هند یکی از پنج گهواره تمدن جهان به شمار می آید که در خود مذاهب و آیین های مختلفی را جای داده است و به همین خاطر به کشور هفتاد و دو ملت نیز نامیده می شود. مذاهب گوناگون برای سالیان دراز در کنار هم با همزیستی، هارمونی بسیار زیبا و شگفت آوری را ایجاد کرده اند و همگی به هم احترام می گذارند. هندوها اکثریت جمعیت جامعه هند را تشکیل می دهند و دارای کاست های مختلفی هستند. در میان جامعه اکثریت هند، گروهی از پیروان آیین هندوئیسم وجود دارند که به نام «حسینی برهمن» شهرت دارند. که ایمان آنها ترکیبی از دین مبین اسلام و آیین هندوئیسم است.
اصطلاح « حسینی برهمن» برای اغلب خوانندگان اصطلاحی تعجب برانگیز است. این گونه به نظر می رسد که از دو واژه کاملا متناقض ( هندو و اسلام) با هم ترکیب شده اند. با این حال، تعریف و توضیح این واژه می تواند منبعی مهم برای کسانی که به اتحاد میان گروها معتقدند، محسوب گردد. امروزه در دورانی که شاهد خصومت های فرقه ای میان مسلمانان و هندوها هستیم؛ می بایست دلاوری و شجاعت برهمنان ساکن مرزهای شمال غربی هند (پاکستان کنونی) برای پیوستن به قافله سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) آن هم برای حمایت از خون خدا که مظهر همه خوبی ها بودند مورد واکاوی گردد.
حسینی برهمن گروهی از کاست (نظام اجتماعی) "موهیال" در طبقه برهمن ها هستند که هم با اسلام و هم با هندوئیسم مرتبط هستند. این گروه در سراسر سند و پنجاب در پاکستان، ماهاراشترا، راجستان، دهلی، و مناطق دیگر هند و همچنین در عربستان سکنی گزیده اند.
داستان‌هایی مربوط به این گروه نقل می شود که همگی آنها به راهبی به نام «دات سینگ» ختم می گردد. وی راهبی والا مقام در میان برهمن ها بود، اما پسری نداشت. علاوه بر آن وی بازرگانی بود که به شبه جزیره عربستان رفت و آمد داشت و روزی برای دیدنی پیامبر اسلام (ص) رفت و ماجرا را به پیامبر اعظیم الشان اسلام گفتند، پیامبر اعظم (ص) خطاب به او فرمودند باید این خواهش خود را با سید شهدا (ع) مطرح کنید. راهب دات سینگ با سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) ملاقات کرده و از آرزویش برای پسر دار شدن به او می‌گوید. امام حسین (ع) در پاسخ او می‌گوید که در سرنوشت او پسری نیست. راهب دات سینگ به گریه می‌افتد و از آن امام همام می‌خواهد برای پسردار شدن او دعا کند. در این زمان امام حسین (ع) به او می‌گوید که خداوند سبحان به زودی به او یک پسر اعطا خواهد کرد. یکی از افرادی که شاهد این اتفاق بود به آن امام همام اعتراض کردند که ایشان قضای الهی را نقض کرده اند. دوباره امام حسین (ع) سوی به آن راهب کرده و به او می گویند خداوند متعال به او دو پسر خواهد داد. این اتفاق چندین بار دیگر تکرار می‌شود تا اینکه امام حسین (ع) به راهب دات خبر می‌دهد که او هفت پسر خواهد داشت و آروزی آن راهب و هفت پسر محقق می گردد.
