۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵

ارزش‌های اخلاقی در روسیه و ایالات متحده در مورد مسائل زندگی شخصی به هم نزدیک می‌شوند اما در مواردی که حقوق فردی و هنجارهای جمعی با هم برخورد می‌کنند، از هم فاصله می‌گیرند: آمریکایی‌ها اغلب آزادی شخصی را بالاتر از سنت می‌دانند، در حالی که روس‌ها تمایل دارند از نظم طبیعی و اجتماعی دفاع کنند. اخلاق مجموعه‌ای یکسان از قوانین نیست، بلکه سیستمی از مختصات است که در یک لحظه خاص از تاریخ در یک فرهنگ شکل می‌گیرد. مرکز تحلیلی وتسیوم نظرسنجی انجام شده توسط موسسه گالوپ (ایالات متحده آمریکا) را در روسیه تکرار کرد تا مشخص کند که ارزش‌های اخلاقی ساکنان دو کشور چقدر به هم شبیه است. در مجموع بیست موقعیت مختلف ارزیابی شدند که جنبه‌های اخلاقی ازدواج، تنظیم خانواده، روابط جنسی، پزشکی و سایر حوزه‌ها را پوشش می‌دهد. این تحلیل نشان داد که در جامعه روسیه، مانند جامعه آمریکا، حوزه‌هایی با آزادسازی کامل، حوزه‌هایی با ممنوعیت‌های شدید و موضوعات مرزی وجود دارد که در آنها اجماع با توافق در تضاد است.

اکثر شهروندان ما استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری، بچه‌دار شدن خارج از چارچوب ازدواج، رابطه جنسی بین زنان و مردان مجرد، طلاق و خرید و پوشیدن لباس‌های ساخته شده از خز و چرم طبیعی را از نظر اخلاقی قابل قبول می‌دانند. این نشان­دهنده تغییر به سمت فردیت‌گرایی است، به طوری که هر فرد تصمیم می‌گیرد چه زمانی بچه‌دار شود و با چه کسی ازدواج کند. خز و چرم همچنان قابل قبول هستند، ظاهراً به دلیل سنت‌های تثبیت شده در فرهنگ روسیه، خز نمادی از جایگاه، زیبایی و ثروت منابع است و ایده‌های جریان سبز در روسیه هنوز بر سنت در این کشور پیروز نشده‌اند.

جامعه در مورد تعدادی از مسائل اخلاقی دچار دوگانگی است: در حالی که بخش قابل توجهی آنها را رد می‌کند، بخش قابل توجهی نیز آنها را می‌پذیرد، بخشی بسته به موقعیت آنها را تحمل می‌کند و برای بخشی تحمل آن دشوار است. این موارد شامل مجازات اعدام، آزمایش‌های پزشکی روی حیوانات، اتانازی پزشکی به درخواست بیمار، تحقیقات سلول‌های بنیادی جنینی و سقط جنین می‌شود. این پرسش‌های اخلاقی فاقد یک ارزیابی عمومی روشن هستند، تا حدی به این دلیل که شامل برخورد چندین سیستم ارزشی می‌شوند: مفاهیم مذهبی و سنتی از زندگی و مرگ، استدلال‌های انسان‌گرایانه در مورد حق انتخاب انسان و استدلال‌های عمل‌گرایانه علم و پزشکی. در واقع، هر یک از این گزینه‌ها یک معضل عمیق‌تر را پنهان می‌کنند: آیا مجازات اعدام عدالت است یا ارزش زندگی؟ آیا سقط جنین آزادی انتخاب زن است یا یک زندگی جدید؟ آیا اتانازی مرگی آبرومندانه و بدون درد است یا تسلیم شدن؟

تابوهای سختگیرانه در جامعه روسیه شامل شبیه‌سازی حیوانات و انسان، قمار، پورنوگرافی، رابطه جنسی نوجوانان، روابط خارج از ازدواج، روابط همجنس‌گرایان، چندهمسری، تغییر جنسیت و خودکشی می‌شود. این ممنوعیت‌ها نه تنها توسط قوانین، بلکه توسط تابوهای فرهنگی ریشه‌دار نیز تقویت می‌شوند؛ روس‌ها هر چیزی را که طبیعت، ارزش‌های سنتی و وجود انسان را تهدید کند، رد می‌کنند.

مردان بیشتر از زنان احتمال دارد که اعمال پرخطر یا بحث‌برانگیز (قمار، پورنوگرافی، مجازات اعدام، آزمایش‌های حیوانی، شبیه‌سازی و حتی خودکشی) را بپذیرند، در حالی که زنان در مورد مسائل مربوط به حریم خصوصی و بدن (پیشگیری از بارداری، سقط جنین، داشتن فرزند خارج از ازدواج) لیبرال‌تر هستند.جوانان عموماً نسبت به هنجارهای جدید (از رابطه جنسی قبل از ازدواج و طلاق گرفته تا اتانازی، سقط جنین و مسائل جنسیتی) گشودگی بیشتری نشان می‌دهند؛ در مقابل، نسل‌های مسن‌تر، به ویژه در مورد مسائل جنسی، علم و پزشکی و ماهیت در حال تغییر طبیعت انسان، بیشتر مواضع سنت‌گرایانه را اتخاذ می‌کنند.

