از رقم قابل توجهی برخوردار است، از جمله در شهرهای استانبول، اغدیر، قارص، ازمیر و ... با حضور در مساجد و گوش دادن به سخنرانی وعاظ، یاد و خاطره ی این حادثه ی بزرگ را گرامی داشته و در پایان مراسم به سینه و زنی و عزاداری می پردازند.
هزاران نفر از شیعیان در ساعات اولیه صبح روز عاشورا در مساجد و تکایا گردهم می آیند و به عزاداری و زنجیر زنی می پردازند و سپس نمایش تمثیلی حادثه کربلا را اجرا می کنند و طی مراسمی یاد و خاطره شهادت امام حسین( ع) را در اذهان زنده می کنند. شیعیان از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن نموده و در هیأت های عزاداری با لباسهای سیاه مقابل همدیگر می ایستند و شروع به سینه زنی و زنجیر زنی می کنند. حضور زنان و دختران در این آیین ها چشمگیر است. همچنین در برخی مناطق این کشور بسیاری از شیعیان در این آیین ها پیراهن سفیدی به روی لباس مشکی خود می‌پوشند که به معنی کفن است و نیز نوارهای پارچه ای سبز و قرمز رنگی بر پیشانی می بندند. به مناسبت دهه اول محرم هر شب برنامه های عزاداری و قرائت زیارت عاشورا در مساجد شیعیان ترکیه در شهرهای استانبول، آنکارا، اغدیر، قارص، آنکارا، ازمیر و بورسا برگزار می شود. افراد خیر هم در روزهای محرم به اطعام عزاداران می پردازند.
در راستای سنت عزاداری ماه محرم، امسال نیز مراسم عاشورا در مساجد شیعیان ترکیه برگزار شد. یکی از این مساجد، مسجد اهل بیت واقع در محله "جاملی کاهوه در استانبول بود. در این مراسم که پس از اقامه نماز مغرب و عشا و قرائت زیارت عاشورا برگزار شد، «قدیر آکاراس» رئیس مجمع علمای اهل بیت (ع) ترکیه سخنرانی کرد. در این مراسم «علی توران» به ذکر مصیبت اباعبدالله (ع) و روضه خوانی پرداخت و سینه زنی و دعا بخش پایانی این مراسم بود.
یکی دیگر از مناطق استانبول که همه ساله شاهد برگزاری مراسم با شکوه عزاداری در روز عاشورا است، منطقه حالکالی استانبول است که مرکز فرهنگی زینبیه در آن قرار دارد و که اکثریت جمعیت شیعیان در این منطقه ساکن هستند. این منطقه به ابتکار مرکز فرهنگی زینبیه شاهد برگزاری مراسم باشکوه عزاداری در روز عاشورای امسال بود. در مراسم امسال علاوه بر شیعیان استانبول، جمعی از دوستداران اهل بیت از کشورهای مختلف نیز حضور داشتند. همچنین جمعی از مسئولین محلی این شهر در مراسم عزاداری امسال در حالکالی حضور پیدا کردند. امسال همچنین مراسم شیرخوارگان حسینی به مناسبت شهادت حضرت علی اصغر (ع) با حضور مادرانی که طفلهای خردسال خود را با پیشانی بندهای سبز تزیین کرده بودند، در نقاط مختلف ترکیه به ویژه در استانبول برگزار شد.
در همین راستا همه ساله و در ماه محرم چادر عاشورا در عزاداری شیعیان با هدف تحکیم وحدت مسلمانان و احترام به اهل بیت(ع) در استانبول برپا می شود و پذیرای تمام افراد، فارغ از تعلقات مذهبی است. برپایی این چادر نشان میدهد که عاشورا و شهادت امام حسین(ع) تا چه اندازه می تواند در وحدت مسلمانان از تمامی مذاهب تاثیرگذار بوده و فتنه گری های دشمن در ایجاد تفرقه را خنثی کند. همچنین اهدای خون از جمله اقدامات حسنه ای است که شیعیان استانبول در اعتراض به سنت غیر معقول قمه زنی در سالهای اخیر با علاقه انجام میدهند.
در شهر آنکارا نیز مراسم عزاداری از اول تا دوازدهم محرم در مساجد شیعیان از جمله مسجد محمدیه، مسجد الله اکبر، مسجد امام علی و مرکز فرهنگی باب علی با سخنرانی، مداحی و سینه زنی و همچنین توزیع نذری برگزار شد.
علویان و محرم
علویان به عنوان بخشی از دوستداران و محبان اهل بیت، همانند شیعیان در ماه محرم عزادار هستند. آنان با حضور در جمعخانه ها و برگزاری آیینهای سماع و مداحی و ادای نذری و قربانی به شکل خاص خود یاد و خاطره ی شهدای کربلا را گرامی می دارند. گرفتن روزه در دهه اول محرم از آیین های مذهبی علویان است. در پایان دهه ی اول، علویان با نذر کردن و قربانی غذای مخصوصی پخته و در بین مردم توزیع می کنند. پختن آش عاشوره نیز از دیرباز در بین علویان مرسوم بوده است.
دادن افطاری محرم نیز یکی دیگر از آیین های علویان است که امسال تشکل های مختلف علوی مانند بنیاد اهل بیت، انجمن حسین غازی و بنیاد اتحادیه علوی، پیروان اهل بیت در حاتای و مناطق دیگر مانند سالهای گذشته اقدام به دادن افطاری محرم کردند. در مراسم افطاری علویان در آنکارا تعدادی از مقامات این کشور از جمله پروفسور دکتر علی ارباش رئیس سازمان امور دینی ترکیه نیز حضور داشت.
