مقدمه:

در دهه 1980، موگابه از فلسطین حمایت کرد و در سال 1983 روابط رسمی زیمبابوه با سازمان آزادیبخش فلسطین برقرار شد. با این حال، در سال 1993 روابط دیپلماتیک زیمبابوه با اسرائیل آغاز شد و در سال 2001، زیمبابوه از راه‌حل دو کشوری برای اسرائیل و فلسطین حمایت کرد. در دوران ریاست‌جمهوری منانگاگوا، زیمبابوه روابط خود را با اسرائیل گسترش داده است. در سال 2018، سفیر غیرمقیم اسرائیل در زیمبابوه منصوب شد و در سال 2019، نخستین دیدار سطح عالی بین مقامات دو کشور پس از بیست سال برگزار شد. همچنین در سال 2020، کنسول افتخاری زیمبابوه در اسرائیل منصوب گردید تا روابط اقتصادی و تکنولوژیک بین دو کشور را تقویت کند. اقدامات منانگاگوا در تقویت روابط با اسرائیل با مخالفت‌هایی در داخل کشور روبرو شده است. برخی از اعضای حزب حاکم زانو پی اف این اقدامات را خیانت به ارزش‌های حزب و نقض قوانین بین‌المللی دانستند. با این حال در سال 2019، طرحی برای تأسیس سفارت زیمبابوه در اسرائیل مطرح شد و روابط بین دو کشور در حال پیشرفت است.

تحولات اخیر در روابط زیمبابوه-اسرائیل

• راه اندازی پلتفرم Zim-Israel Connect

در روزهای اخیر تبادل هیئت ها و دیدار و ملاقات فی مابین مقامات دو کشور افزایش یافته است. اخیرا دو کشور ابتکار "توانمندسازی زیمبابوه" را به طور رسمی با پلتفرم Zim-Israel Connect راه‌اندازی کرده اند. این پلتفرم استراتژیک با هدف تقویت همکاری‌های دو جانبه میان زیمبابوه و اسرائیل در حوزه های اقتصادی و فرهنگی ایجاد شده است. این طرح توسط آقای ران لوی موسان سرکنسول زیمبابوه در اسرائیل و آقای آلسون دریکایی رئیس "اقدام برای توانمندسازی زیمبابوه" (AEZ) رهبری می‌شود.

آقای آلسون دریکایی، رئیس AEZ، در مراسم راه‌اندازی این پلتفرم اظهار داشت: این سازمان به دنبال توانمندسازی اقتصادی زیمبابوه است و در خط مقدم ترویج فرصت‌های تجاری، دسترسی به منابع مالی و استفاده بهینه از منابع ملی قرار دارد. او افزود که این سازمان از طریق برنامه‌های آموزشی و توسعه کسب‌وکار، تاثیرات مثبتی بر زندگی هزاران نفر گذاشته است.

• افزایش تبادلات فرهنگی و هنری بین دو کشور

 بطور کلی، اکثر کشورهای جنوب آفریقا بعلت حمایت از حقوق فلسطینیان، روابط سیاسی نزدیکی با اسرائیل ندارند و برخی از کشورهای منطقه روابط خود را با اسرائیل به دلایل سیاسی محدود کرده‌اند. بنابراین اسرائیل در جنوب آفریقا به دنبال جای پای محکمی است و می­خواهد حضور خود را در کنار آفریقای جنوبی مستحکم کند و آنها این ابتکار را از طریق تعاملات فرهنگی و برقراری ارتباط معنوی، دنبال می کنند.

آقای دریکایی رئیس "اقدام برای توانمندسازی زیمبابوه" (AEZ) در سخنانی گفت: راه اندازی این پلتفرم به تقویت درک معنوی و فرهنگی بین جوامع زیمبابوه و اسرائیل از طریق تورهای زیارتی و گفت‌وگوهای بین‌دینی کمک خواهد کرد. وی افزود در زمینه گردشگری، این پلتفرم تبادلات گردشگری و مشارکت‌های میان زیمبابوه و اسرائیل را ارتقا می‌دهد و برنامه‌های تبادل فرهنگی هنری را برای هنرمندان، نوازندگان و مجریان از هر دو کشور ایجاد خواهد کرد و جاذبه‌های طبیعی و میراث فرهنگی و مذهبی منحصر به فرد هر کشور را به نمایش می‌گذارد.

