"روایت پنج قرن از تاریخ یک کشور یا یک منطقه کار سترگی است و این در مورد تاریخ مدرن و دوران ابتدایی مدرنیته‌ی ایران دشوارتر است. حدود دو دهه طول کشید تا اثر کنونی را به رشته‌ی تحریر درآورم. دوره‌ی پیچیده‌ای از تاریخ ایران که پنج سلسله‌ی پادشاهی، حداقل سه انقلاب، سه جنگ داخلی، چهار اشغال خارجی و یک دولت اسلامی جدید را به خود دیده است. امیدوارم توانسته باشم روایتی منسجم خلق کنم و این رویدادها را به صورت درونمایه‌هایی معنادار در هم تنیده باشم _ همانند گره‌هایی که تبدیل به الگوهای زیبایِ فرش ایرانی می‌شوند. با این حال، همانطور که تاریخ‌دان‌ها همیشه به خوانندگان خود هشدار می‌دهند، تاریخ سرشار از پیچ و خم‌ها و تغییراتی تصادفی است که به ندرت در طرحی منظم می‌گنجند. مطالب این کتاب، از نزدیک شاید آشفته به نظر برسند، اما اگر چند قدم عقب برویم و از فاصله و با دانشی که بعد از مطالعه‌ی این کتاب پیدا کرده‌ایم به آنها نگاه کنیم، الگویی با مسیرهایی شفاف می‌بینیم.
در این کتاب کوشیده ام ریشه‌های مدرنیته‌ی ایرانی یا دقیق‌تر بگویم مدرنیته‌های ایرانی را طی یک دوره‌ی ۵۰۰ ساله نشان دهم....
این کتاب از یک مقدمه، چهار بخش و یک پایان گفتار تشکیل شده است. بخش اول (۱۷۹۷-۱۵۰۱)، دوره‌ی ابتدایی مدرن، از ظهور و تشکیل امپراتوری صفویه تا پایان قرن هجدهم را پوشش می‌دهد. بخش دوم (۱۹۱۱-۱۷۹۷)، قرن نوزدهم را روایت می‌کند، از تثبیت سلسله‌ی قاجار و رویارویی با قدرت‌های اروپایی تا انقلاب مشروطه در ابتدای قرن بیستم. بخش سوم (۱۹۷۷-۱۹۱۴) به دوران توسعه‌ی ایران از جنگ جهانی اول و پیامدهای آن تا پایان دوره‌ی پهلوی می‌پردازد. بخش چهارم (۱۹۸۹-۱۹۷۷) به شکل گیری انقلاب اسلامی در اولین مرحله‌ی آن اختصاص یافته است. در این بخش پایانی، هر جا لازم دانستم، به امید رسیدن به یک نتیجه‌گیری مناسب برای کتاب، درباره‌ی دوره‌ی بعد از سال ۱۹۸۹ هم ملاحظاتی گذرا مطرح کرده‌ام. هرچند به سبب تعدد و اهمیت رویدادهای بین انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، در عمل حدود دو سوم کتاب به قرن بیستم اختصاص یافته بازهم کوشیدم بین دوره‌ی ابتدایی مدرن و دوره‌ی مدرن تعادلی ایجاد کنم."
بخشی از دیباچه کتاب "تاریخ ایران مدرن" نوشته عباس امانت که اخیرا ترجمه فارسی آن در بیش از هزار صفحه منتشر شده و در اینترنت به طور رایگان در دسترس است
https://sites.google.com/view/iranamodernhistory
عباس امانت استاد تاریخ و صاحب کرسی در دانشگاه ییل است و از چهره‌های مطرح در تحقیقات تاریخی ایران.
نظر شما