چکیده

 تای چی یکی از شناخته شده ترین هنرهای رزمی از زمان چین باستان است. بر اساس تکنیک‌های چیگونگ و هنر رزمی هزاران سال پیش، چن وانگ‌تینگ، تای‌چی سبک چن را در حدود سال ۱۶۷۰ توسعه داد. این ورزش با حرکات متضاد و مکمل یکدیگر مشخص می‌شود؛ یعنی حرکات آهسته و نرم در مقابل سریع و سخت. سبک چن، از نظر بدنی، سخت­تر از سبک سان است. بنابراین اگر آرتریت دارید، بهترین سبک برای شروع این ورزش نیست.

 یانگ لو، چان تای چی را از روستای چن آموخت. او بعداً آن را با حالت‌های بلندتر، حرکات ملایم و آهسته اصلاح و برای افراد بیشتری، مناسب‌­ سازی کرد. از دل سبک یانگ و چن، سه سبک اصلی دیگر توسعه یافتند - وو،هائو و سان. هر یک از این سبک­ها، اصول اساسی مشابه، اما ویژگی­های متفاوتی دارند. سان، جدیدترین سبک، برای افرادِ مبتلا به آرتروز مناسب است.

 مقدمه

 تای چی که به عنوان بوکس سایه نیز شناخته می­شود، یکی از شاخه­های اصلی هنرهای رزمی سنتی چینی است. نام آن از اصطلاح فلسفی «تای چی» گرفته شده است، که اولین مرجع مکتوب شناخته شدۀ آن در بیش از ۳۰۰۰ سال پیش، در زمان سلسلۀ ژو (۱۱۰۰-۱۲۲۱ پیش از میلاد) در کتاب تغییرات ظاهر شد. در این کتاب آمده است که «در هر نوع تغییر و تحولی، تای چی وجود دارد که باعث پیدایش دو ضد در همه چیز می­شود». تای چی به معنای نهایت است که اغلب برای توصیف وسعت جهان استفاده می­شود.

اصول اساسی تای چی بر اساس فلسفۀ چینی باستانی تائوئیسم است که بر تعادل طبیعی در همه چیز و نیاز به زندگی در انطباق روحی و جسمی، با الگوهای طبیعت تأکید دارد. بر اساس این فلسفه، همه چیز از دو عنصر متضاد، اما کاملاً مکمل «یین» و «یانگ» تشکیل شده است که رابطه ای با یکدیگر دارند که در تعادل دائمی است. تای چی شامل تمریناتی است که به طور مساوی بین یین و یانگ متعادل هستند، به همین دلیل، بسیار مؤثر است.

 یین و یانگ متضاد یکدیگرند و در همه چیز در متن زندگی یافت می­شوند. در طبیعت، همه چیز به سمت یک حالت هماهنگی طبیعی میل می­کند. به همین ترتیب، یین و یانگ همیشه در تعادل کاملند. مفاهیمی همچون نرم، انعطاف پذیر، تسلیم کننده و زنانه با یین همراه هستند؛ در حالی که مفاهیمی مانند سخت، سفت و سخت و مردانه با یانگ مرتبطند. هر دو طرف، یکدیگر را تکمیل می­کنند و با هم یک کل کامل را تشکیل می­دهند. چیزهایی که کاملاً متعادل و هماهنگ هستند، در آرامشند. آرامش به طور طبیعی باعث طول عمر می­شود. انسان کاملاً هماهنگ، این تعادل و کامل بودن را با آرامش و امنیت ذهنی خود نشان می­دهد.

 آغاز بحث

 جدا کردن تاریخ هنر رزمی چین از افسانه، تقریباً غیرممکن است. افسانه­ها حاوی پیام­های جالب و مفیدی هستند. منشأ واقعی تای چی مبهم است. روایت‌های عاشقانه‌تر و عرفانی‌تر به قرن پانزدهم، دوازدهم یا حتی هشتم بازمی‌گردد. یکی از چهره­های افسانه ای، ژانگ شانفنگ، کشیش معروف تائوئیست در قرن پانزدهم بود. اعتقاد بر این بود که او دارای توانایی فوق بشری و قدرت درونی بسیار زیادی است. روایت‌های کمتر رمانتیک، اما منابع قابل اطمینان‌تر از تای چی، به چن وانگتینگ، یک نگهبان سلطنتی قرن شانزدهمی روستای چن در شهرستان ونشیان، استان هنان، بازمی‌گردد. وی پس از بازنشستگی از ارتش، جذب آموزه­های تائوئیسم شد که او را به یک زندگی سادۀ کشاورزی، تحصیل و آموزش هنرهای رزمی سوق داد.

