اقلیت بومی قزاق در قرقیزستان در نتیجه مهاجرت از کشورشان در طول سالیان گذشته شکل گرفته است. این مهاجرت البته آسان نبوده است و در مسیر حرکت اقوام قزاقی تبار به چین، روسیه، کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان، ایران و پس از آن به سایر کشورهای دور صورت گرفته است.
قزاق ها بنابر عوامل سیاسی و مسائل دینی تا آخر سال های ۱۹۶۰ میلادی تحت تاثیر مهاجرت اجباری قرار داشته اند و این روند با گسترش مهاجرت کاری به کشورهای اروپایی، آمریکا و کشورهای خلیج فارس مصادف بوده است. ولی باز هم مهاجرت ها بدون دلیل نبوده و این بار بیشتر روی حوزه های اقتصادی صورت گرفته است. قزاق ها پیروی دین اسلام بوده و از نژادهای ترکی محسوب می شوند..
یکی از ویژگی های قوم قزاق این است که با وجود طولانی بودن مدت زندگی آنان با ملیت های مختلف و نژادهای گوناگون، راه و روش زندگی خود را همچنان حفظ و ان را ادامه می دهند.
ویژگی قوم قزاق در نتیجه حوادث و مسائل ذیل تشکیل یافته و رشد و نضج پیدا کرده است:
- جنگ میان قزاق ها و قبایل آیرات[۱] در قرن ۱۸ میلادی؛
- جنبش های آزادی خواهی قزاق ها و مقاومت علیه روسیه تزاری در قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی؛
- جنبش های استقلال طلبی در سال های ۱۹۱۶ میلادی؛
- جنگ داخلی سال های ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ میلادی؛
- تحمیل نظام کشاورزی شوروی در قزاقستان؛
- مقاومت های قزاق ها در ترکستان شرقی چین طی سال های ۱۹۳۰ الی ۱۹۵۰ میلادی؛
- جنگ جهانی دوم؛
- مشکلات زیارت اماکن مقدس اسلامی در دوران تزار و شوروی سابق.
در حال حاضر دولت قزاقستان برای هموطنان قزاقی خارج از کشور از دو دیدگاه نظر می کند که هدف از آن حمایت هم زبانان در خارج از مرزهای کشور است. یعنی قزاق های ساکن در هر یک از کشورهای خارجی باید ویژگی و زبان خویش را حفظ و نگهداری کنند و یا این که به قزاقستان برگردانیده شوند.
بر اساس سرشماری سال ۱۹۹۹ میلادی در جمهوری قرقیزستان؛ تعداد قزاق تباران حدود ۴۳ هزار نفر یا ۰.۹ درصد جمعیت قرقیزستان را تشکیل می داد. در حالی که در سال های ۱۹۷۰ الی ۱۹۸۰ میلادی جمعیت قزاق تباران قرقیزستان بیش از ۷۰ هزار نفر بوده است. قزاق ها در کنار سایر ملیت ها و اقوام ساکن قرقیزستان در این کشور زندگی می کنند و از نظر تاریخ و فرهنگ تشابهات زیادی با قوم قرقیز دارند.
قزاق های بومی قرقیزستان در رشد اقتصادی، علمی، آموزشی، بهداشتی و فرهنگی این کشور نقش بسزایی را ایفا کرده اند. در صفحات تاریخ نوین قرقیزستان نام افرادی همچون سارتبای ف، اپی یف، حسن اف، شایبیک اف، اسحاق اف، تاتیبیک اف، ایمحمداف، توگیلبای اف، چکیبای اف، رحیم بیک اف و ... با حروف طلا ثبت شده است.
در حال حاضر تعداد اعضای دیاسپور قزاق ها بر اساس گزارش کمیته ملی آمار قرقیزستان به بیش از ۳۵ هزار نفر می رسد و بر اساس این آمار، قزاق ها در جایگاه هفتم در کشور پس از قرقیزها، ازبک ها، روس ها، تاجیک ها، دونگان ها و اویغورها قرار دارند. ولی با توجه به ازدواج های بین قومی برخی از قزاق های بومی طی سرشماری جمعیت در سال های ۱۹۸۹، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۹ میلادی در گذرنامه خود در بخش مربوط به تابعیت خودشان را به عنوان قرقیز نوشته اند، در واقع تعداد قزاق های قرقیزستان بسیار بیشتر از آمارهای ذکر شده است.
شخصیت های مشهور قرقیزستان از جمله مدیت سادیرقول اف[۲] سفیر سابق قرقیزستان در ایران، بولات آبیلدایف رئیس شرکت روسی "گازپروم قرقیزستان" از خانواده بین قومی قرقیز و قزاق بوده اند.
همچنین الماسبیک آتامبایف رئیس جمهور سابق قرقیزستان نیز در یکی از سخنرانی های خود اعلام کرده است که "در جد من نیز خون قزاق جاری است و اینک نخستین نوه من فرزند دختر قزاق است." همسر عمربیک بابانوف نخست وزیر سابق و نامزد ریاست جمهوری قرقیزستان نیز از قوم قزاق های قرقیزی می باشد.
همچنین در میان مردم گفته می شود که مادر عسگر آقایف رئیس جمهور سابق قرقیزستان قزاق بوده؛ همسر کامچیبیک تاشی یف، بنیانگذار احزاب سیاسی "آتا جورت" و اینک "مکنچیل[۳]" و رئیس کمیته امنیت ملی قرقیزستان از قوم قزاق های قرقیزی است.
اکثر قزاق های بومی بیشتر در شهر بیشکک و استان چوی زندگی می کنند.
مانند سایر اتحادیه های قومی و فرهنگی کشور، قزاق ها نیز مسیر طولانی خود را در تشکل سازمان داشته اند. در زمان خود سازمان "آتن[۴]" و سپس سازمان "آلش[۵]" داشته اند که اینک به اتحادیه قزاق های قرقیزستان تبدیل شده است. در تاریخ ۱۹ اوت سال ۲۰۱۸ میلادی در نتیجه انتخابات ریاست اتحادیه قزاق های قرقیزستان خانم گلشاد اصیل بایوا نماینده پارلمان قرقیزستان پیروز شد و اینک او ریاست این اتحادیه را بر عهده دارد.
لازم به ذکر است که در سال ۲۰۱۲ میلادی دانشگاه قرقیزی- قزاقی تاسیس شده است. هدف این دانشگاه مساعدت برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و آموزشی قرقیزستان و قزاقستان با ارائه آموزش های عالی و حرفه ای بر اساس استانداردهای اروپایی برای جوانان از جمله دیاسپورا می باشد.
قزاق های قرقیزستان بسیار فعال هستند و سهم قابل توجهی در تمامی زمینه های زندگی قرقیزستان دارند.
منبع:
نظر شما