مشکلات زنان و تلاش عدالت
مقدمه
موضوع آزار و اذیت علیه زنان یکی از مسائل جدی امروزه است که در سطح جهانی بسیاری از زنان را به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مسئله نه تنها به معنای فردی از نظر روانی و جسمی برای زنان تأثیرگذار است، بلکه یک مسئله اجتماعی و فرهنگی نیز به شمار می‌رود که نشان‌دهنده‌ی نابرابری جنسیتی و نقض حقوق بشر است. زنان در سراسر جهان از جمله:در کشور جمهوری اسلامی پاکستان و حتی در جوامع پیشرفته و مدرن همچنان با چالش‌ها و تهدیداتی مانند آزار، اذیت و خشونت روبرو هستند. این اتفاقات می‌توانند در محیط‌های مختلفی از جمله خانه، محل کار، مدارس و حتی در فضای عمومی رخ دهند و تأثیرات عمیقی بر زندگی شخصی و اجتماعی زنان داشته باشند. نویسنده پاکستانی، مومنه طارق در مقاله ای، که در روزنامه ایکسپریس در مورخ ۱۵ ژوئیه[1] نوشته است، به بررسی ابعاد مختلف مشکل آزار و اذیت علیه زنان پرداخته است.
وی در این مقاله گفت: این دوره‌ای از زندگی‌ام است که در آن به طور مداوم مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرم و اطرافیان تنها نظاره‌گر هستند. هر بار که در برابر این آزارها مقاومت می‌کنم، طوری به من نگاه می کنند که گویا تقصیر من است و من گناهکارم. شاید شما با خواندن این مطلب تعجب کرده‌اید، اما تصور کنید که دختری روزانه با نگاه‌های توهین‌آمیز و کلمات زشت در مسیر خانه به ایستگاه اتوبوس مواجه می‌شود و سپس در حضور دیگران اشک می‌ریزد. این چند دقیقه سفر برای او به معنای واقعی کلمه تحمل‌ناپذیر است.
ما هر روز داستان‌های جدیدی از این قبیل می‌شنویم و به دوستان خود توصیه می‌کنیم که این مشکلات را با والدینشان در میان بگذارند تا آنان راه حلی پیدا کنند اما آنها به ما می‌گویند که نمی توانند ایت موضوع را با آنها در میان بگذارند زیرا آنان می‌خواهند ادامه تحصیل دهند و به هدف‌هایشان برسند. این داستان تنها نمونه‌ای از وضعیت دخترانی است که در جامعه ما با آزار و اذیت مواجه می‌شوند و برای حفظ آبرو خود ترجیح می‌دهند سکوت کنند. در واقع همه زنانی که مجبورند در جامعه حضور داشته باشند چه برای تحصیل و چه در زندگی روزمره به نوعی با آزار و اذیت مواجه هستند. متأسفانه بزرگ‌ترین مشکل این است که آنها به خاطر حفظ آبرو و شخصیت خود سکوت می‌کنند و همین سکوت این گونه رفتارها را در جامعه ترویج می دهد. ما شاهد این مسائل در رسانه‌ها هستیم، اما تعداد کمی از این مشکلات به نتیجه می‌رسند.
هر روز یک داستان دردناک و تلخ به تیتر اخبار تبدیل می‌شود و در رسانه‌های اجتماعی به سرعت به اشتراک گذاشته می‌شود. اما تا به امروز چند نفر به عدالت رسیده‌اند؟ چه تعداد از دخترانی هستند که تصمیم گرفته‌اند چنین وقایعی را به عنوان نقطه ضعف خود نپذیرند و با قاطعیت به‌عنوان یک زن قوی و محکم به مقابله بپردازند؟ چون اگر همه مردان واقعاً قوی و غیرتمند بودند، این‌گونه حوادث هرگز رخ نمی‌داد. بزرگ‌ترین عیب جامعه ما این است که به دختران می‌آموزند که در جامعه مثل یک مرد قوی باش و مثل یک مرد سخن بگو چرا به آنها نمی آموزند که به عنوان یک زن نیز ارزش و مقام بالایی دارد و با قدرت و استقلال عمل کند. چرا به او نمی گویند مثل یک زن محکم بایست و مثل یک زن سخن بگو. به نظر می‌رسد که فقط ظاهر و طرز لباس پوشیدن خانواده ها مدرن شده است اما افکارشان همچنان محدود و بسته است این در حالی است که آنان حتی درک صحیحی از اسلام هم ندارند. اگر واقعاً آنها با دین اسلام آشنایی داشتند پس حتما درک بهتری از سوره نساء داشتند. خداوند در این سوره نه تنها آداب و اصول زندگی زنان را توضیح داده، بلکه حقوق آنها را نیز به وضوح برای مردان مشخص کرده است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نیز به صراحت فرموده‌اند: «ای مردم، در مورد زنان از خدا بترسی.»
