محدثه برزگر بفروئی*

 استاد زبان فارسی دانشگاه اقتصاد و تجارت بین الملل پکن و استاد دانشگاه زبان و فرهنگ پکن

 خیلی پیشتر از تدریس دردانشگاه زمانی که به من پیشنهاد شد که در مؤسسات و آموزشگاه ها به تدریس زبان فارسی بپردازم با برسی کتابهای حوزه ی آموزش زبان فارسی، متوجه شدم که خیلی از کتاب ها یا کاملاً به فارسی نوشته شده و یا توضیحاتی به انگلیسی داده شده است یا مطالب خیلی کلیشه ای و تکراری وبعضاً غیر کاربردی بود و یا برای زبان آموز چینی تألیف نشده بود.  البته یک کتاب قدیمی در دانشگاه پکن هم وجود دارد که محتوای کتاب بیشتر بر روی دستور زبان، تأکید دارد و مطالب آن خیلی قدیمی است و این در حالی است که  اولین ضرورت برای زبان آموز حرف زدن و مکالمه است مهمتر از همه چون ایرانی ها فرهنگهای ویژه ی خاصی دارند مثل تعارف های متفاوت در موقعیت های مختلف به همین دلیل  با آقای دکتر میرزایی تصمیم گرفتیم کتابی فرهنگ محور و کاربردی تألیف کنیم که مختص زبان آموزهای چینی باشد. وقتی شروع به نوشتن کتاب کردیم دیدیم که نکات بسیار ظریفی وجود دارد که ریشه در فرهنگ و مذهب ما دارد و چون به چینی ها آموزش داده نمی شود ممکن است باعث سوء تفاهم شود، مثلاً دست ندادن با جنس مخالف یا روبوسی آقایان و همچنین چون زبان کتابی و محاورای در فارسی متفاوت است و در موقعیت های مختلف مانند رسمی و نیمه رسمی و دوستانه طرز صحبت و جملات ما متفاوت می باشد بنابراین کتابی تألیف شد که ویژگی های خاص خودش را دارد یعنی زبان روزمره و محاوره ای به روز دارد در عین حال اینکه زبان رسمی را آموزش می دهد، کاربردی هست  ، شباهت ها و تفاوتهای فرهنگی هردو زبان را در نظر دارد  و چهار مهارت خوانداری، نوشتاری ،شنیداری و گفتاری را با هم و در کنار هم آموزش می دهد ، البته با توجه به اینکه کتاب جزء پروژه ترجمه متقابل آثار کلاسیک ایران وچین است امیدوارم که بتوانیم با همکاری رایزن محترم فرهنگی و با قول مساعدتی که از ایشان می گیریم بتوانیم جلد دوم و سوم این کتاب را هم انتشار بدهیم. الان سطح دو کتاب در حال تدریس آزمایشی قبل از تدوین نهایی است. البته در سطح دوم سعی شده است که ضمن آشنایی زبان آموز با جغرافیا، فرهنگ، گردشگری، صنایع دستی، آثار هنری، هنرمندان و شعرای ایران محتوا کاربردی باشد و سعی شده مطابقموقعیت واقعی یک دانشجو و یا شخص غیر دانشجو که به ایران می رود و می خواهد در ایران زندگی کند باشد، مثلا سعی شده به آنها اپلیکیشن های مختلف، گرفتن اسنپ ، بلیت قطار هواپیما و...یا نرم افزار بلد، بازار، مایکت، رجیست موبایل، گرفتن سیم کارت، گرفتن کارت تخفیف و بن کتاب، خرید از مغازه ها، آشپزی و غذاهای ایرانی، دیدنی ها و بازیهای ویژه ی ایرانیان با اصطلاحات جدیدتر و به روز تر و مطابق با اتفاقات روز جامعه، آموزش داده شود.

