حزب سیاسی عام آدمی (حزب عامه اجتماعی)

Aam Aadmi Party

حزب عام آدمی (AAP) یک حزب سیاسی لیبرال اجتماعی در هند است که در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲ توسط آرویند کجریوال و همراهانش، پس از جنبش گسترده ضد فساد در سال ۲۰۱۱، بنیان‌گذاری شد. این حزب با تلاش‌های پیگیرانه برای تصویب لایحه «جان لوکپال» به شهرت رسید. نماد انتخاباتی آن «جارو» است که به‌عنوان نمادی از پاکسازی جامعه از فساد شناخته می‌شود. از تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۳، این حزب به‌عنوان یک حزب ملی در هند به رسمیت شناخته شد.

ریشه‌های فکری و اجتماعی این حزب از جنبش‌های مدنی به رهبری آنا هزاره، فعال برجسته ضد فساد، سرچشمه می‌گیرد؛ جنبشی که خواستار اصلاحات بنیادین و شفاف‌سازی در ساختارهای حکومتی هند بود. نخستین حضور انتخاباتی حزب عام آدمی در انتخابات مجلس ایالتی دهلی در سال ۲۰۱۳ رقم خورد، جایی که این حزب موفق شد به‌عنوان دومین حزب بزرگ وارد مجلس شود. با این حال، به‌دلیل اختلافات داخلی بر سر انتخاب سروزیر، تنها ۴۹ روز قدرت را در دست داشت.

تاریخچه شکل‌گیری

حزب عام آدمی از هم‌گرایی اندیشه‌های آنا هزاره و آرویند کجریوال شکل گرفت. آنا هزاره، فعال اجتماعی ضد فساد، در سال ۲۰۱۱ جنبشی فراگیر را علیه رشوه‌خواری و فساد اداری آغاز کرد. در آوریل همان سال، در پی افشای رسوایی‌های مالی گسترده در دولت وقت، موجی از اعتراضات مردمی شکل گرفت. فعالان مدنی با پیشینه‌های گوناگون گرد هم آمدند تا خواستار تصویب لایحه «جان لوکپال» شوند؛ قانونی که سال‌ها در کمیته‌های پارلمانی مسکوت مانده بود. این جنبش، خشم عمومی را علیه فساد برانگیخت و خواستار ایجاد نهادی مستقل برای مقابله با فساد شد.

ایدئولوژی و رویکرد سیاسی

حزب عام آدمی بر این باور است که آرمان‌های عدالت و برابری، که در زمان استقلال هند و در قانون اساسی آن گنجانده شده‌اند، هنوز به‌طور کامل محقق نشده‌اند و مستعمره بودن جای خود را به نوکری بیگانگان داده که مصوب آن نیز نخبگان سیاسی هستند.. این حزب معتقد است که ساختارهای سیاسی موجود، صدای طبقات فرودست و مردم عادی را نادیده می‌گیرند، مگر آن‌که منافع سیاسی در میان باشد. اعضای حزب خواستار ایجاد سازوکاری هستند که مسئولیت‌پذیری دولت را تضمین کند؛ آرمانی که ماهاتما گاندی نیز بر آن تأکید داشت.

آرویند کجریوال، رهبر حزب، بر این باور است که حزب عام آدمی نباید به یک ایدئولوژی واحد محدود شود، بلکه باید از نقاط قوت احزاب مختلف، چه چپ‌گرا و چه راست‌گرا، برای اداره بهتر جامعه بهره گیرد. در اوایل سال ۲۰۱۴، گمانه‌زنی‌هایی درباره نزدیکی فکری میان حزب عام آدمی و حزب کمونیست هند (مارکسیست) مطرح شد. پرکاش کارات، رهبر وقت حزب کمونیست، شباهت‌هایی میان اهداف این دو حزب، از جمله تمرکززدایی و عدالت اجتماعی، برشمرد. با این حال، اندکی بعد، یکی از رهبران حزب عام آدمی این ائتلاف را رد کرد و حزب کمونیست را بخشی از ساختار فاسد هند دانست.

حمایت‌های بین‌المللی و اقدامات اجتماعی

در ۱۸ مه ۲۰۱۳، گروهی از هندی‌تبارهای مقیم آمریکا از ۲۰ شهر مختلف، کنفرانسی در شیکاگو برگزار کردند و حمایت خود را از حزب عام آدمی اعلام نمودند. در این نشست، دو تن از رهبران حزب، کومار ویشواس و یوگندرا یاداو، حضور داشتند و آرویند کجریوال نیز از طریق ویدئو کنفرانس سخنرانی کرد. آرونا روی و مدها پاتکار، که پیش‌تر با کجریوال اختلاف نظر داشتند، پس از اعتراض او به افزایش قبوض برق، حمایت خود را از وی اعلام کردند.

در ۲۲ مارس ۲۰۱۴، حزب جاناتا دال (سکولار) دهلی اعلام کرد که با حزب عام آدمی ادغام خواهد شد. در همان سال، آرویند کجریوال به‌عنوان سروزیر ایالت دهلی معرفی شد، اما پس از مدت کوتاهی استعفا داد. وی در ۱۴ فوریه ۲۰۱۵ برای دومین بار در میدان رام‌لیلا سوگند یاد کرد.

در دوره زمامداری خود، کجریوال اقداماتی اجتماعی مهمی را اجرا کرد، از جمله:

• تأسیس کلینیک‌های محله: از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، تعداد ۱۸۷ کلینیک در سراسر دهلی تأسیس شد که خدمات رایگان دارویی، تشخیصی و مشاوره‌ای به بیش از دو میلیون نفر ارائه دادند.
• حمل‌ونقل رایگان برای زنان: از اکتبر ۲۰۱۹، زنان در دهلی با استفاده از بلیط‌های صورتی که حامل پیام‌هایی از کجریوال بودند، به‌صورت رایگان از اتوبوس‌های شرکت حمل‌ونقل دهلی استفاده کردند.

در انتخابات مجلس قانون‌گذاری دهلی در سال ۲۰۲۰، حزب عام آدمی موفق شد ۶۲ کرسی از مجموع ۷۰ کرسی را به دست آورد. آرویند کجریوال در ۱۶ فوریه ۲۰۲۰ برای سومین بار به‌عنوان سروزیر دهلی سوگند یاد کرد.

در ۲۱ مارس ۲۰۲۴، او به‌عنوان نخستین سروزیر در حال خدمت در هند، دستگیر و زندانی شد. پس از آزادی به قید وثیقه توسط دیوان عالی کشور، اعلام کرد که در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۴ از سمت خود استعفا خواهد داد تا برای انتخابات آینده مجلس دهلی مبارزه کند. وی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴ رسماً استعفا داد و حزب عام آدمی، آتیشی مارلنا، وزیر آموزش‌وپرورش را به‌عنوان جانشین او معرفی کرد.

منابع رسمی

برای اطلاعات بیشتر، علاقه‌مندان می‌توانند به تارنمای رسمی حزب عام آدمی به آدرس

https://aamaadmiparty.org/

یا صفحه رسمی آن در شبکه X (توییتر سابق) به آدرس

https://x.com/AamAadmiParty?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Eauthor

مراجعه کنند.