فقط اسلام نیست که حقوق زنان را حفظ می‌کند، بلکه قانون اساسی پاکستان نیز ضامن حقوق زنان است. طبق ماده 509 قانون مجازات پاکستان، اگر کسی با کلمات یا رفتار خود به زن توهین کند، به سه سال حبس یا جریمه و یا حتی یه هر دو محکوم خواهد شد. همچنین بر اساس ماده 496(ث) قانون مجازات پاکستان، اگر کسی به زنی تهمت دروغی بزند، ممکن است به جریمه و پنج سال حبس محکوم شود. بر اساس ماده 354 (الف) قانون مجازات، اگر کسی حرکتی نامناسب انجام دهد یا حتی شعری و یا آهنگی با کلمات نامناسب بخواند، ممکن است به سه ماه حبس محکوم شود. در سال 2010 نیز برای حفاظت از زنان، کمیته‌های ضد آزار در ادارات تشکیل شدند تا این قبیل حوادث کاهش یابد، اما متأسفانه هنوز موفق به تحقق این هدف نشده‌اند.
اخیرا، صحنه‌ای دردناک و تلخ را دیدیم که در آن عایشه جهانزیب، یکی از مجریان برجسته پاکستان که به‌طور کامل از حقوق و دفاع از خود آگاه است، مورد شدیدترین خشونت قرار گرفت. تصور کنید اگر یک زن قوی و مستقل مانند عایشه جهانزیب هم به این ظلم دچار می‌شود، پس وضعیت زنان خانه‌دار و آسیب‌پذیر ما که نه از حقوق خود آگاهند و نه قادر به دفاع از خود هستند، چگونه است؟ این زنان تنها با تحمل و صبر برای فرزندانشان تلاش می‌کنند و در برابر ظلم به شدت آسیب‌پذیرند.
از طرفی، پروین بی‌بی را داریم که به خاطر دیر پخته شدن غذا کشته شد و از طرف دیگر، ثانیه زهرا زن معصوم و بی‌پناه‌ای که در مولتان به شدت مورد آزار و اذیت قرار گرفت. ثانیه زهرا، زنی 20 ساله که پنج ماهه باردار بود و دو فرزند داشت، توسط شوهر بی‌رحمش به خاطر اختلافات مالی به طور وحشیانه‌ای مورد حمله قرار گرفت؛ شوهرش او را به شدت کتک زد، زبانش را برید، با چاقو به او حمله کرد و در نهایت حلقه‌ای بر گردنش آویخت و او را خفه کرد و کشت.
این اعمال وحشی گرانه نه تنها در اسلام جایز نیست بلکه قوانین پاکستان و حتی اصول انسانی نیز چنین خشونتی را نمی‌پذیرد. اما متأسفانه والدین به این نکته توجهی ندارند. دستور دین به ازدواج به هیچ وجه به معنای این نیست که تنها به خاطر پول یا وضعیت مالی دختر خود را به هر کسی که پولدار است، بدهند و سپس همان پول باعث شود که زندگی او به تباهی کشیده شود. این وضعیت نشان‌دهنده‌ی این است که ما از گذشته‌ی خود درسی نگرفته‌ایم. پرونده‌های نور مقدم و سارا انعام نتوانستند جامعه را بیدار کنند و نظام عدالت را برقرار سازند، و به همین دلیل امروز شاهد هستیم که یک دختر دیگر به نام ثانیه زهرا قربانی این درندگی شده است. هر دختری از جمله ثانیه به دنبال انصاف از سوی خانواده هایشان و از سوی نظام قضایی هستند.
طبق قانون پاکستان، خشونت خانگی یک عمل مجرمانه است و مجازات آن بسته به شدت جرم از جریمه مالی تا حبس و حتی بیشتر متغیر است. کمترین مجازات برای خشونت خانگی شامل یک‌صد هزار روپیه جریمه و حبس به مدت دو سال است و ما همه به خوبی از مجازات‌های قتل آگاه هستیم. دختران حوا، به دنبال عدالت هستند.
