سازمان بهداشت جهانی در واپسین روزهای سال ۲۰۲۰ م. برای نخستین بار در تاریخ فعالیت خود، برای یک واکسن مجوز اضطراری صادر نمود؛ و واکسیناسیون با واکسن پیشگیری از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ ساخت مشترک شرکت آمریکایی (Pfizer) و شرکت آلمانی (BioNTtech)  در برنامه سراسری ای که (Ursula Gertrud von der Leyen)؛ رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، "لحظه اتحاد" نامید؛ با پیش بینی واکسیناسیون ۴۴۶ میلیون نفر در ۲۷ کشور عضو این اتحادیه، از تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۲۰ م. آغاز گردید  

ایتالیا که  از تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۲۰ م.، یک نقشه راه برای طرح واکسیناسیون سراسری تدوین؛ و تأمین بخشی از واکسن مورد نیاز خود از شرکت های سازنده دیگر را نیز، به شرح جدول ذیل پیش بینی نموده بود؛ با شعار "ایتالیا با یک گل از نو متولد می شود"؛ از تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۲۰ م. به برنامه سراسری واکسیناسیون کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیوست؛ و این طرح را با مدیریت  کارگروهی متشکل از نماینده هیأت وزیران؛ وزارت بهداشت؛ و شورای اضطراری کووید ۱۹ اآغاز نمود[۱].

منابع پیش بینی شده تأمین واکسن در نقشه راه واکسیناسیون سراسری ایتالیا[۲]

(ارقام به میلیون؛ و Q شاخص دوره های سه ماهه سال است)

در نقشه راه تدوینی دولت ایتالیا برای این واکسیناسیون، به گروه ها، به شرح جدول ذیل، اولویت داده شده است[۳]:

۱۳۳۴۲۰۰۵ شهروند با سن ۷۹-۶۰ سال؛ و ۷۴۰۳۵۷۸ شهروند با بیماری های مزمن، در رتبه های بعدی اولویت گذاری شده اند[۴].

تا روز جمعه ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱ م. تعداد ۴۶۸۰۰ واحد واکسن (Moderna)؛ و ۱۵۱۱۸۳۵ واحد واکسن (Pfizer/BioNTech)؛ جمعا ۱۵۵۸۶۳۵ واحد، در ۲۹۳ پایگاه واکسیناسیون استان های مختلف ایتالیا؛ حسب جمعیت گروه های اولویت؛ و وضعیت همه گیری در این استان ها توزیع گردیده؛ که ۸۳% آن؛ یعنی ۱۲۹۳۹۴۱ واحد؛ به ۸۱۴۶۷۸ زن؛ و ۴۷۹۲۶۳ مرد تزریق گردیده؛ که به ترتیب به رده های سنی ۵۹-۵۰؛ ۴۹-۴۰؛ ۶۹-۶۰؛ ۳۹-۳۰؛ ۲۹-۲۰؛ ۸۹-۸۰؛ بالای ۹۰؛ ۷۹-۷۰؛ و ۱۹-۱۶ سال تعلق داشته اند؛ که اختلاف شمار واکسینه شده های رده سنی ۵۹-۵۰ با دیگر رده های سنی بسیار زیاد(۳۳۹۸۵۸ واحد)؛ و در ادامه چنین اختلافی میان رده های سنی ۴۹-۲۰؛ و ۶۹-۶۰  سال با دیگر رده های سنی به چشم می خورد[۵].

در جریان مرحله نخست طرح سراسری واکسیناسیون کووید-۱۹ در کشور ایتالیا؛ که مطابق نقشه راه سابق الذکر پیش بینی گردیده نیمه نخست سال ۲۰۲۲ م. تکمیل گردد؛ از گروه های دارای اولویت به ترتیب ۷۸۳۶۴۰ واحد واکسن به کادر درمان و بهداشت؛ ۱۰۸۵۴۲ واحد به سالمندان در آسایشگاه ها؛ ۱۰۷۵۷ واحد به افراد با سن بالای ۸۰ سال؛ و ۳۹۱۰۰۲ واحد به دیگر افرادی تزریق گردیده؛ که مشاغل شان حساسیت راهبردی داشته؛ یا خطر ابتلای شان بسیار بالا بوده است.

