در 17 اکتبر 1992، واتیکان و جمهوری قزاقستان رسماً وارد روابط دیپلماتیک شدند. نمایندگان دیپلماتیک دولت‌ها دارای مناصب دیپلماتیک «ad personam»، درجه فرستاده پاپ (nuntius apostolicus) و سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار (همزمان) هستند. قزاقستان نخستین کشور در آسیای مرکزی بود که در سال 1998 با واتیکان تفاهمنامه همکاری امضا نمود. (2001).

در 21 مه 2002 جوزف وسولوفسکی، اسقف اعظم در جمهوری قزاقستان، استوارنامه خود را به نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان تقدیم کرد.

با فرمان ریاست جمهوری در 2 سپتامبر 2001، نورلان داننوف سفیر جمهوری قزاقستان در کنفدراسیون سوئیس (در حال حاضر در پادشاهی اسپانیا) به عنوان سفیر جمهوری قزاقستان  همزمان در ایالت واتیکان منصوب شد.

در 17 سپتامبر 2001 مراسم تقدیم استوارنامه به پاپ برگزار شد.

چارچوب حقوقی

در سپتامبر 1998، توافقنامه روابط بین جمهوری قزاقستان و واتیکان امضا شد. قزاقستان از میان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و کشورهای آسیایی نخستین کشوری بود که با واتیکان (مکان مقدس) موافقتنامه‌ای با چنین وضعیت حقوقی بالایی امضا کرد.

در سال  1991، 77 انجمن کلیسای کاتولیک رومی در جمهوری قزاقستان وجود داشت. در همین سال اسقف کاراگاندا برای کاتولیک‌های آسیای مرکزی و قزاقستان ایجاد شد.

اداره وابسته به پاپ (Apostolic Administration) در قزاقستان منشور واحد کلیسای کاتولیک در قزاقستان، ترکمنستان، ازبکستان و قرقیزستان و همچنین منشور اداره وابسته به پاپ را تدوین کرده‌است.

بر اساس این منشور، محله‌های کاتولیک در قزاقستان بخش‌های ساختاری کلیسای کاتولیک روم هستند، دارایی آنها متعلق به کل کلیسای کاتولیک روم است و مدیریت عالی اموال، پاپ است.

در اواسط ماه مه 1992، فرانچسکو کولاسوئونو پاپ اسقف اعظم شهرماسکْوا روسیه، از قزاقستان بازدید کرد.

در 24 سپتامبر 1998، طی سفری به واتیکان به همراه نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری قزاقستان، موافقتنامه روابط بین جمهوری قزاقستان و واتیکان امضا شد. در فوریه 2001، روحانیون کاتولیک قزاقستان از روم بازدید کردند. هدف از این بازدید ارائه گزارش به رئیس کلیسای کاتولیک روم در مورد وضعیت امور اسقف‌نشین‌ها، مشکلات و نیازهای کلیساها است.

دبیرخانه واتیکان از شرایط فعالیت کلیسای کاتولیک در قزاقستان و وضعیت عمومی روابط بین دو کشور ابراز خرسندی کرد.

در سپتامبر 2001، پاپ ژان پل دوم به دعوت نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور جمهوری قزاقستان به قزاقستان سفر کرد.

وی در این سفر با رئیس جمهور قزاقستان، جوانان قزاقستان، شخصیت‌های فرهنگی و هنری دیدار و گفتگو کرد.

سفر دولتی پاپ ژان پل دوم به قزاقستان طنین سیاسی زیادی هم در کشور ما و هم در سراسر جهان ایجاد کرد. به ویژه شجاعت ژان پل دوم که تصمیم گرفت سفر خود را با وجود حملات تروریستی در ایالات متحده در 11 سپتامبر 2001 به تعویق نیندازد، مورد توجه قرار گرفت.

در 21 سپتامبر 2001، با فرمان نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، به دلیل سهم بزرگ وی در توسعه روابط دوستانه بین قزاقستان و واتیکان و فعالیت‌های مفید برای تقویت همکاری‌های دوجانبه، آنجلو سودانو وزیر امور خارجه واتیکان نشان دوستی را دریافت کرد.