همچنین مراسم افطاری دیگری از سوی ریاست سازمان امور دینی ترکیه در مقر این سازمان در آنکارا برگزار شد که تعدادی از رهبران گروههای علوی و شیعه از جمله فرمانی آلتون رئیس بنیاد اهل بیت به آن دعوت شده بودند.
برآوردها نشان میدهد که حدود ۱۰ تا ۱۸ میلیون علوی در ترکیه زندگی می کنند که بخشی از اقلیتهای مذهبی در این کشور به شمار می آیند.
نگاه اهل سنت به محرم و اهل بیت
گرچه اهل سنت ترکیه مراسم آیینی و تعزیه خوانی ندارند، اما سخنرانان مذهبی، وعاظ و علما در دهه اول محرم معمولا از این حادثه یاد می کنند و بر حقانیت امام حسین (ع) در قیام عاشورا صحه می گذارند. مردم اهل سنت آناتولی عشق و علاقه بسیار زیادی به اهل بیت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) دارند و در کلیه شئون زندگی اجتماعی و دینی خود آن را به نمایش می گذارند. مسلمانان آناتولی آن چنان با عشق و اخلاص از حضرت فاطمه زهرا (س)، امام علی (ع) امام حسن (ع) و امام حسین (ع ) سخن می گویند و ارادت می ورزند که هر شنونده ای حتی غیر مسلمان را تحت تاثیر قرار می دهد. اسامی علی، فاطمه، حسن و حسین در کنار نام محمد و مصطفی از پرطرفدارترین اسامی در ترکیه به شمار می روند.
امسال، حضور مقامات و مسئولین محلی ترکیه در این آیین ها نسبت به سالهای گذشته قابل توجه بود. برای اولین بار به دستور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آش نذری "عاشوره" در بین مردم توزیع شد. آش عاشوره که تقریبا برای پنج هزار نفر پخته شده بود، ظرف یک ساعت تمام شد. به گزارش خبرگزاری آناتولی در این مراسم که پس از اقامه نماز در مسجد ملت واقع در مجموعه کاخ ریاست جمهوری در منطقه بش تپه آنکارا برگزار شد، نماز گزاران از ساعات اولیه روز عاشورا برای گرفتن نذری عاشوره در حیاط مسجد صف کشیده بودند. آقای اردوغان همچنین دستور داده بود که در روز عاشورا آش نذری در ۷ استان آنکارا، ازمیر، استانبول، ریزه، آنتالیا، ارزروم و دیاربکر در میان مردم توزیع گردد.
پروفسور دکتر علی ارباش رئیس سازمان امور دینی ترکیه در خطبه های نماز جمعه در آستانه روز عاشورا ضمن یادآوری این حادثه ی تلخ تاریخ، با مظلومیت امام حسین (ع) اشاره کرد و اظهار داشت: مسلمانان باید با الهام گرفتن از مشی حضرت حسین، با یکدیگر وحدت و همدلی داشته باشند. همچنین با دستور ریاست امور دینی ترکیه در محرم امسال ائمه ی جمعه و سخنرانان در خطبه های نماز جمعه ضمن اشاره به واقعه ی کربلا و مظلومیت امام حسین علیه السلام مسلمانان را به برادری و انسجام دعوت کردند.
توضیح
در خصوص برپایی آیین های عزاداری ماه محرم امسال در ترکیه چند نکته حائز اهمیت است
۱- در سالهای نه چندان و در زمانی که گروههای تکفیری با حمایت برخی کشورهای منطقه و غرب در سوریه جنگی تمام عیار را علیه مردم این کشور به راه انداخته بودند، تبلیغات ضد شیعی و شیعه هراسی وسیعی در رسانه های منطقه به راه افتاد که هدف آن ایجاد بدبینی نسبت به شیعه و فتنه بین شیعه و سنی و بر هم زدن وحدت مسلمانان بود. هر چند اثرات این تبلیغات منفی هنوز کاملا فروکش نکرده اما در طول یکی دو سال اخیر به طور چشمگیری کاهش یافته است. در سالهای اوج شدت درگیریها در سوریه، شیعیان و مساجد شیعی علنا در معرض تهدید گروههای افراطی و تکفیری در ترکیه قرار داشتند و در حتی در چند مورد تعرض قرار گرفتند. به رغم تلاشهای مقامات ترکیه برای حفظ امنیت شیعیان و علویان این کشور، گروههای تکفیری به تهدید و ارعاب آنان می پرداختند و در برخی شهرهای این کشور از جمله استانبول دفاتری نیز داشتند.
۲- به دلیل شکست گروههای تکفیری در سوریه و پی بردن مقامات ترکیه اهداف تفرقه افکنانه این گروهها، مبارزه گستره ده ای با ایادی آنها در ترکیه صورت گرفت و دستشان از این کشور کوتاه گردید و روابط سرد چند سال گذشته بین شیعیان و سنی های این کشور به سمت گرم شدن گرایید. در این فضای مثبت آیین های عزاداری و برنامه های محرم امسال با شور و شکوه فراوان و حضور گسترده ی شیعیان، علویان و سنی ها در امنیت کامل برگزار شد و هیچگونه خبری در خصوص تعرض یا نا امنی در مراسم محرم گزارش نشد. همدلی، هماهنگی و همکاری در میان عزاداران و شوق آنها برای ادای نذری در حاشیه برنامه ها نیز قابل توجه بود.
۳- مقامات این کشور از رئیس جمهور تا رئیس سازمان دیانت در فرصتهای مقتضی و خطبه های نماز جمعه و ملاقات با گروههای شیعه و علوی ارادت خود را به اهل بیت (ع) و به ویژه امام حسین (ع) ابراز کردند.
نظر شما