سبک چن

 در دهۀ ۱۶۷۰، چن وانگتینگ، چندین شگرد تای چی را توسعه داد که شامل قالب قدیمی (سبک کلاسیک چن) بود که هنوز هم تمرین می­شود. او تا حد زیادی تحت تأثیر مدارس بوکس، به­ویژه تعالیم یک ژنرال مشهور ارتش امپراتوری، چی جیگوانگ، قرار گرفت. چی جیگوانگ، کتاب درسی مهمی در بارۀ آموزش نظامی به نام بوکس در ۳۲ شکل نوشت. مهم‌تر از آن اینکه، چن وانگتینگ، تکنیک‌های فلسفی باستانی دائویین و تونا را در حرکات منظم هنر رزمی خود جای داد. این تکنیک­ها، همراه با استفاده از وضوح خودآگاهی، به تمرین تائوئیسم تبدیل شدند.

دائوئین اعمال متمرکز نیروی درونی است، در حالی که ماهی تن، مجموعه ای از تمرینات تنفس عمیق است. ماهی تن اخیراً به تمرینات محبوب چیگونگ تبدیل شده است. او همچنین درک اصلی فلسفی از طب سنتی چینی را با آن تطبیق داد. تای چی با ترکیب تمرینات رزمی، تمرین دائوئین و ماهی تن و طب سنتی چینی، به یک سیستم کامل از ورزش تبدیل شد که در آن تمرکز ذهنی، تنفس و اعمال تمرین‌کننده، ارتباط نزدیکی با هم دارند. این امر، راه را برای استفادۀ فعلی خود به عنوان یک شکل ایده آل از ورزش برای تمام جنبه­های مراقبت­های بهداشتی هموار کرد. از آن زمان، سبک چن در دهکدۀ خود، تقریباً پنهان نگه داشته شده بود. قبیله­ها به عروس‌هایشان تای چی می­آموختند، اما به دخترانشان نه؛ تا مبادا این هنر را به خارج از روستای خود ببرند. آن روزها چیزی به نام طلاق وجود نداشت!.

 چن شین یکی از اعضای نسل شانزدهم خانوادۀ چن، در سال­های آخر عمرش، کتاب مفصلی در بارۀ مکتب چن تای چی نوشت. او در آن، به تشریح وضعیت­ها و حرکات صحیح پرداخت و زمینۀ فلسفی و پزشکی آن حرکات منظم را توضیح داد. با این حال، این کتاب تا سال ۱۹۳۲ منتشر نشد، زیرا چن فیک، نوۀ بزرگ چن چانگ شینگ، سبک تای چی چن را در خارج از روستای چن آموزش داده بود.

 چن فیک، که از نسل هفدهم خانوادۀ چن بود، یکی از کامیاب­ترین و احتمالاً بزرگترین رهبر سبک تای چی چن بود. داستان‌های زیادی در بارۀ مهارت شگفت‌انگیز او در تای چی و همچنین خلق و خوی تقریباً بی‌نقص و ایرادش گفته شده است: او محبوبیت جهانی داشت و در طول ۲۹ سالی که در پکن زندگی و تدریس کرد تا زمان مرگش در سال ۱۹۵۷ هیچ دشمنی پیدا نکرد.

چن فیک کوچکترین فرزند خانواده اش بود و پدرش در زمان تولد او ۶۰ ساله بود. دو برادر بزرگتر او در یک بیماری همه گیر درگذشتند و در نتیجه، روحیۀ چن فیک بسیار آسیب دید. او همچنین نسبتاً ضعیف و چون قدری نازپرورد بود، هرگز مجبور به تمرین تای چی نشد. چن فیک نیز کاهل بود و با وجود اینکه می‌دانست تای چی سلامتش را بهبود می‌بخشد، برای تمرین آن زحمتی نمی‌کشید. وقتی چن فیک ۱۴ ساله بود، مایۀ خنده و استهزای دهکدۀ خود بود. از سوی دیگر، پدرش در روستا به عنوان رهبر و ماهرترین تمرین کنندۀ تای چی شناخته می­شد. چن فیک، کم کم بزرگتر شد و احساس شرمساری کرد و فهمید که پدرش را ناامید کرده است. پس تصمیم گرفت تا به سطح پسر عمویش برسد که به دلیل مهارت، قدرت و تخصصش در تای چی، بسیار مورد توجه بود. چن فیک نگران بود که نتواند به مقام و منزلت پسر عمویش برسد؛ اما دریافت که اگر بیش از او تمرین کند، به وی خواهد رسید. از آن زمان به بعد، از هر فرصتی برای تمرین استفاده کرد. به­زودی، در قدرت و تکنیک آنچنان پیشرفت کرد که توانست پسر عمویش را در یک مسابقۀ اسپارینگ شکست دهد. پدرش در آن زمان حدود سه سال از خانه دور بود؛ بنابراین پیشرفت چشمگیر چن فیک را نمی‌توان به مربی خاصی نسبت داد؛ بلکه نتیجۀ تعداد باورنکردنی ساعاتی بود که او برای تمرین صرف کرده بود.