پس از مرگ معاویه و جانشینی یزید و بیعت نکردن امام و دریافت سی هزار نامه از سوی کوفیان، امام حسین (ع) مکه خارج شدند و حج خود را ناتمام گذاشتن به سوی کوفه حرکت کردند. در میان راه امام به همه قبایل نامه های جداگانه ارسال می کنند و خواستار کمک و یاری آنها شدند. یکی از این نامه ها به دست قبیله برهمن ها در بغداد می رسد. به نوشته «تاریخ موهیال»، که در سال ۱۹۱۱ منتشر شده، آمده است که : «همزمان با نبرد کربلا حدود ۱۴۰۰ هندو برهمن در عراق حضور داشته‌اند. البته دیگر مورخان نظریه‌های متفاوتی را نیز بیان کرده اند که تنها در مورد تعداد اختلاف نظر وجود دارد. این قبیله نامه را به قبیله برهمن های که به سرپرستی راهب دات سینگ که آن زمان در شمال غرب هند سکنی داشتند، می فرستند و او به همراه پسرانش نیز با وجود خطرات زیاد بلافاصله و بدون درنگ برای یاری امام حسین (ع) و یاران باوفایشان راهی می شود. آنها به قافله آن امام نمی رسند اما برای کمک به قافله اسرای کربلا به رهبری امام سجاد (ع) می پردازند که اندکی پس از واقعه هولناک کربلا می باشد و هفت پس او در مقابل سپاهیان شمر بن ذی الجوشن شهید می شوند. خانم «سونیتا راجهنیگا» ـ Sunita Ranjhinga ـ که خود را از قبیله موهیال ـ Mohyial ـ و از نوادگان راهب دات سینگ می داند، اینگونه عنوان می کنند: «راهب دات با آگاهی از مخالفت و اعتراض امام حسین (ع) به ظلمی که یزید بر مردم روا می داشت، به یاران آن امام همام و جنگ علیه یزد پیوست و به خوبی می دانست که آن حضرت برای اسلام نابی می جنگد که جدش پیامبر اعظیم الشان اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) پایه حکومت اسلامی را بر آن استوار کرده است. پس از شهادت فرزندان راهب دات وی به زیارت خواهر امام حسین، حضرت زینب کبری (س) نایل آمد و از همان زمان شروع به نگارش حوادث واقعه کربلا و افشاگری علیه حکومت فاسد یزید کرد.» طبق ادعای یکی دیگر از حسینی برهمن ها به نام Vipin Mohan Jhingaran درباره چگونگی نام گذاری این کاست به «حسینی برهمن» اظهار داشت: «پس از رویارویی حضرت زینب با راهب دات سینگ اشک در چشمان آن حضرت حلقه زده است و اینگونه خطاب به جد ما کرده اند که از این به بعد شما نه فقط یک برهمن هستید بلکه شما را باید حسینی برهمن نامید.»
باید گفت که علیرغم سهم و مشارکت آنها در دوران باز تعریف شده از تاریخ اسلام، همچنان برخی از مسلمانان در هند و پاکستان آنان را تایید نمی کنند و بر آنچه که حسینی برهمن ادعا دارند اعتقادی ندارند و اظهار می دارند که چنین رخدادی هیچگاه رخ نداده و هیچ نویسنده مسلمانی آنرا تصدیق نکرده و در هیچ نوشته به آن استناد نشده است. اما یک روحانی شیعه ساکن لاهور به نام حجت الاسلام و المسلمین «حسن ظفر نقوی» حضور قبیله موهیال ها را در واقعه‌ی کربلا تصدیق می کند و اینگونه اعلام می دارد که این قبیله برهمن با حضرت علی ( ع) ارتباط نزدیکی داشتند. نه تنها حسینی برهمن بر این باورند که جدشان راهب دات به همراه پسرانش خواستار شرکت در جنگ کربلا همراه امام حسین (ع) علیه یزید بوده اند.