آنچه برای یک روس خوب است، برای یک آمریکایی هم خوب است

مقایسه پاسخ‌های روس‌ها و آمریکایی‌ها نشان داد که ارزش‌های اخلاقی در روسیه و ایالات متحده تا حد زیادی با هم مطابقت دارند، اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز وجود دارد. در هر دو کشور، اکثریت مردم، اعمالی مانند پیشگیری از بارداری، فرزندآوری خارج از ازدواج، رابطه جنسی قبل از ازدواج و طلاق را قابل قبول می‌دانند. زندگی شخصی یک فرد در دو سوی اقیانوس به طور فزاینده‌ای به عنوان یک موضوع انتخاب شخصی تلقی می‌شود. هر دو کشور نگرش مشابهی نسبت به پوشیدن لباس‌های خز و چرم دارند.

با این حال، در تعدادی از مسائل، ارزیابی‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است. در ایالات متحده، میزان تأیید روابط همجنس‌گرایان، تغییر جنسیت، قمار، رابطه جنسی نوجوانان، تحقیقات سلول‌های بنیادی و همچنین موضوعاتی مانند پورنوگرافی، چندهمسری و حتی خودکشی به طور قابل توجهی بالاتر است. ظاهراً جامعه آمریکا تمایل بیشتری به دیدن اخلاق از دریچه حقوق فردی و آزادی شخصی دارد و در مورد مسائل جنسی، علم و حقوق فردی به طور قابل توجهی لیبرال‌تر است، در حالی که در روسیه، تابوهای سختگیرانه در مورد اشکال جدید رفتار همچنان پابرجاست. تنها مواردی که روس‌ها نسبت به آمریکایی‌ها تحمل بیشتری داشتند، شبیه‌سازی انسان و روابط خارج از ازدواج بود.

در عین حال، تعدادی از مسائل وجود دارد که در هیچ کشوری در مورد آنها اجماع وجود ندارد. این موارد شامل مجازات اعدام، سقط جنین، اتانازی و استفاده از حیوانات در آزمایش‌ها یا شبیه‌سازی آنها به عبارت دیگر معضلات اخلاقی جهانی  می‌شود.

چه چیزی تفاوت بین نگرش‌های اخلاقی جوامع آمریکایی و روسی را توضیح می‌دهد؟ این تفاوت از پیشینه‌های فرهنگی و تاریخی متفاوت ناشی می‌شود که تحت تأثیر مدرنیته قرار گرفته‌اند. از یک سو، روندهای جهانی بر همه تأثیر می‌گذارند: مسائل خانواده، ازدواج و تمایلات جنسی دیگر مورد بررسی عمومی قرار نمی‌گیرند و به عنوان تصمیمات شخصی، چه در اینجا و چه در خارج از کشور، تلقی می‌شوند. از سوی دیگر، واضح است که تفاوت‌های اصلی بین فرد و جمع است. در ایالات متحده، منطق حقوق فردی بسیار مهم است: احترام به آزادی شخصی حتی به حوزه‌هایی که به طور سنتی تابو محسوب می‌شوند، از گرایش جنسی گرفته تا حق کنترل بدن خود، گسترش می‌یابد. در روسیه، منطق هنجارهای جمعی و نظم اجتماعی قوی‌تر احساس می‌شود: جامعه بیشتر مایل است نقاط ضعف انسانی مانند روابط خارج از ازدواج را ببخشد تا اینکه مقبولیت اخلاقی اعمالی مانند تغییر جنسیت یا روابط همجنس‌گرایان را بپذیرد.

از نظر ماریا گریگوریوا کارشناس­ارشد دپارتمان تحقیقات سیاسی مرکز تحلیلی وتسیوم عامل اصلی مؤثر بر تفاوت در ارزیابی‌ها بین روس‌ها و آمریکایی‌ها، شرایط فعلی است. آشفتگی جهانی، وضعیت اقتصادی چالش‌برانگیز در این کشور و به‌ویژه مشارکت روسیه در جنگ جهانی دوم در اوکراین، اهمیت ارزش‌های بقا و امنیت را تقویت می‌کند. در چنین شرایطی، بسیاری از روس‌ها ارزش‌های ابراز وجود - احترام به حریم خصوصی، کالاهای مادی و مدارا - را ثانویه یا حتی نامطلوب می‌دانند. دقیقاً به همین دلیل است که ارزش‌های سنتی (جمع‌گرایی و کمک متقابل) در کشور ما تقاضای بیشتری پیدا کرده‌اند.

آیا این رفتار را از نظر اخلاقی قابل قبول می‌دانید یا غیرقابل قبول، صرف نظر از اینکه آیا قانون آن را مجاز می‌داند یا خیر.

