سیستم آموزشی در بلوچستان از زمان پیدایش پاکستان با چالش های مختلفی مواجه بوده است. تحقیقات اخیر کاهش نگران کننده ایی را در نرخ باسوادی نشان می دهد که تنها در سالهای  2013 و 2014  3 درصد کاهش داشته است نگران کننده است که تقریبا 70 درصد از دختران ترک تحصیل کرده اند و در نتیجه نرخ باسوادی زنان تنها 25 درصد است. با وجود افزایش تخصیص بودجه آموزش از 80 درصد به 24 درصد، بلوچستان همچنان با سیستم آموزشی ناکافی و پایین ترین نرخ باسوادی در کشور به ویژه در مورد سواد آموزی زنان دست و پنجه نرم می کند.

باید به این سوال مبرم پرداخت: چرا بلوچستان از چنین وضعیت وخیم آموزشی رنج می برد، حتی با اعلام وضعیت اضطراری آموزشی و ایجاد مدارس و دانشکده های ابتدایی و متوسطه جدید؟ در حالی که عواملی مانند تلاش‌های دولت، فقدان مؤسسات آموزشی و فقر به عقب ماندگی استان کمک می‌کنند، علت اصلی در نظام‌های قبیله‌ای پدرسالار و منطقه‌ای نهفته است.

ساختارها، هنجارها و ارزش های قبیله ای به شدت با آموزش مختلط و در برخی موارد حتی آموزش زنان مخالفند.کسانی که ادعای خلاف این را دارند باید توضیح دهند که چرا نرخ باسوادی زنان کمتر از نرخ باسوادی مردان باقی مانده است. علاوه براین، چرا افرادی که از مناطق قبیله ای به شهرها مهاجرت می کنند، به اعضای زن خانواده خود اجازه می دهند تا تحصیل کنند؟ پاسخ در تأثیر محیط پیرامون و ساختار اجتماعی نهفته است. غالبا گفته می شود: در روم همانطور که رومی ها انجام می دهند انجام دهید. به همین ترتیب، اگر مردم مناطق شهری به جوامع قبیله ای مهاجرت کنند آیا اعضای زن خود را برای تحصیل می فرستند؟ احتمالا پاسخ منفی است، زیرا ساختار و محیط چنین فرصت هایی را دلسرد می کند. علاوه بر این فقدان ترتیبات کافی برای آموزش زنان در این مناطق وجود دارد.

برای حل مشکل درک علت آن بسیار مهم است. بدون درک مسائل ریشه ای، تلاش برای حل مشکل شبیه به قرار دادن گاری قبل از اسب است. همانطور که در مورد چالش های پیش روی سیستم آموزشی در بلوچستان بحث می کنیم، آشکار می شود که قبیله گرایی و محدودیت های مرتبط با آن نقش مهمی ایفا می کنند. تنها با شناخت به این مسائل عمیق می توان به بهبود نظام آموزشی و توانمندسازی مردم بلوچستان امیدوار بود.

منبع:

https://www.nation.com.pk/10-Jul-2023/balochistan-s-literacy-problem