پیامدهای ژئوپلیتیکی جنگ بین اسرائیل و ایران
یادداشت الکساندر یاکوونکو رئیس سابق آکادمی دیپلماتیک وزارت امور خارجه روسیه
14 ژوئن 2025
تصمیم ظاهراً یکجانبه نتانیاهو برای حمله به زیرساخت‌های هسته‌ای و سایر تأسیسات ایران، ناگزیر دولت ترامپ را که در تلاش برای حل مسئله هسته‌ای تهران از طریق مذاکره بوده است، تهدید می‌کند. این مذاکرات می‌توانست به خوبی موفقیت‌آمیز باشد و احتمالاً همین امر باعث شد کابینه راست‌گرای اسرائیل تصمیم به ورود به این مناقشه بگیرد و واشنگتن را در برابر عمل انجام شده قرار دهد.
شکی نیست این اقدام که با انگیزه‌های وجودی توجیه می‌شود، مانند مورد غزه، مملو از نتیجه‌ای نامشخص است. در اینجا، تحلیل گزارش اخیر اندیشکده آمریکایی در مورد ویژگی‌های جنگ‌های آینده مناسب است؛ «پراکندگی» عوامل نیروی نظامی در روح «مه» پست‌مدرن، بدون هدفی مشخص، بلکه به عنوان یک وضعیت دائمی که مستلزم بسیج همیشگی جامعه است. یعنی، این آزمایشی برای انسجام جامعه اسرائیل خواهد بود.
در عین حال، این اتفاق در لحظه‌ای حساس از تحول آمریکا که با انقلاب محافظه‌کارانه ترامپ آغاز شده است، رخ می‌دهد.
ترامپ مجبور خواهد شد از حل و فصل برنامه هسته‌ای به جلوگیری از شکست اسرائیل روی آورد، اما باز هم با حمایت مسکو و احتمالاً پکن. دیپلماسی «مثلثی» ممکن است دوباره مورد تقاضا قرار گیرد، که می‌توان آن را به پیامدهای مثبت آنچه در حال وقوع است نسبت داد. نمی‌توان ظرفیت نظامی-استراتژیک ایران را که قبلاً در نسخه «نرم» آن، از جمله موشک‌های مافوق صوت و پهپادهای انبوه نشان داده شده بود، دست کم گرفت.
ساده‌ترین راه برای پیش‌بینی عواقب این موضوع برای بازار نفت، افزایش قیمت‌ها همزمان با فشار موازی ایالات متحده بر اوپک و اوپک پلاس جهت افزایش تولید است. در این راستا، پیامدهای منفی برای کل اقتصاد جهانی، حرکت به سمت دلار یا برعکس، تسریع سقوط بازارهای سهام، عمدتاً در ایالات متحده، که همه شرایط برای این امر وجود دارد، محتمل است.
از نظر ژئوپلیتیک، به ویژه با توجه به اجلاس آتی ناتو در اواخر این ماه، به احتمال زیاد می‌توانیم انتظار عقب‌نشینی قاطع‌تر ایالات متحده از درگیری اوکراین را داشته باشیم و غرب تمام مسئولیت آن را بر دوش متحدان اروپایی خود بیندازد.
در مجموع، تمرکز ضد چینی سیاست ترامپ ممکن است کاهش یابد و تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط با مسکو افزایش یابد.
این احتمال وجود دارد که این بار قدرت‌های منطقه‌ای برای مشارکت در طرح محور ضد ایرانی در منطقه عجله نکنند. همه نظاره‌گر پیشرفت درگیری خواهند بود.
از نظر سیاست خارجی ترامپ با آزمون دیگری روبرو خواهد شد، از منظر این واقعیت که در سیاست جهانی، عوامل سرنوشت‌ساز و نقش بازی سرنوشت وجود دارند که با روش‌های «دیپلماسی معامله‌گرانه» در تضاد هستند.
منبع:
نظر شما