در زمان نگارش این جستار، در شرایطی که تنها ۲۹۷۴۲ شهروند ایتالیایی هر دو واحد واکسن را دریافت؛ و واکسیناسیون ایشان تکمیل گردیده؛  علی رغم افزایش تولید سالیانه واکسن  (BioNTtech/Pfizer) در نمایندگی کشور بلژیک؛ که قرار است؛ واکسن ایتالیا را تأمین نماید؛ این نمایندگی اعلام نموده؛ که موقتا تحویل واکسن به کشورهای اروپایی و کانادا را متوقف خواهد ساخت؛ و این امر، ۲۹% کاهش در واکسن های تحویلی؛ و زمزمه شکایت دولت ایتالیا از نمایندگی بلژیک، بابت تأخیر در تحویل واکسن را به همراه داشته است.

طرح واکسیناسیون سراسری ایتالیا در سایه ابهامات مبتلا به جامعه جهانی نظیر میزان زمان ایمن سازی؛ یا توان واکسن های موجود در پیشگیری از گونه های جهش یافته ویروس؛ و... در شرایطی که شرح آن گذشت؛ در جریان است؛ و به فرض رفع موانعی نظیر تأخیر در تحویل واکسن؛ و... نیز، به نظر می رسد دولت این کشور در اجرای این طرح؛ با یک چالش روش شناختی؛ و یک مانع اجرایی  رو به رو باشد.

چالش روش شناختی در اجرای این طرح، به رتبه بندی گروه های اولویت گذرای شده برای واکسیناسیون راجع است. منتقدین در این خصوص، اگر چه تردیدی در خصوص  اولویت واکسیناسیون کادر درمان و بهداشت ندارند؛ اما، در خصوص اولویت واکسیناسیون سالمندان؛ که غالبا بازنشسته بوده؛ و ماهیتا تحرک اجتماعی کمتری دارند؛ تا حدی تردید نموده؛ و برای واکسیناسیون نیروی کار جامعه نسبت به سالمندان، اولویت قائل هستند[۶].

مانع اجرایی این طرح نیز، به مقاومت جنبش ضد واکسن در ایتالیا راجع است؛ که اگر چه هنوز در مرحله نخست واکسیناسیون برآورد دقیقی از شمار طرفداران آن در سطوح مختلف جامعه ایتالیا در دست نیست؛ اما، زمرمه هایی در خصوص آن به گوش می رسد. از نظریه پردازی ها در خصوص مصونیت جمعی به شیوه طبیعی و فواید آن که بگذریم؛   این مقاومت بر دو محور ترس از عوارض واکسن؛ و نظریه توطئه در این خصوص استوار  است؛ که توهم نصب ریزتراشه های قابل پیگیری؛ و دست کاری (DNA) در پوشش واکسیناسیون، از مهم ترین مصادیق آن است[۷].

پیش از این در آغاز همه گیری جهانی؛ و ممنوعیت ها و محدودیت های ناشی از فاصله گذاری اجتماعی در اکثر کشورهای جهان، ( i Fontelles Josep Borrell)؛ نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی، روز ۲۳ مارچ سال ۲۰۲۰م.  گفته بود: "در حال حاضر، اطلاعات نادرست؛ قصه ها، و اطلاعات کذب بسیاری در خصوص شیوع ویروس کرونا در گردش است. پخش اطلاعات کذب، جان مردم را به بازی می گیرد"؛ وضعیتی که چه بسا، پس از کشف واکسن، و آغاز واکسیناسیون در اکثر کشورهای جهان؛ به این حوزه نیز تسری یافته باشد.

منابع

Vaccinazione anti SARS-COV-۲/COVID.۱۹. Oiano Strategico. Elementi di preparazione e di implementazione della

https://info.vaccinicovid.gov.it/?gclid=EAIaIQobChMI-sva۵ISt۷gIVUeJ۳Ch۱tGwFiEAAYASAAEgIyu_D_BwE

https://www.repubblica.it/cronaca/۲۰۲۰/۱۲/۳۰/news/vaccini_prima_ai_giovani_o_agli_anziani_il_dilemma_che_divide_la_scienza-۲۸۰۳۶۳۳۹۹/

https://www.today.it/attualita/bufale-vaccini-covid.html