شهر تهته، که زمانی پایتخت سه سلسله پیاپی بود و بعدها تحت حکومت امپراتوران مغول قرار گرفت، یکی از برجسته‌ترین سایت‌های تاریخی پاکستان را در خود جای داده است: گورستان مکلی. این سایت که از قرن چهاردهم تا هجدهم گسترش یافته است، به شکل خارق‌العاده‌ای بازتاب‌دهنده تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی سند است.
ارزش جهانی برجسته
چکیده
در نزدیکی دلتای رود سند در ایالت سند پاکستان، گورستان عظیم مکلی با مساحت تقریبی ۱۰ کیلومتر مربع، یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های جهان محسوب می‌شود. این مکان شامل نیم میلیون قبر و مقبره است که به پادشاهان، ملکه‌ها، صوفیان، علما، فلاسفه و دیگر شخصیت‌های برجسته تعلق دارد. تپه مکلی با سکوی ۶.۵ کیلومتری خود، مرکز فرهنگ اسلامی بوده و نمایانگر شکوه تمدن سند است.
در میان مقبره‌های برجسته، آرامگاه‌های جام نظام‌الدین دوم (حکومت از ۱۴۶۱ تا ۱۵۰۹)، عیسی خان ترخان جوان‌تر و پدرش جان بابا قرار دارند. این مقبره‌ها که پیش از سال ۱۶۴۴ ساخته شده‌اند، تلفیقی از سبک‌های معماری هندو، مغولی و تزئینات ایرانی را به نمایش می‌گذارند. مقبره رنگارنگ دیوان شرفا خان (درگذشته ۱۶۳۸) از نمونه‌های خاص این مجموعه است. معماری مکلی این سبک‌های متنوع را در یک هویت محلی منحصربه‌فرد تلفیق کرده و میراث فرهنگی بی‌نظیری را به نمایش می‌گذارد.
اهمیت تاریخی و معیار (iii)
آثار تاریخی مکلی بازتاب‌دهنده تحول تمدن سند طی چهار قرن است. این سایت مجموعه‌ای چشمگیر از سبک‌های معماری و هنری را در محیط اصلی خود حفظ کرده و تاریخ سیاسی و فرهنگی این منطقه را به نمایش می‌گذارد.
یکپارچگی
این گورستان اهمیت تاریخی خود را حفظ کرده است، اما بسیاری از سازه‌ها به دلیل عوامل اقلیمی مانند نوسانات دما، رطوبت و باران‌های سنگین دچار تخریب شده‌اند. تجاوزات، خرابکاری‌ها و سرقت آثار نیز به وخامت وضعیت بناها افزوده‌اند. این چالش‌ها تهدیدی جدی برای یکپارچگی آثار به شمار می‌روند.
اصالت
علی‌رغم فرسودگی پیشرفته برخی سازه‌ها، بناهای مکلی از نظر طراحی، مواد و موقعیت خود همچنان اصیل باقی مانده‌اند. با این حال، تخریب مداوم، اصالت این آثار را به خطر انداخته و ضرورت بازسازی و حفاظت علمی را برجسته می‌کند.
حفاظت و مدیریت
آثار تاریخی مکلی تحت حفاظت قانون عتیقه‌جات ۱۹۷۵ پاکستان قرار دارند و مسئولیت مدیریت آنها به دولت ایالتی سند واگذار شده است. اداره فرهنگ سند با تیمی شامل متصدی، محافظ آثار، دستیاران فنی و کارکنان پشتیبانی از این سایت نگهداری می‌کند. با این حال، بودجه حفاظتی ناکافی است.
چالش‌ها و تلاش‌های حفاظتی
برای حفظ ارزش جهانی برجسته این سایت، اقدامات فوری مورد نیاز است. این اقدامات شامل:
- توسعه یک طرح اضطراری برای تثبیت سازه‌ها.
- تهیه و اجرای طرح جامع مدیریت.
- تعریف دقیق مرزهای سایت و مناطق حفاظتی.
- ارزیابی شرایط تمام مقبره‌ها و بناها.
- اجرای برنامه‌های نظارت برای جلوگیری از تخریب بیشتر.
- تثبیت سازه‌های حیاتی مانند مقبره جام نظام‌الدین دوم.
نتیجه‌گیری
مکلی به عنوان یک سایت میراثی برجسته، جوهره میراث فرهنگی و تاریخی غنی سند را به نمایش می‌گذارد. حفاظت از این مکان برای نسل‌های آینده جهت قدردانی از دستاوردهای معماری و فرهنگی تمدن‌های گذشته حیاتی است. مقابله با چالش‌های سایت از طریق بازسازی علمی، مدیریت بهتر و تأمین بودجه مناسب برای حفظ اهمیت تاریخی و جهانی آن ضروری است.
نظر شما