در 21 ژانویه 2019، داده های منتشر شده توسط ادارۀ ملی آمار نشان داد که چین کاهش نرخ تولد و نرخ رشد طبیعی جمعیت را در دو سال متوالی در 2017 و 2018 تجربه کرده است. در 21 ژانویه 2022، کمیسیون ملی بهداشت، یک کنفرانس مطبوعاتی در زمینۀ روند آیندۀ تولد در چین برگزار کرد. سونگ جیان (Song jian)، معاون مدیر مرکز تحقیقات جمعیت و توسعۀ دانشگاه رین مین چین، معتقد است که تعداد تولدها در چین در سالهای اخیر کاهش یافته است که عمدتاً به دلیل عوامل متعددی همچون تعداد کل زنان در سن باروری، ساختار سنی داخلی زنان در سن باروری و میزان باروری است.
وی خاطرنشان کرد که در حال حاضر، اکثر کشورها و مناطق جهان با چالش کاهش میزان باروری مواجه هستند و اقدامات مختلفی برای مقابله با این معضل انجام داده اند که میتوان آنها را به سه دسته تقسیم کرد: 1. اقدامات پشتیبانی، از جمله مرخصی زایمان، مرخصی شیردهی به نوزادان، مرخصی مراقبت و سایر سیستمهای مرخصی؛ 2. حمایت مالی، شامل کمک هزینه برای کودکان، خانوادهها و کمک هزینه های مختلف مراقبت برای والدین و همچنین سیاستهای معافیت مالیاتی؛ 3. پشتیبانی خدمات، شامل مراقبت از کودکان در محل سکونت، مراقبت از کودکان در جامعه، کمک مالی به خانوادهها، مراقبتهای پس از تعطیلات مدرسه و ... .
سونگ جیان معتقد است که با توجه به زمینه های گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورهای مختلف، سیاستها و نتایج آن نیز متفاوت است. در چین، سیاستهایی که برابری جنسیتی را ترویج، درگیریهای کار و خانواده را متعادل، و توسعۀ خانواده را ترویج می کنند، به رشد باروری کمک کرده اند. با توجه به آخرین دور برآوردها و پیشبینی های جمعیت جهانی از سازمان ملل متحد، جمعیت جهان در سال 2022 به 8 میلیارد نفر و در سال 2080 به حدود 10.4 میلیارد نفر خواهد رسید. جمعیت هند در سال 2023 از چین پیشی گرفت و در سال 2050 جمعیت آن 351 میلیون نفر بیش از چین خواهد بود. شیوع بیماری کرونا بر مرگ، باروری و مهاجرت در سراسر جهان، تأثیر فراوان گذاشته و میانگین امید به زندگی جهانی را از 72.8 سال در 2019 به 71 سال در 2021 کاهش داده است. کاهش جمعیت چین با کاهش بی سابقۀ میزان زاد و ولد شتاب می گیرد.
کاهش جمعیت چین شتاب گرفته است و دومین سالی است که میزان زاد و ولد در آن کم سابقه است. ادارۀ ملی آمار چین اعلام کرد که تعداد کل مردم چین در سال 2023 با 2.75 میلیون یا 0.2 درصد کاهش به 1.409 میلیارد نفر رسیده است. این کاهش از رقم ثبت شده در سال 2022 فراتر رفت، یعنی حدود 850000 نفر - اولین باری بود که جمعیت ثبت شده پس از مرگ‌های گستردۀ قحطی‌های دوران مائو کاهش یافت.
در سال 2023، کل مرگ و میرها با 6.6 درصد افزایش به 11.1 میلیون نفر؛ یعنی بالاترین سطح از زمان هرج و مرج انقلاب فرهنگی در سال 1974 رسید. در همان زمان، تولدهای جدید با 5.7 درصد کاهش به 9.02 میلیون نفر رسید. میزان زاد و ولد با 6.39 تولد به ازای هر 1000 نفر، کمترین میزان ثبت شده تاکنون بوده است که نسبت به نرخ تولد 6.77 در سال 2022 کمتر است.
