ایگور سوبوتین تحلیلگر روزنامه نیزاویسیمایا گازیه تا در مطلبی تحت عنوان «ملاهای عصبانی روسیه را متقاعد کردند تا بسیج اعلام کند» که در این روزنامه منتشر کرده است، خلاصه مطلب خود را اینگونه ارائه میکند: نمایندگان جنبش طالبان که بهواسطه رأی دیوان عالی روسیه فعالیت آن در روسیه ممنوع است برای اولین بار بعد از غصب قدرت در افغانستان به مسکو آمدند. قرار داشتن در فهرست سازمانهای تروریستی و افراطگرا مانع از آن نشد که این گروه به دنبال کسب تأیید خویشتندارانه دیپلماسی روسیه در ازای «تلاش برای تثبیت اوضاع نظامی و سیاسی» در افغانستان و «برقرار کردن فعالیت دستگاههای کشور» نباشد.
لحن کلی اظهارات مسکو نشان از آن دارد که روسیه حاضر است حمایتهای بزرگی به شخصیتهای افغانی که در لیست سیاه خود قرار دارند ارائه کند. وزارت خارجه روسیه حتی جامعه بینالمللی را به بسیج کردن منابع برای کمک به کابل فراخواند. وزیر خارجه روسیه گفت: «حالا دولت جدیدی بر سر کار است. این واقعیتِ به وقوع پیوسته مسئولیت بزرگی را حتی به دوش جنبش طالبان میگذارد. تلاشهای آنها [طالبان] برای تثبیت اوضاع سیاسی-نظامی و برقرار کردن فعالیت دستگاههای دولتی را می بینیم». مسکو همچنین از سطح تعامل عملی خود با مقامات جدید افغانستان ابراز رضایت کرد که بر اساس ارزیابیهای مسکو در مقطع جاری امکان حل کردن مسائل تأمین امنیت شهروندان روسی ساکن در افغانستان و فعالیت بلامانع سفارت روسیه در کابل و نمایندگیهای دیپلماتیک سایر کشورها را فراهم میکند. لاوروف گفت: «ما اطمینان داریم که وقت بسیج کردن منابع جامعه جهانی برای ارائه کمک مالی و اقتصادی بشردوستانه موثر به کابل، از جمله با هدف ممانعت از بحران انسانی و مهار سیل آوارگان، فرارسیده است».
نویسنده ادامه میدهد: آنطور که از اظهارات مسکو برداشت میشود، مشکل تروریست بودن «ملاهای عصبانی» مانعی برای پیشبرد موضوع کمکرسانی ایجاد نمیکند. ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیرکل اداره دوم آسیا وزارت خارجه روسیه ابراز اطمینان کرد که زمان شناسایی بینالمللی گروه [طالبان] دیر یا زود فراخواهد رسید. او متذکر شد: «زمانش وقتی فرا میرسد که هیأت طالبان عمل کردن به بخش اعظم انتظارات جامعه بینالمللی در خصوص هم مسائل حقوق بشر و هم دولت فراگیر را آغاز کند، همه [اعضای شرکت کننده در نشست] این را به هیأت طالبان گفتند».
با اینحال جنبش [طالبان] خوشبینی زیادی را در رابطه با عمل کردن فوری به مطالبات بینالمللی به نمایش نمیگذارد. عبدالسلام حنفی، معاون دولت موقت افغانستان که ریاست هیأت این کشور در مذاکرات مسکو را بر عهده دارد علنا اعلام کرد که کابینه وزرا که تا به امروز در کابل تشکیل شده است همین حالا هم فراگیر است. کابلوف پس از او در اظهارنظر در خصوص این سخنان خاطرنشان کرد که شبهه نظامیان [طالبان] میکوشند طبق قواعد سیاسی بازی کنند و بلافاصله عقبنشینی نکنند. او گفت: «چانهزنی بزرگ سیاسی در جریان است».
لاوروف در افتتاحیه نشست مسکو در خصوص موضوع امنیت گفت: «ما جنبش «طالبان» را به پیروی کامل از سیاست ممانعت از استفاده از خاک افغانستان توسط هر کسی علیه منافع کشورهای ثالث، پیش از هم علیه همسایگاه افغانستان، کشورهای آسیای مرکزی، دوستان و متحدان ما، فرا میخوانیم». علیرغم اینکه طالبان دشمن «داعش» است، ظاهرا منابع آنها کفایت نمیکند که با هستههای افغانی این سازمان تروریستی مقابله کند. [با اینحال] روسیه کمافی السابق «ملاهای عصبانی» را ابزاری کارآمد علیه سایر عناصر افراطگرا در عرصه افغانستان تلقی میکند، علیرغم اینکه طالبان فعالانه از تروریسم به عنوان ابزار استفاده میکند.
آنطور که کابلوف اذعان کرد، حتی حفاظت از سفارت روسیه در پایتخت افغانستان در حال حاضر «به شکلی مطمئن توسط طالبان انجام میشود». تناقض برای مسکو در این است که «طالبان» ۲۰ سال قبل بدون تردید از «استقلال چچن» حمایت کرد و به برقرار کردن «روابط دیپلماتیک» با رژیم خودخوانده اصلان مسخدوف چراغ سبز نشان داد. عمر ناصر، پژوهشگر انستیتو شرقشناسی آکادمی علوم روسیه و مدیر مرکز مطالعات افغانستان معاصر به «نیزاویسیمایا گازیه تا» گفت که هر یک از طرفها در نشست مسکو سعی کرد از منافع خود دفاع کند. این تحلیلگر تصریح کرد: «طالبان در انزوای شدید قرار دارند و آنها از هر فرصتی استفاده میکنند تا دیدگاه خود را به بازیگران خارجی برسانند. مزیت این نشست در این است که طرف روسی توانست دیدگاه خود در خصوص مسائل اصلی را به آنها برساند». او در پایان گفت: «در عین حال در مقایسه با طرح صلح آمریکا که شکست خورد، فرمت مسکو نشان میدهد که ایدههای دیپلماتیک روسیه کاملا کارایی دارند». اما سفر طالبان به مسکو یک بار دیگر نه تنها پرسشی اخلاقی، بلکه پرسش راجع به منطق لیستهای سیاه، در شرایطی که در سیاست داخلی این لیستها به شدت مورد استفاده قرار میگیرند، را در برابر روسیه قرار میدهد.
تاتیانا استانووایا، کارشناس سیاسی و رئیس مرکز تحلیلی R. Politik در این رابطه معتقد است که نباید این دو موضوع را مقایسه کرد. او خاطرنشان کرد: «در این موضوع نه منطق واحدی وجود دارد و نه مرکز واحد تصمیم گیری. این بازی در دو صفحه کاملا متفاوت و بر اساس قواعدی کاملا متفاوت است، به همین خاطر به نظر من مقایسه کردن آنها صحیح نیست. مبارزه با دشمنان داخلی، منطق نیروهای امنیتی، و به مفهومی وسیعتر، منطق محافظهکارانی است که از تأثیرگذاری خارجی روی فرایندهای سیاسی داخلی احساس خطر میکنند. [اما] مذاکرات با طالبان را وزارت امور خارجه با توجه به اولویتهای ژئوپلیتیکی انجام میدهد، که عادت کردهاند با واقعیتها سروکار داشته باشند، نه ارزشها».
نظر شما