در 14 دسامبر 2001، ماریان اولس، فرستاده (نونس) اداره وابسته پاپ جمهوری قزاقستان، نشان پیوس، بالاترین جایزه واتیکان برای سران کشورهای خارجی  و گواهی شوالیه این نشان را به رئیس جمهور قزاقستان، نورسلطان نظربایف، اهدا کرد.

در 16 دسامبر 2001، مراسم افتتاحیه رسمی  فرستاده حواری در شهر آستانه برگزار شد. در این مراسم روسای نمایندگی‌های دیپلماتیک معتبر در جمهوری قزاقستان حضور داشتند.

در سپتامبر 2009، پاپ بندیکت شانزدهم، نورسلطان نظربایف، رئیس دولت را در جلسه خصوصی پذیرفت.

از 20 تا 26 سپتامبر 2013، کاردینال ژان لوئیس تاوران، رئیس شورای پاپی برای گفتگوی بین ادیان، از قزاقستان بازدید کرد. ژان لوئیس تاوران به عنوان مهمان افتخاری دوازدهمین اجلاس دبیرخانه کنگره بزرگان مذاهب جهانی و سنتی و همایش علمی و کاربردی بین‌المللی به مناسبت دهمین سالگرد اولین کنگره بزرگان مذاهب جهانی و سنتی در آستانه حضور داشت.

17 اکتبر 2017 بیست و پنجمین سالگرد روابط دیپلماتیک بین جمهوری قزاقستان و واتیکان برگزار شد. بیش از ربع قرن است که شرایط مساعدی برای توسعه گفتگوهای سیاسی دوجانبه، همکاری‌های فرهنگی، بشردوستانه و علمی بین آستانه و واتیکان ایجادشده است. در رابطه با این سالگرد، وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان بیانیه رسمی به مناسبت بیست‌وپنجمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین جمهوری قزاقستان و واتیکان را منتشر کرد.

به گفته وزارت امور خارجه قزاقستان، تا سال 2017 بیش از 130 هزار کاتولیک در این بزرگترین کشور آسیای مرکزی وجود داشته است.

در 6 نوامبر 2021، مولن آشیمبایف، رئیس مجلس سنای پارلمان و رئیس دبیرخانه کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی، دیدار رسمی از واتیکان انجام داد. مولن آشیمبایف در دیدار با پاپ فرانسیس دعوتنامه‌ای از طرف قاسم جومارت توکایف رئیس جمهوری قزاقستان به کنگره هفتم رهبران ادیان جهانی و سنتی ارائه کرد. در این سفر دیدارهایی با وزیر امور خارجه واتیکان نیز انجام شد. در اکتبر 2022، 30 سال از برقراری روابط دیپلماتیک بین قزاقستان و واتیکان می‌گذرد. سفر پاپ به آستانه در سال 2022 برای شرکت در کنگره هفتم رهبران ادیان جهانی و سنتی و همچنین برگزاری مراسم عبادت مقدس تنها باعث تقویت تعامل بین کشورها شد. پاپ فرانسیس خود، قزاقستان را ”محل ملاقات و گفتگو“ خواند و به سهم این کشور در گفتگوهای بین مذهبی و بین تمدنی اشاره کرد.

در سال 2022، چارچوب قانونی برای همکاری قزاقستان و واتیکان به طور قابل‌توجهی گسترش ‌یافت. به ویژه، تفاهم‌نامه همکاری بین مرکز پزشکی دانشگاه قزاقستان و بیمارستان بامبینو گسو و یادداشت همکاری بین مؤسسه شرق‌شناسی سلیمانوف و کتابخانه وابسته به پاپ واتیکان به امضا رسید.

در سال 2022، 93 انجمن کلیسای کاتولیک رومی در قزاقستان فعالیت می‌کردند.

در 19 ژانویه 2024، قاسم ژومارت توکایف، به دعوت پاپ، اولین دیدار رسمی خود را از شهر واتیکان انجام داد. رئیس جمهور قزاقستان در ابتدای حضور خود از تلاش‌های بی‌دریغ و فداکارانه پاپ کلیسای کاتولیک برای توسعه بشریت در سراسر جهان قدردانی کرد. رئیس جمهور قزاقستان از تلاش‌های پاپ فرانسیس برای پایان دادن به کانون‌های درگیری و اختلافات در جهان تشکر کرد.