برخی بر این باورند که راهب دات سینگ در دربار پادشاهی لاهور به نام Chandragupt مشغول به خدمت بوده است و در زمان جنگ کربلا تنها دو برهمنی در عراق حاضر بودند ( که احتمالا یکی از آنها راهب دات سینگ می باشد. که به تجارت لباس مشغول بوده و به محض اینکه از چنین جنگی ( ظلم علیه عدل) آگاه می شود به آن می پیوندد. راهب دات بر این باور بوده که این جنگ نیز همچون جنگ های که در کتب مقدس هندو (رامایانا و مهابرات) ـ Ramayana یا Mahabharata ـ عنوان شده، می باشد و با وجود اینکه می دانست این جنگ ناعادلانه و یک جانبه است و سپاه امام حسین (ع) در مقابل سپاه یزید بسیار کوچک است با این همه، با پسرانش خواستار شرکت در این نبرد می شود اما دیر به این جنگ می رسد، اما پس از آن واقعه در جنگ با سپاهیان کوفه و شام شرکت کرده و تمام پسرانش را در این کارزار ناعادلانه از دست داده است، اما خودش زنده ماند. بعد از اتمام جنگ به دیدار برخی از اعضای خانواده امام حسین (ع) نایل می آید و خاندان رسول الله (ص) نام حسینی برهمن بر آنها می نهند. باوری در میان حسینی برهمن هست که عنوان می کند همه آنها زخمی در گردن خود دارند که نمادی از عزاداری و سوگواری برای امام حسین (ع) و یادگار برادران برهمنی کشته شده در در واقعه پس از کربلا است.
- در حال حاضر برهمنان حسینی کجا ساکن هستند ؟
حسینی برهمن در دوران قبل از تفکیک شبه قاره هند در مناطقی از پاکستان ساکن بودند و اغلب با نام های خانوادگی Bali, Chibber, Dutt, Bakshi, Lav, Bimwal and Jhingran شناخته می شوند و بعد از تجزیه به مناطقی از هند مهاجرت کرده و ساکن شدند. براساس برخی آمارهای غیر رسمی حدود ۱۲۵ خانوار از حسینی برهمن در شهر پونا هند نیز سکونت دارند. تعدادی نیز در دهلی مستقر هستند و هر ساله مراسم عزاداری و سوگواری محرم برگزار می‌کنند. گفته می شود که بیشتر حسینی برهمن‌ها تا حدود ۱۹۴۷ در لاهور مستقر بودند و بعد از آن به مناطق دیگر مهاجرت کردند.
- افراد معروف و شناخته شده حسینی برهمن
این فرقه به آن اندازه که تصور می گردد، کوچک و ناشناخته نیست و اعضای همچون سونیل دات هنرپیشه فقید معروف هند و کشمیری لال ذاکر شبیر دات و یا ویکرام کیشور ناند (نویسندگان اردو زبان) را در خود پرورانیده است و هم اکنون نیز هنرپیشگانی همچون سانجی دات را به عرصه سینمای هند معرفی کرده است، افزون بر آن خواهر ایشان نیز در صحنه سیاست در ایالت مهاراشترا حضور دارد و با ایرانیان مقیم بمبئی بسیار رابطه خوبی دارد. دیگر اعضای این گروه نیز در پست های مهم اداری هند مشغول هستند و برخی نیز اساتید دانشگاه های مختلف هند هستند.
- اعتقادات گروه حسینی برهمن
گروه حسینی برهمن دارای تاریخچه غنی در هند می باشند و در مراسم سوگواری و عزاداری همراه با شیعیان شرکت می کنند و حتی قمه می زنند. اعضای این گروه در شبکه های اجتماعی به معرفی خود می پردازند و به جد خود افتخار می کنند. این گروه همانند شیعیان معتقدند که بایستی در صیانت از اهداف قیام به جد پاسداری وصیانت کنند و ماه محرم را ماه برادری و احترام متقابل با مسلمانان عنوان می کنند و از همه جمعت اکثریت می خواهند که به آرمان های والای امام حسین (ع) ارج گذارند و جالب آن دولت هند نیز روز عاشورا را روز حسین (ع) نامیده و تعطیل عمومی کرده است.
گروه حسینی برهمن در این ماه در مراسم سوگواری سید و سالار شهیدان و یاران باوفایشان شرکت می کنند و به هیچ وجه در مراسم ازدواج و یا جشن و سرور شرکت نمی کنند.