یکی از ویژگی‌های برجسته این ابتکار، ارتباط معنوی عمیق بین دو کشور است. بسیاری از مردم زیمبابوه علاقه زیادی به کتاب مقدس عبری و کشور اسرائیل دارند، و گردشگری مذهبی به یکی از جنبه‌های مهم این پلتفرم تبدیل شده است. ابتکار Zim-Israel Connect  سفرهای معنوی به اسرائیل را تسهیل می‌کند و در عین حال زیمبابوه را به عنوان مقصد گردشگری برای بازدیدکنندگان اسرائیلی و بین‌المللی تبلیغ می‌کند.

• راه اندازی اتاق بازرگانی زیم-اسرائیل

فراتر از تبادلات فرهنگی، پلتفرم Zim-Israel Connect  قصد دارد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی کلیدی مانند کشاورزی، معدن، توسعه زیرساخت‌ها و فناوری را باز کند. یکی از این ابتکارات راه اندازی اتاق بازگانی زیمبابوه اسرائیل است.  اتاق بازرگانی زیم-اسرائیل نقش محوری در تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری بین دو کشور ایفا خواهد کرد و از تخصص فناوری اسرائیل و منابع طبیعی و نیروی کار ماهر زیمبابوه بهره‌برداری خواهد کرد. این امر فرصت‌های تجاری متعدد را برای تسهیل روابط دوجانبه در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کشاورزی، مدیریت آب، انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم کند. رئیس AEZ با تأکید بر پتانسیل رشد اقتصادی متقابل، ایجاد اشتغال و بهبود معیشت، از گروه‌های مذهبی، مشاغل و نمایندگان دولت خواست تا از این بستر استفاده کنند. وی افزود انتظار می‌رود این ابتکار تبادلات مردم دو کشور را تقویت کرده، روابط دیپلماتیک را گسترش دهد و صلح و رفاه میان زیمبابوه و اسرائیل را ارتقا دهد. با راه‌اندازی این پلتفرم، هر دو کشور مشتاقانه منتظر آغاز دوره جدیدی از همکاری هستند که تاریخ مشترک آن‌ها را جشن می‌گیرد، ارتباطات فرهنگی و اقتصادی‌ را تقویت می‌کند و آینده‌ای از همکاری و منافع متقابل را شکل می‌دهد. 

راه‌اندازیZim-Israel Connect  در زمانی صورت می‌گیرد که سیاست خارجی زیمبابوه با تاکید بر شعار "دوست با همه، دشمن برای هیچ" در حال تقویت است.

• واکنش ها به تحولات اخیر در روابط زیمبابوه - اسرائیل

نهادهای مختلفی در خصوص تحولات اخیر بین زیمبابوه و اسرائیل واکنش نشان دادند که برخی از آنها به شرح ذیل است:

• یکی از صفحات معروف در شبکه X نوشت: با این ابتکار بین دو کشور؛ اکنون سادک (جامعه توسعه جنوب آفریقا) بطور رسمی مستعمره اسرائیل شده است(چون زیمبابوه رئیس دوره ای این سازمان است)... همان سبک ناتو برای تجاوز به روسیه! علیه آفریقای جنوبی استفاده می شود(اسرائیل تا بیخ گوش آفریقای جنوبی آمده است)

• شورای همبستگی فلسطین زیمبابوه نیز در بیانیه ای این اقدام را محکوم کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: اسرائیل با نقض قوانین بین المللی و بی توجهی به قطعنامه های سازمان ملل به اشغال و ظلم سیستماتیک علیه مردم فلسطین ادامه می دهد. عادی سازی روابط با اسرائیل و همکاری به ویژه در بخش زمین و کشاروزی، با توجه به تصاحب و اشغال زمین و منابع آبی فلسطین توسط اسرائیل، نگرانی های جدی ایجاد میکند.... ما از زیمبابوه می خواهیم که تعامل خود با اسرائیل را به دقت بررسی کند و اطمینان حاصل کند که هر گونه همکاری اقتصادی تعهد ملت ما به آرمان فلسطین، عدالت و حقوق بشر را به خطر نمی اندازد.

منابع:

https://www.hararepost.co.zw/en/the-news/local-news/9761-zimbabwe-and-israel-strengthen-ties

https://zimbabwenow.co.zw/articles/13957/zimbabwe-and-israel-strengthen-ties-with-launch-of-zim-israel-connect-platform

https://www.newsday.co.zw/thestandard/standard-style/article/200038653/zim-israel-connect-launches-sunday

https://www.timesofisrael.com/zimbabwe-opposition-pledges-upgraded-ties-with-israel-if-it-takes-power/

https://www.herald.co.zw/zim-israeli-relations-set-for-a-lift/

https://www.herald.co.zw/zimbabwe-israel-partnership-to-boost-tourism-and-agriculture/