طرفین ضمن ابراز خرسندی از سطح خوب روابط بین واتیکان و قزاقستان، بر اهمیت گفت‌وگوی بین ادیان تاکید کردند.

تشکیل اداره وابسته به پاپ قزاقستان

پس از ظهور فرصت‌هایی برای عملکرد عادی کلیسای کاتولیک در قزاقستان در اوایل دهه 90، در 13 آوریل 1991، پاپ ژان پل دوم اداره حواری کاراگاندا را در قلمرو جمهوری قزاقستان تأسیس کرد.  در همان روز، 13 آوریل 1991، پدر ژان پاول لنگا به عنوان فرستاده پاپ انتخاب شد. مراقبت معنوی اداره وابسته به پاپ کاراگاندا، علاوه بر قزاقستان، به طور موقت به جوامع پراکنده کاتولیک در آسیای مرکزی از جمله در ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ترکمنستان گسترش یافت. اداره وابسته به پاپ، به مرکزیت کاراگاندا، اولین ساختار کاتولیک در این سطح در قزاقستان و آسیای مرکزی در دوره پس از شوروی شد.

در 17 اکتبر 1992، پاپ ژان پل دوم با پیام خود "Partes Nostras" خدمت (نونسیه حواری) را در قزاقستان تأسیس کرد و از این زمان تاریخ دانش و همکاری متقابل آغاز شد. موفقیت این همکاری در سفرهای رئیس‌جمهور نورسلطان نظربایف به واتیکان (در سال‌های 1998، 2003 و 2009) و همچنین در سفر روحانی پاپ ژان پل دوم به قزاقستان در سپتامبر 2001 تأیید شد.

از آگوست 1995، ماهنامه ”کردو“ شروع به انتشار کرد. (روزنامه کلیسای کاتولیک رومی قزاقستان. توسط کمیته اطلاعات و آرشیو وزارت فرهنگ و اطلاعات جمهوری قزاقستان ثبت شده است).

در 29 سپتامبر 1997، کاتولیک‌های ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان و در 22 دسامبر 1997، کاتولیک‌های قرقیزستان، وضعیت مأموریت ”Sui iuris“ را دریافت کردند.

در 7 اکتبر 1997، مدرسه علمیه الهیات کاتولیک "Redemptoris Mater" به طور رسمی در شهر کاراگاندا تأسیس شد که در 16 ژوئیه 1998 به طور کامل سازماندهی شد و نام جدید ”مریم مادر کلیسا“ را دریافت کرد. در 5 اکتبر 1998، خواهران راهبه مادر ترزا از کلکته برای کار با فقرا وارد منطقه کاراگاندا شدند.

وضعیت فعلی کلیسا در قزاقستان. از سال 2009 تا 2018

قزاقستان که کاتولیک‌ها کمتر از 2 درصد جمعیت آن را تشکیل می‌دهند، در 17 اکتبر 1992 روابط دیپلماتیک با واتیکان برقرار کرد. شش سال بعد، در 24 سپتامبر 1998، موافقت‌نامه روابط بین قزاقستان و واتیکان به امضا رسید. این توافق، حقوق و مسئولیت‌های کاتولیک‌ها در کشور و همچنین حقوق و تعهدات دولت در رابطه با آنها را تضمین می‌کند. در 18 اکتبر 2012، نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان، قانون ”تصویب موافقتنامه روابط بین جمهوری قزاقستان و مقر مقدس“ را امضا کرد.

منابع:

https://catholic-kazakhstan.org/sotrudnichestvo-respubliki-kazahstan/

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B7%D0%BC_%D0%B2_%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B5

https://www.inform.kz/ru/kazahstan-i-svyatoy-prestol-istoriya-diplomaticheskih-otnosheniy-79f0bd

https://arbatmedia.kz/vaznoe-v-kazaxstane/cego-dostig-kazaxstan-i-vatikan-za-30-let-nezavisimosti-7932

https://www.vaticannews.va/ru/vatican-city/news/2022-06/kazakhstan-i-vatikan-30-let-plodotvornogo-sotrudnichestva.html