مرحوم «عبداللطیف موسوی شوشتری» مشاهدات خود را در کتاب «تحفه العالم» و «ذیل التحفه» که پس از بازگشت سفر هند در سال ۱۲۱۶ هجری به نگارش درآورده است، درباره عزاداری هندو ها در شهر ویجی‌نگر چنین عنوان می کند: «عجیب است که در آن شهر با این حالت که بویی از مسلمانی و بانگ محمدی نیست، اعاظم و متمولین هندو تعزیه‌خانه‌های عالی به تکلف دارند. بعد از دیدن هلال ماه محرم، همگی رخت سوگواری پوشند و ترک لذات کنند و بسیاری‌اند که بالمره از طعام و شراب، کف نفس نمایند، ته در تمام عشره چیزی از گلوی ایشان به زیر نرود. شبها و روزها به زبان هندی و فارسی مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی کنند و هرکس به قدر وسع در اطعام فقرا و مساکین می کوشد و در هر کوچه و بازار آبهای گلابی سبیل کنند و شبیه به ضرایح مقدسه از چوب یا کاغذ سازند و نزد آن به سجده روند و برخاک غلتند و طلب مطالب نمایند. بعد از انقضای ایام عاشورا آنها را در رودخانه غرق کنند یا در جایی دفن کنند و آن را کربلا گویند.»
باید گفت که حسینی برهمن همچون دیگر برهمنان هند به اصول و عقاید دین هندویی پایبندند، اما در طول سال در ده روز نخست ماه محرم با پوشیدن لباس سیاه و روزه گرفتن به عزاداری و سوگواری برای سید و سالار شهیدان (ع) مشغول می‌شوند و در ایام محرم از هرگونه حرکت و فکری که به خوشی و شعف روح و روان منجر شود خودداری می‌کنند. با اینکه رنگ سیاه در میان اهل هندو مورد پسند نیست، اما در این ایام به نشانه ماتم لباس سیاه را می‌پوشند و زنان با پوشیدن ساری سیاه، لباس خاص و عدم استفاده از لوازم آرایشی سوگواری می‌کنند.
- عزاداری در میان دیگر هندوها
حسینی برهمن تنها فرقه ای نیستند که به عزاداری برای امام حسین می پردازند بلکه در مذهب هندو و در شهر لکهنو پایتخت ایالت اوترا پرادش هند کسانی هستند که به عزاداری برای امام حسین در ماه محرم همراه با مرثیه خوانی آن هم در مکان هایی خاص با عنوان عاشورا خانه می پردازند. Chunnu Lal Dilgeer (1778-1846) ، مشهورترین شاعر هندو است که به مرثیه سرایی نیز پرداخته است. آمده است که وی حدود ۷۰۰۰۰ دو بیتی در وصف امام حسین و واقعه کربلا سروده است. مردم بر این باورند که دوبیتی های وی برمبنای حوادث صحیح تاریخی سروده شده اند و برگرفته از افسانه ها و داستانها نمی باشند. این بیت بیانگر گوشه ای از عشق وی به امام حسین می باشد به عنوان مثال: « غیر از غم حسین/ غم دیگری ندارم و نداشته ام»« بار الها از تقصیرات من در روز حساب درگذر/ که من از عذاداران حسین بوده‌ام». اما منتقدان بسیاری نیز بر این باورند که وی و اشعارش نقش چشم گیری در تکامل مرثیه های رایج در زبان اردو داشته اند. در برهه ای از زمان که این شاعر گرانقدر شعر سرایی می کرد تعامل میان هندوها و مسلمانان رایج و امری عادی بود.
دیگر شاعران معروفی از آیین هندو همچون مردم عادی به عزاداری برای امام حسین در مراسمات محرم در مکانهای مختلف می پرداختند. رام موا ـ Mewa Ram عضو دیوان قاضی الدین حیدر ( آخرین وزیر نواب در ایالت اودا) پیرو جان بر کف امام حسین ( ع) بود که امامباره و عاشورا خانه را بنا کرد و حتی در ماه محرم در محل سکونت خود مراسم تعزیه داری برگزار می نمود.
یکی دیگر از شاعران آن زمان Rai Shatab Singh Bedar. بود که معروف به سرودن اشعار عاشقانه همراه با سرایی بود.
نظر شما