در جمهوری قرقیزستان با توجه به هویت ملی مردم بومی این سرزمین که از تسامح و تساهل زیادی نسبت به اغیار برخوردار است و همچنین به سابقه تاریخی نه چندان دور این کشور در ترکیب اتحاد شوروی که یکی از مؤلفه‌های اصلی سیاست داخلی آن «دوستی خلق‌ها» بود، میزان سازش و سازگاری میان اقوام و مذاهب گوناگون در سطح بالا قرار داشت و دارد. بنابر این، شمار مراکز و سازمان‌های که در حوزه گفتگوی ادیان و فرهنگ‌ها کار و فعالیت دارند، اندک و ناچیز است. با این حال، اندکی از دست مؤسسات وجود دارد که به مهمترین آنها در ذیل اشاره خواهیم کرد:

بنیاد «برای تساهل بین‌المللی» بزرگترین سازمان غیردولتی در آسیای مرکزی است که از سال 1998 در زمینه ایجاد صلح فعالیت می‌کند. این بنیاد برای جلوگیری از درگیری، ایجاد صلح و عدالت، هم در شهرها و هم در مناطق مرتفع کوهستانی، دورافتاده و مرزی فعالیت می‌کند. این بنیاد همراه با شرکای تاجیکستان و ازبکستان، بنیانگذار شبکه سازمان‌های غیردولتی «دره صلح» و هماهنگ‌کننده منطقه‌ای مشارکت جهانی برای پیشگیری از درگیری‌های مسلحانه (GPPAC) در آسیای مرکزی است. خانم رایا قادرُوا، بنیانگذار بنیاد «برای تساهل بین‌المللی» به عنوان یکی از اولین دست‌اندرکاران در زمینه حل و فصل و جلوگیری از درگیری‌های قومی در آسیای مرکزی شناخته می‌شود. امروز، بنیادی که او ایجاد کرده است، یکی از سازمان‌های مترقی در زمینه ایجاد صلح و حل مسالمت‌آمیز منازعه است که در قلمرو قرقیزستان و تمام آسیای مرکزی فعالیت می‌کند. خانم رایا قادروا در سال 2005 نامزد جایزه «1000 زن صلح» نوبل شد.

بنیاد توسعه فرهنگ معنوی «ایمان» 27 ژانویه 2014 با فرمان آلمازبک آتامبایف، رئیس‌جمهور وقت قرقیزستان تأسیس شد. هدف اصلی این بنیاد توسعه فرهنگ معنوی و دینی، حمایت از ابتکارات مربوط با افزایش توان معنوی و فکری شهروندان، کمک به دولت و جامعه مدنی در تقویت هماهنگی بین ادیان، تساهل مذهبی و توسعه اشکال و روش‌های مؤثر مقابله با مظاهر افراط‌گرایی مذهبی است. این بنیاد که به ابتکار دولت تأسیس شده است، با ایجاد شرایط برای ارتقای سطح تحصیلات روحانیون به کاهش گرایش‌های افراطی و رادیکال در دین کمک می‌کند. حامی مالی اصلی این بنیاد ترکیه است که بر اساس توافقات دوجانبه بیش از 10 میلیون دلار کمک بلاعوض برای آن ارائه داده است. بیشتر این وجوه صرف کمک هزینه تحصیلی حدود چهار هزار امام جماعت شد. وجوه سایر خیرین صرف چاپ کتاب‌های درسی برای روحانیون می‌شود. در حال حاضر ریاست این بنیاد بر عهده ذکرالله محمد اولو است.

گروه مطالعات فرهنگ‌ها و ادیان جهان یونسکو در دانشگاه قرقیزی- روسی اسلاوی سال 1999 بر اساس توافقنامه ویژه بین یونسکو و جمهوری قرقیزستان تأسیس شد. ایجاد آن به دلیل آگاهی از نقش فزاینده دین و سازمان‌های مذهبی در زندگی جامعه مدرن، نیاز به اثبات علمی سیاست‌های دولتی در زمینه آزادی وجدان و مذهب و آموزش پرسنل متخصص برای اجرای این سیاست به وجود آمد. این گروه تنها ساختاری در قرقیزستان است که متخصصین در زمینه علوم دینی تربیت می‌کند. همچنین این گروه دارای زیرمجموعه ساختاری با نام «مرکز فرهنگ جهانی و ادیان یونسکو» است.

مرکز مطالعات دین‌شناسی یک مرکز تحقیقاتی مستقل است که در سال 2011 تأسیس شد و دانشمندان، استادان، عموم مردم و همه کسانی را که علاقمند به توسعه مطالعات دین‌شناسی و انتشار دانش عینی و منصفانه در مورد دین هستند، متحد می‌کند. این مرکز به منظور بررسی وضعیت مذهبی، سازمان‌های مذهبی و روابط بین ادیان در قرقیزستان و آسیای مرکزی سازماندهی شد. در میان سه موضع اصلی موجود در مورد دین، یعنی دینی (تلاش برای اثبات حقیقت و عصمت دین) و الحادی (تلاش برای اثبات نادرستی و غیرقابل قبول بودن دین)، این مرکز به رویکرد علمی پایبند است، یعنی به درک غیر قابل قبول بودن رویکرد یک‌سویه و محدود به مطالعه دین و لزوم ارزیابی واقعی دین و نقش و جایگاه آن در زندگی یک فرد و جامعه.

منبع:

http://fti.kg/

https://www.instagram.com/iymanfondu/

https://www.krsu.edu.kg/unesco_chair_for_the_study_of_world_cultures_and_religions

https://www.rcrskg.org/