انجمن ایران (Iran Society) در شهر کلکته هند

کلکته (Kolkata) مرکز ایالت بنگال غربی هند است. کلکته به عنوان یکی از شهرهای مهم این کشور محسوب می گردد که حتی تا چند سال پیش به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر هند نیز مطرح بود ولی اکنون جمعیت شهرهای دهلی و بمبئی از این شهر بیشتر شده است. این شهر زمانی بین سالهای  ۱۷۷۲ تا ۱۹۱۱ پایتخت هندوستان بوده است و پس از سال ۱۹۱۱ پایتخت سیاسی هند به دهلی نو انتقال می یابد.

این شهر از یک تاریخ غنی برخوردار هست و بعد از رشد اقتصادی و تجربه یک رونق اقتصادی در طول زمان استعمار انگلیس، زیر ساخت آن به شدت به دلیل مسائل سیاسی و دیگر مسائلی چون کمبود نیروی انسانی متخصص و سرمایه گذاران بزرگ، خسارت دید؛ اما خوشبختانه به این دلیل که این شهر در مسیر رونق اقتصادی قرار دارد در طول این سال ها توانسته به عنوان یکی از بزرگترین و مهم ترین شهرهای هندی تبدیل شود.

در این شهر بزرگ انجمن ایران با قدمت بیش از ۷۵ سال با هدف مطالعات در زبان و ادبیات فارسی در حال فعالیت است. این مرکز در ساختمان قدیمی با قدمت ۲۰۰ ساله در خیابان ام دی اسحاق شماره ۱۲ که قبلاً با نام  خیابان کید شناخته می شد واقع شده است.

همانطور که عنوان شد در عهد جدید، انجمن ایران قدیمی‌ترین مرکز فعال در زمینه مطالعات فارسی در کشور هند محسوب می گردد که گنجینه‌ای از کتاب‌ها و مجلات قدیمی و کمیاب زبان و ادبیات فارسی مرتبط با پژوهش های زبان و ادبیات فارسی در اختیار دارد. انجمن ایران دارای تارنمای خاصی نیست بلکه تنها دارای صفحه ای در شبکه فیس بوک می باشد. بیش از ۲۰۰ استاد، دانشجو و علاقمند عضو این انجمن هستند و اکنون نیز فعالیت های مختلفی را انجام می دهند که به عنوان مثال می توان به برگزاری نشست های علمی، کنفرانس و غیره اشاره کرد.  

تاثیرات زبان و ادبیات فارسی در شهر کلکته به خوبی هویدا است و از گذشته‌های بسیار دور این شهر به عنوان مرکز ترویج زبان و ادبیات فارسی در هند به شمار می رفته است.  اولین چاپخانه ای که کتب زبان و ادبیات فارسی را به زیور چاپ مزین می کرده است، در اوایل قرن نوزدهم در کلکته راه‌اندازی گردید. جالب آنکه افرادی از ایران که می‌خواستند آثارشان منتشر شود، نیز آثار خود را به چاپخانه این شهر قدیمی ارسال می کردند. «مرآت الاخبار»  اولین هفته نامه فارسی زبان در هند توسط «راجا رام موهان روی» تدوین می شده است. این هفته نامه در روز های جمعه و از سال ۱۸۲۲-۲۳ منتشر گردید.

زبان و فرهنگ فارسی تأثیر زیادی بر روی زبان و ادبیات بنگالی و جامعه بنگال داشته است. تاثیر زبان فارسی در آثار اولیه نثر زبانی بنگالی، به صراحت می توان دید که به عنوان مثال می توان به کتاب‌های رام رام باسو، یکی از پیشگامان نثر بنگالی که در اوایل قرن نوزدهم که به عنوان کتاب‌های درسی بنگالی برای دانشکده فورت ویلیام نوشت، را اشاره نمود.

سامپا سن، استاد زبان بنگالی در  دانشکده دولتی دختران اقبال‌پور، در صاحبه‌ای در روزنامه هندوتایمز گفته است: «در نثرهای اولیه زبان و ادبیات بنگالی به ویژه در سبک‌های رام رام باسو و رام موهان روی، می‌توان استفاده گسترده از زبان فارسی را دید. تاثیر زبان و ادبیات فارسی در شهر کلکته به خاطر رفت و آمدهای تاجران و همچنین نفوذ صوفیسم قابل توجه است. تجار زبان و ادبیات شفاهی خود را با خود از ایران آوردند و در این شهر گسترش دادند».

 دانشکده دولتی دختران در این شهر، یکی از معدود کالج‌هایی است که زبان فارسی به عنوان یک موضوع درسی تدریس می‌کند. پروفسور «سن» در تلاش است تا مرکزی برای مطالعات تطبیقی زبان های ​​بنگالی، عربی، فارسی و اردو در دانشکده خود راه‌اندازی کند. او اشاره کرده که چگونه فیلسوف دبندرانات تاگور، پدر رابیندرانات تاگور، به شدت تحت تأثیر شاعر فارسی حافظ (۱۳۱۵-۹۰) قرار گرفته است و در زندگینامه او اشارات مکرری به حافظ وجود دارد. او گفته: «اگر تنها آموزش غربی را به عنوان کاتالیزور رنسانس بنگال نسبت دهیم، ما ارزیابی ناقصی را انجام داده ایم بلکه تأثیر سنت‌های قدیمی‌تر اسلامی و زبان و ادبیات فارسی نیز نقش مهمی ایفا کرد.»

https://www.facebook.com/pages/Iran%۲۰Society/۳۷۶۰۶۵۲۷۹۱۳۶۵۲۰/#

https://frontline.thehindu.com/arts-and-culture/heritage/the-persian-connection/article۳۰۴۴۱۷۹۵.ece

تهیه کننده : ذاکر حسین و ابو طالبی