 چن فیک در سال‌های اقامت در پکن به هزاران شاگرد آموزش داد. بسیاری تای چی را برای بهبود سلامت خود یا حتی برای درمان یک بیماری خاص شروع کردند. ویژگی سبک چن با تأکید بر نیروی مارپیچی است. حرکات آن شبیه به سایر هنرهای رزمی است. حرکات آهسته و نرم با حرکات سریع و سخت درآمیخته است. همچنین با قدرت انفجاری و موضع کم شناخته می­شود. سبک چن سرشار از تکنیک‌های رزمی است که کاربردی و مؤثر و برای افراد جوان‌تر مناسب‌تر است.

سبک یانگ

یانگ محبوب­ترین سبک است. یانگ لو چان (۱۷۹۹-۱۸۷۲) آن را در اوایل قرن ۱۹ بنیان نهاد. یانگ در جوانی عاشق هنرهای رزمی بود و نزد بسیاری از استادان مشهور شاگردی کرد. روزی با یکی از نوادگان روستای چن مبارزه کرد و از او شکست سختی خورد. مجذوب شیوۀ غیرمعمول حریفش بود: حرکات نرم، منحنی‌مانند، اما قدرتمندی که کاملاً با سبک‌های غالباً سخت هنر رزمی در آن زمان متفاوت بود. یانگ آنقدر مشتاق آموختن این هنر بود که وانمود کرد یک گداست و روزی از شدت گرسنگی، در جلو دروازۀ روستای چن بیهوش شد؛ نجات یافت و به عنوان خدمتکار در خانوادۀ چن پذیرفته شد. شب­هنگام از خواب بیدار شد تا در حالی که دیگران در حال تمرین بودند، دزدانه آن هنر را از طریق شکافی در دیوار یاد بگیرد. به­زودی به یک تمرین‌کنندۀ بسیار ماهر تبدیل شد. بعدها دانست که به‌ کیفر رفتارهای آن روزها، آن­ها حق داشتند او را قانوناً اعدام کنند، اما ریش­سفید روستا چنان تحت‌تأثیر مهارت یانگ قرار گرفت که او را رسماً به عنوان شاگرد انتخاب کرد.

 یانگ بعداً روستا را ترک و به اطراف چین سفر کرد تا این هنر را آموزش دهد. شهرت زیادی به دست آورد و «یانگ شکست­ناپذیر» نام گرفت. سرانجام سبک خود را توسعه و به تعداد زیادی از مردم، از جمله اعضای دربار امپراتوری آموزش داد. سبک وی با حرکات ملایم، برازنده و آهسته همراه است که یادگیری آن آسان­تر است و سلامت را ارتقا می­بخشد. سبک یانگ در دوران مدرن بسیار محبوب شده است.

سبک وو (یا سبک هائو)

 برخی از کلمات چینی وجود دارند که معانی کاملاً متفاوت، اما صدایی مشابه دارند. بنابراین املای پین یین آن­ها یکسان است. این «وو» با سبک وو بعدی در چینی متفاوت است. به سبک هائو نیز معروف است. آن را وو یوشیانگ (۱۸۱۲-۱۸۸۰) ابداع کرده و به هائو ویژنگ (۱۸۴۹-۱۹۲۰) منتقل شده که به شکل قابل توجهیف به ارتقای آن کمک کرد.

هائو سبک شناخته شده ای نیست. سازندگان آن، هر دو سبک یانگ و چن را مطالعه کرده بودند.هائو با حرکات آهسته و نرم درونی شناخته می­شود که از نظر ظاهری به هم نزدیک هستند. تأکید فراوانی بر نیروی داخلی و موقعیت صحیح دارد. حرکات بیرونی و انتقال چیزهای اساسی و غیر ماهوی توسط قدرت داخلی کنترل می­شود. وقتی به یک تمرین‌کنندۀ سطح بالا نگاه می‌کنید که سبک هائو را اجرا می‌کند، بزرگ‌تر و گردتر به نظر می‌رسد؛ گویی قدرت درونی آن بیشتر از شکل فیزیکی بیرونی گسترش یافته است.