بحران جمعیتی پکن به این معنی است که چین ممکن است پیش از ثروتمند شدن، پیر شود. چین سال‌ها با روندهایی مبارزه می‌کند که منجر به پیری جمعیت شده است و این، ناشی از سیاستهای گذشتۀ کنترل جمعیت - از جمله سیاست تک فرزندی - و بی‌میلی فزاینده در میان بزرگسالان جوان برای بچه‌دار شدن است. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، در سال 2023، هند به عنوان پرجمعیت ترین کشور جهان پیشی گرفت.
میزان تولد در چین در سال 2023 به کمترین حد خود رسید. مقامات چینی از تأثیری که این «بمب ساعتی جمعیت‌شناختی» می‌تواند بر اقتصاد داشته باشد، با افزایش هزینه‌های مراقبت از سالمندان و خطر عدم پرداختن به جمعیت رو به کاهش مالیات‌دهندگان شاغل، بیم دارند. آکادمی علوم دولتی چین پیشبینی کرده است که سیستم بازنشستگی به شکل فعلی‌اش، تا سال 2035 تمام خواهد شد. تا آن زمان، تعداد افراد بالای 60 سال در چین - سن ملی بازنشستگی - از حدود 280 میلیون به 400 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. مجموعه‌ای از سیاستها نتوانسته‌اند مردم را به داشتن فرزندان بیشتر تشویق کنند؛ یا به درستی توسط دولت‌های محلی اجرا نشده‌اند، دولت‌هایی که پس از سال‌ها اجرای سیستم بدون کووید، گرفتار کمبود بودجه شده اند. مردم اغلب هزینه های زیادِ زندگی در چین - به ویژه در شهرهای بزرگتر - و همچنین حمایت ضعیف از زنان شاغل را به عنوان دلایلی برای بچه دار نشدن ذکر میکنند. نقشهای سنتی جنسیتی و انتظارات خانوادگی نیز در این امر نقش داشته اند.
هی دان، مدیر مرکز تحقیقات جمعیت و توسعۀ چین گفته است: «اگرچه شهرها مجموعه‌ای از سیاستها را برای حمایت از زنان باردار برای زایمان اعلام کرده‌اند، انتظارات عمومی هنوز برآورده نشده است. به گزارش گلوبال تایمز، جمعیت شناسان، اصلاحات بیشتر در سیاستهای حمایت از باروری را پیشنهاد کرده اند. برخی همچنین برآنند که ممکن است نوزادان بیشتری در سال 2024 به دنیا بیایند، یعنی در دوران پس از همهگیری، یا به این دلیل که مردم آرزو دارند فرزندانی در سال زودیاک چینی (اژدها) به دنیا بیاورند (از فوریه 2024).
برخی از کاربران چینیWeibo به صورت آنلاین گفته اند که متوجه بارداریهای بیشتری در اطراف خود شده اند؛ که آنها را به سال اژدها مرتبط میکنند. برخی دیگر بدبینانه گفته اند که یک سال رشد کودک، زندگی را برای آن دسته از کودکانی که بعداً در آزمون ورودی بسیار رقابتی کالج چین شرکت خواهند کرد، دشوار خواهد کرد. چندین بحث حاکی از آن بود که سیاستهای جدید یا سالهای فرخنده، نمی‌تواند نظر آنها را تغییر دهد.
تغییرات نرخ رشد طبیعی جمعیت چین از سال 2002 تا 2021
نمودار آماری جمعیت چین از سال 2002 تا 2021
نمودار آماری تعداد افراد بالای 65 سال در چین از سال 2002 تا 2021
منابع:
https://zhuanlan.zhihu.com/p/459470561
https://news.bjd.com.cn/2022/07/12/10116449.shtml
نظر شما