مواردی که مورد بررسی قرار گرفتند عبارتند از تأثیرات روانی و فیزیکی آزار بر زنان، نقش اسلام و قوانین اجتماعی در حفظ حقوق زنان، مواردی از تجربیات شخصی و مطالعات موردی. با بررسی عمیق این موضوع، امیدواریم که به درک بهتری از چالش‌هایی که زنان روزمره با آن مواجه هستند، بپردازیم و به دنبال راه‌حل‌های موثری برای ارتقای وضعیت زنان و جلوگیری از آسیب‌های جامعه‌ای باشیم که به ویژه زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحلیلات مترجم نیز به این مقاله افزوده شده است که درج زیر است:
تحلیل کلی مقاله «یک دختر دیگر»
- توصیف وضعیت زنان در جامعه: پاکستان
مقاله به خوبی وضعیت دردناک و رنج‌آور زنان در جامعه پاکستان را توصیف می‌کند. نویسنده با استفاده از مثال‌های عینی و ملموس مانند داستان‌های روزمره آزار و اذیت سعی کرده است وضعیت جامعه کنونی را به خوبی به تصویر بکشد که زنان به دلیل فشارهای اجتماعی و فرهنگی، در شرایطی از آزار و تحقیر زندگی می‌کنند که هر روز بر شدت آن افزوده می‌شود. نویسنده به نقد این وضعیت می‌پردازد و به خواننده نشان می‌دهد که سکوت و عدم اقدام برای تغییر این وضعیت، به معنای ترویج این رفتارها در جامعه است.
- نقد جامعه و نهادهای قانونی:
نویسنده به نقد نظام‌های اجتماعی و قانونی می‌پردازد که نتوانسته‌اند به درستی از حقوق زنان دفاع کنند. او به قوانینی اشاره می‌کند که هرگز به خوبی اجرا نشده اند و نهادهای دولتی و قضایی نتوانسته‌اند به طور مؤثر از زنان در برابر خشونت و آزار محافظت کنند. این بخش از مقاله به بررسی نواقص قانونی و ضعف‌های اجرائی می‌پردازد و به چالش‌هایی اشاره دارد که مانع از تحقق عدالت برای زنان می‌شود.
- تحلیل مشکلات فرهنگی و دینی:
یکی از نکات اصلی مقاله، بررسی مشکلات فرهنگی و دینی است که باعث تحقیر زنان و ایجاد شرایط نابرابر برای آنها شده است. نویسنده به انتقاد از تفکرات سنتی و محدودکننده‌ای می‌پردازد که به زنان می‌آموزد که باید مانند مردان قوی و مستقل باشند تا مورد احترام قرار گیرند، در حالی که به زنان آموزش داده نمی‌شود که به عنوان یک زن، به شیوه‌ای دیگر و با حفظ کرامت و استقلال زندگی کنند. این بخش از مقاله به بررسی چگونگی تأثیر این باورهای فرهنگی بر وضعیت زنان و راه‌های اصلاح آن می‌پردازد.
- بررسی موارد خاص و نمونه‌های تاریخی:
نویسنده با ارائه مثال‌های مشخص از وقایع خشونت‌بار و جنایات علیه زنان مانند داستان‌های عایشه جهانزیب و ثانیه زهرا، به خوانندگان نشان می‌دهد که این مشکلات تنها به موارد منفرد محدود نمی‌شوند، بلکه یک مشکل سیستمی و گسترده است. این نمونه‌ها به عنوان تجلی‌های دردناک و تلخ از وضعیت زنان در پاکستان به کار رفته‌اند و به خوبی نشان‌دهنده عمق و گستردگی این بحران هستند.
- درخواست برای تغییر و اصلاحات:
در انتهای مقاله، نویسنده به صراحت خواستار تغییر و اصلاحات جدی در قوانین، نهادهای قضایی و فرهنگ اجتماعی شده است. او به دنبال بیدار کردن وجدان عمومی و اصلاحاتی است که بتوان به بهبود وضعیت زنان و برقراری عدالت کمک کرد. این بخش از مقاله به نوعی فراخوان به عمل برای جامعه و مسئولان به منظور اصلاح وضعیت موجود است.
منابع:
نظر شما