 سبک وو

وو شوان یو (۱۸۳۴-۱۹۰۲)، و بعدها پسرش وو جیان شوان (۱۸۷۰-۱۹۴۲)، این سبک دیگر وو را ابداع کردند که با نرمی و تأکید بر تغییر جهت نیروی ورودی شناخته می­شود. غنی از تکنیک­های خاص دست است و تمایل دارد حالتی کمی به سمت جلو داشته باشد. مزیت سبک وو این است که تماشای آن دلپذیر و از نظر تکنیکی غنی است.

 سبک سون

 سبک سون، در بین سبک­های اصلی، جوان­ترین است و سون لو تانگ(۱۸۶۱-۱۹۳۲)  آن را ایجاد کرد. سون پیش از اینکه تای چی را یاد بگیرد، یکی از نمایندگان شناخته شدۀ دو سبک معروف هنر رزمی داخلی بود. در سال ۱۹۱۲، به طور اتفاقی، با هائو ویژنگ (رک. سبک هائو) که بیمار بود آشنا شد. بدون اینکه بداند هائو کیست، با مهربانی از او مراقبت کرد و برایش سرپناه و پزشکی پیدا کرد. هائو پس از بهبود، در خانۀ وی ماند تا به او تای چی بیاموزد. سون بعدها سبک خاص خود را ابداع کرد که با گام­های چابک مشخص می­شود. هرگاه یک پا به جلو یا عقب حرکت کند، پای دیگر نیز به دنبال آن حرکت می­کند. حرکات آن مانند رودخانه به آرامی جریان دارد و هر زمان که جهت تغییر کند، تمرین قدرتمند چیگونگ وجود دارد. این سبک جایگاه والایی دارد.

چیگونگ به سبک سون، قدرت درونی بزرگی بخشید، مانند آب در رودخانه است که در زیر سطح آرام است، اما نیروی عظیمی در جریان دارد. این قدرت به­ویژه برای شفا یافتن و کسب آرامش مؤثر است. یادگیری آن برای افراد مسن آسان­تر است. همچنین جمع و جور است و نیازی به فضای بزرگی برای تمرین ندارد و آنقدر عمیق است که در حین پیشرفت، اشتیاق یادگیرندگان را به خود جلب می­کند.

 نتیجه گیری

 علاوه بر موارد یاد شده، سبک­ها و شکل­های تای چی دیگری نیز وجود دارد که می­تواند هم برای مبتدیان و هم متخصصان حرفه ای، بسیار زیاد باشد. خوانندگان باید تنوع اشکال را به عنوان فرصتی برای انتخاب قلمداد کنند، نه به عنوان مجموعه ای از سردرگمی. تای چی می­تواند ساده و آسان باشد؛ اگر اهداف و مقاصد خود را مشخص کنید. برای مثال، اگر می­خواهید تای چی را صرفاً با هدف برخورداری از مزایای سلامت آن، و نه دفاع شخصی، یاد بگیرید؛ این امر برای آرتریت با مجموعۀ ۱۲ حرکتی، ساده و مؤثر است. بیش از یک میلیون نفر تا سال ۲۰۰۷ از یادگیری این مجموعه، لذت برده و از سلامت برخوردار شده اند.

 آینده

 از قرن نوزدهم، چینی­ها فواید بی­حد و حصر سلامت ناشی از تای چی را درک کرده اند و محبوبیت آن همواره فزونی یافته است. در حال حاضر، تای چی تقریباً در هر گوشه ای از جهان تمرین می­شود و یکی از محبوب­ترین تمرینات امروزی با بیش از ۳۰۰ میلیون شرکت کننده است. از آنجا که ما بیشتر از اجدادمان زنده می‌مانیم، بیماری‌های مزمنی مانند آرتریت و دیابت، بیشتر ما را تهدید می‌کنند و کیفیت زندگی ما را کاهش می‌دهند. افزایش شواهد علمی نشان می­دهد که ورزش برای پیشگیری و مدیریت این بیماری­های مزمن، ضروری است. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که تای چی می‌تواند برای سلامت ما سودمند باشد. محبوبیت تای چی، جهش کوانتومی دیگری خواهد داشت، زیرا افراد بیشتری از لذت و مزایای آن بهره­ مند می­شوند.

 نویسنده: دکتر پل لام

منبع: https://taichiforhealthinstitute.org/history-of-tai-chi/#