دمیر محی‌الدینوف رئیس انستیتو اسلامی مسکو و معاون مفتی شیخ راویل عین‌الدین در کنگره حفظ و ترویج میراث فرهنگی ازبکستان با نام «میراث اجداد بزرگ؛ اساس رنسانس سوم» گزارشی علمی با موضوع «قرآن در روسیه» ارائه کرد. این کنگره از 23 تا 27 اوت در سمرقند و تاشکند برگزار شد. وی درباره پروژه مشترک انستیتو اسلامی مسکو، مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ و مؤسسه انتشارات مدینه و مجموعه کتاب‌هایی به همین نام را در این کنگره بین‌المللی معرفی کرد.

وی به تفصیل از انتشار قرآن‌ها در روسیه صحبت کرد که با اولین ترجمه‌های منتشر شده در زمان امپراتور پیتر اول برگردان از عربی به فرانسوی توسط مسیو دو ریو شروع شد.

رئیس انستیتو اسلامی مسکو به دوران کاترین به عنوان دوره‌ای مهم اشاره کرد؛ زمانی که به فرمان امپراتور کاترین دوم، قرآن برای اولین بار در سال 1787 در روسیه منتشر شد خط عربی این نسخه از خط ملاعثمان اسماعیل خوشنویس و قرآن پژوه الگوبرداری شده و انتشار با توضیحاتی در مورد شیوه‌های مختلف خواندن متن قرآنی همراه بوده است. وی اظهار داشت: پس از آن، این نمونه دست خط او بود که به طور گسترده برای نمایش متن قرآن در سراسر امپراتوری روسیه مورد استفاده قرار گرفت. وی افزود: در سال 1789، نسخه توسعه یافته‌تری از قرآن منتشر شد که بر اساس اولین متن کامل چاپی عربی کتاب مقدس مسلمانان در تاریخ روسیه بود.

دمیر محی‌الدینوف در گزارش خود در مورد انتشار قرآن در زمان سلطنت پاول اول و در مورد قرآن معروف کازان باسماسی صحبت کرد که نه برای «اهداف دولتی» بلکه برای مسلمانان عادی منتشر شده و اولین نسخه قرآن روسی بود که در سراسر جهان اسلام به رسمیت شناخته شد.

پروژه «قرآن در روسیه» شامل بازنشر مشهورترین نسخه‌های روسی قرآن و همچنین نسخه‌های دست‌نویس آن است که در مجموعه‌های روسی ذخیره شده‌اند. ارزشمندترین نمونه از میراث مکتوب مسلمانان نسخه خطی اواخر قرن اول - نیمه اول قرن دوم هجری است که در مؤسسه نسخه‌های خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در سن‌پترزبورگ نگهداری می‌شود. نسخه خطی دارای 81 برگ است که حدود 40 درصد از متن کامل قرآن را دربر می‌گیرد (در مجموع 98 صفحه از این قبیل توسط علم شناسایی شده است که 17 برگ باقی مانده در مجموعه‌های مختلف در ازبکستان موجود است).

به گفته رئیس انستیتو اسلامی مسکو نسخه‌ای از این یادگار دست‌نویس در آینده نزدیک توسط انتشارات مدینه منتشر خواهد شد.

منبع:https://www.muslim.ru/articles/287/41249/

29 اوت 2024