با توجه به اینکه در دانشگاه اقتصاد هم مشغول به تدریس هستم متوجه شده ام کتابهای آموزشی در حوزه های مناسب تخصصی به دو زبان مخصوصاً در حوزه ی اقتصادی بسیار کم و محدود هستند و این کمبود باعث شد به فکر نوشتن کتاب در حوزه تخصصی  بیفتم و چون در حال تدریس هستم این باعث شده ضمن تدریس این مطالب مشکلات آموزشی را هم پیدا کنم و ان شاءالله کتاب های آموزشی تدوین شود که  طبق مشکلات زبان آموزان چینی باشد. یکی از مهمترین فعالیت هایی که ما باید برای پیشرفت در حوزه ی زبان آموزی انجام بدهیم کتابهای آموزشی در حوزه های مختلف مانند تجارت، گردشگری و غیره است.

مورد بعدی که بنده می خواستم در مورد آن به صورت خلاصه صحبت کنم، تجربیاتی در تدریس زبان فارسی به چینی هاست.

در اولین جلسه سعی می کنم دوستان را عاشق فرهنگ و زبان فارسی کنم، اولاً استاد شبیه پدر یا مادر است پس باید زبان آموز را مانند فرزند خود بداند؛دوم اینکه طبق استعدادهای بچه ها وارد عمل بشود و سعی در رشد آنها داشته باشد، مثلا در دانشگاه زبان به محض اینکه فهمیدم یکی از دانشجویانم به نام کیوان در زمینه ی خوانندگی مهارت دارد و به موسیقی علاقه دارد شروع به پرورش استعداد او در این زمینه کردم و به او ترانه های فارسی با موسیقی و متن دادم و البته همت و علاقه ی خود کیوان هم خیلی کمک کرد ، یا چند نفر از بچه ها خط خوبی داشتند و فهمیدم که به خطاطی هم علاقه دارند و برایشان استاد خط نستعلیق پیدا کردم و یا بعضی از دانشجویان خوب نقاشی می کشیدند و به آنها کتاب های آموزش مینیاتور و تذهیب دادم و آنها را با  صفحات مجازی زیادی آشنا کردم. بچه ها را تشویق به شرکت در مسابقات مختلف و به چالش کشیدن کردم و هر بار که مراسمی بود آنان را حمایت کردم امیدوارم این استعدادها روز به روز شکوفاتر شود. و ما علاوه بر آموزش زبان باید به آموزش فرهنگ هنر و موسیقی ایران بپردازیم چون ایران ، دریایی غنی است و پر از دُر و گوهر که اینها را باید متواضعانه به زبان آموزان هدیه داد .

در مورد آموزش زبان همانطور که استادان ارجمند می دانند  برایدانشجویان چینی شهرهای مختلف تلفظ بعضی حرف مانند "ر" و "ل " یا "غ"و"ق" سخت  است و باید در این زمینه استادان بیشتر صبر و تأکید داشته باشند.

چون محاوره تدریس می کنم همیشه تأکید می کنم که هر کلمه و جمله ای که سر کلاس یاد گرفتید در هنگام چت کردن استفاده کنید و اصلا نترسید که غلط است یا درست ، اگر درست بود که بهتر و اگر غلط بود من تصحیح میک نم و دفعات بعد دیگر آن را غلط را به کار نمی برید. به یاد دارم یک بار در مورد خطاب کردن تدریس می کردم که به بچه ها سرکار، جناب، مهندس، خانم استاد ِ محترم یاد دادم و یکی از بچه ها همه ی اینها را ردیفی برایم نوشته بود و بعد سلام کرده بود و من جلسه ی بعد این دانشجو را با وجود اینکه غلط نوشته بود تحسین کردم تا دانشجوهای دیگه هم الگو بگیرند و از فارسی حرف زدن نترسند. در کل به نظرم تدریس زبان فارسی کار راحتی نیست ولی من همیشه لذت می برم چون دانشجویان بسیار عالی داشتم و دارم.

و من به آنها افتخار می کنم و در اینجا از تک تک دانشجوهایم تشکر می کنم که با ذوق و شوقشان برای یادگیری زبان فارسی به من هم انرژی می دهند .

و در آخر از مدیر گروه دانشگاه و همکاران و استادان دانشگاه اقتصاد و تجارت بین الملل و همچنین دانشگاه فرهنگ و زبان به پاس زحماتشان، قدردانی می کنم.

*سخنرانی به مناسبت روز سعدی درهشتم اردیبهشت 1403، پکن