جدول رویکردهای اخلاقی در آمریکا

نتایج این نظرسنجی بر اساس داده‌های شرکت بین‌المللی تحلیلی و مشاوره‌ای گالوپ در امریکا است که از ۱ تا ۱۸ مه ۲۰۲۵ انجام شده است. نمونه شامل یک نمونه تصادفی انتخاب شده از ۱۰۰۳ بزرگسال ۱۸ ساله و بالاتر ساکن در هر ۵۰ ایالت ایالات متحده و ناحیه کلمبیا بود. برای نتایج مبتنی بر این نمونه ملی از بزرگسالان، حاشیه خطا در سطح اطمینان ۹۵٪، ±۴ درصد است. مصاحبه‌ها با پاسخ‌دهندگانی که از تلفن ثابت و همراه استفاده می‌کنند انجام شد. هر نمونه ملی از بزرگسالان شامل حداقل سهمیه ۸۰٪ پاسخ‌دهندگانی است که از تلفن همراه و ۲۰٪ پاسخ‌دهندگانی که از تلفن ثابت استفاده می‌کنند، به همراه حداقل سهمیه‌های اضافی بر اساس منطقه زمانی در یک منطقه است. شماره‌های تلفن ثابت و همراه با استفاده از شماره‌گیری تصادفی انتخاب می‌شوند.

صرف نظر از اینکه فکر می‌کنید باید قانونی باشد یا خیر، لطفاً برای هر مورد بگویید که آیا شخصاً معتقدید که به طور کلی از نظر اخلاقی قابل قبول است یا از نظر اخلاقی اشتباه است.

جدول تطبیقی رویکردهای اخلاقی در روسیه و آمریکا

آیا این رفتار را از نظر اخلاقی قابل قبول می‌دانید یا غیرقابل قبول، صرف نظر از اینکه آیا طبق قانون مجاز است یا خیر؟ صرف نظر از اینکه آیا فکر می‌کنید باید قانونی باشد یا خیر.

روش انجام نظرسنجی

این نظرسنجی از ۱۶۰۰ شهروند روس ۱۸ سال به بالا از تاریخ ۲۷ تا ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۵ انجام شده است. روش نظرسنجی، مصاحبه تلفنی با استفاده از یک نمونه تصادفی طبقه‌ای استخراج شده از فهرست کاملی از شماره تلفن‌های همراه مورد استفاده در فدراسیون روسیه است. داده‌ها بر اساس پارامترهای اجتماعی-جمعیتی وزن‌دهی می‌شوند. حاشیه خطای نمونه‌گیری، با احتمال ۹۵٪، از ۲.۵٪ تجاوز نمی‌کند. علاوه بر خطای نمونه‌گیری، سوگیری در داده‌های نظرسنجی می‌تواند از طریق جمله‌بندی سوالات و شرایط مختلفی که در طول کار میدانی ایجاد می‌شود، ایجاد شود.

شاخص‌های کلیدی عملکرد نظرسنجی در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۴:

ضریب همکاری (CC)* = ۰.۷۲۶۳؛ حداقل نرخ پاسخ (MRR)** = ۰.۰۱۳۲؛ ضریب دستیابی (AC)*** = ۰.۰۷۹۷.

شاخص‌های کلیدی عملکرد نظرسنجی تا تاریخ ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۴:

ضریب همکاری (CC)* = ۰.۷۶۵۰؛ حداقل نرخ پاسخ (MRR)** = ۰.۰۱۱۳؛ ضریب دستیابی (AC)*** = ۰.۰۶۲۸.

* ضریب همبستگی (CC) برابر است با نسبت تعداد مصاحبه‌های کامل به مجموع: الف) مصاحبه‌های کامل و ب) تمام مصاحبه‌های ناموفق با کسانی که انطباق با معیارهای انتخاب را تأیید کرده‌اند.

** MCE  نسبت تعداد مصاحبه‌های کامل به مجموع موارد زیر است: الف) مصاحبه‌های کامل، ب) مصاحبه‌هایی که پس از غربالگری موفقیت‌آمیز قطع شده‌اند، و ج) تمام پاسخ‌دهندگانی که واجد شرایط بودن آنها برای نمونه نامشخص است.

*** محاسبه‌ CD مشابه روش MKO است، با این تفاوت که تعداد پاسخ‌دهندگانی که انطباق آنها با معیارهای انتخاب نامعلوم باقی مانده است یا خیر، به نسبت سهم پاسخ‌دهندگان واجد شرایط برای نظرسنجی در میان تمام پاسخ‌دهندگانی که انطباق یا عدم انطباق آنها با معیارهای انتخاب محرز شده است، کاهش می‌یابد.

نویسنده: تاتیانا اسماک

منبع:

https://wciom.ru/analytical-reviews/analiticheskii-obzor/moral-i-povedenie-vzgljady-rossijan-i-amerikancev-obshchee-i-otlichnoe