توسط گیبسون نیکادزینو- تحلیلگر و نویسنده مشهور روزنامه هرالد
خشونت بهطور سنتی توسط دولتها بهعنوان ابزاری سیاسی برای حل اختلافات استفاده شده است. در تمام ملتها و تمدنها، بهطور کلی توافق شده است که استفاده از خشونت همیشه باید محدودیتهایی داشته باشد تا از تبدیل شدن درگیریها یا جنگها به وحشیگری جلوگیری کند. به همین دلیل، قوانینی وجود دارد که از غیرنظامیان محافظت میکند، بهویژه با این ایده که در شرایط جنگی، حمله به غیرنظامیان بهعنوان جنایت جنگی محسوب میشود. علاوه بر این، قتلهای غیرقانونی، هدفگیری زیرساختهای غیرنظامی، زنان و کودکان از جمله جنایاتی هستند که با قوانین درگیریهای مسلحانه مغایرت دارند. اما از ابتدای هزاره جدید، قداست حاکمیت دولت و اصولی که مبنای نظم جهانی را هدایت میکنند، با حملات جدی مواجه شده است که پیامدهایی برای قواعد اساسی روابط دیپلماتیک نیز داشته است.
حقوق بینالملل، که بهعنوان قانون ملل نیز شناخته میشود، مجموعهای از قوانین عرفی و قراردادی است که از نظر حقوقی برای دولتهای متمدن در تعاملات آنها با یکدیگر الزامآور است. بنابراین، هر پروتکل، کنوانسیون، قانون و سیاست میان دولتها الزامآور است. در حال حاضر، این مجموعه قوانین و کنوانسیونها بهطور بیمحابا نقض شده است. کشورهایی مانند افغانستان، عراق، ونزوئلا، زیمبابوه و ایران نمونههایی از مللی هستند که قربانی نقض حقوق حاکمیتی خود از طریق زور نظامی یا اقتصادی شدهاند. در نقطه کانونی کسانی که حقوق بینالملل را نقض میکنند، غرب و متحدان آن قرار دارند که پدیدهای به نام "نظم مبتنی بر قوانین بینالمللی" را اختراع کردهاند که بهدنبال جایگزینی حقوق بینالملل است. نظریه حقوق بینالملل معتقد است که دولتهای قدرتمند تمایل دارند از حقوق بینالملل بهعنوان ابزاری برای تثبیت تسلط خود استفاده کنند و در این مسیر ممکن است حقوق سایر کشورها را نیز نقض کنند. غرب این کار را انجام داده است.
در دسامبر 2020، ایالات متحده تحریمهایی را علیه فاتو بنسودا، دادستان وقت دیوان بینالمللی کیفری (ICC)، و یکی دیگر از مقامات ارشد دادستانی، فاکیسو موچوچوکو، وضع کرد. طبق گفته دیوان بینالمللی کیفری، مقامات نظامی ایالات متحده بهطور بالقوه در افغانستان جنایات جنگی مرتکب شده بودند که محاکمه آنها را ضروری میکرد. در اینجا دانستن چند نکته مهم است:
اولاً، حقوق بینالملل محرومیت خودسرانه افراد از زندگی، که شامل قتلهای غیرقانونی میشود، را منع کرده است. این قاعده در هر معاهده حقوق بشری عمده مدون شده و بهعنوان یک قاعده غیرقابل انکار در حقوق بینالملل شناخته شده است.
ثانیاً، از سال 2018، دیوان بینالمللی کیفری، به قوانین خود جرم تجاوز را نیز اضافه کرده است. این جرم شامل استفاده از نیروی مسلح توسط یک کشور علیه حاکمیت، تمامیت یا استقلال کشوری دیگر است.
در این راستا، نکته کلیدی که باید بدان توجه کرد، بیاعتنایی اسرائیل به حقوق بینالملل است که در تاریخ 31 ژوئیه از طریق ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران، حاکمیت و تمامیت ایران را نقض کرد. بهاین ترتیب، رهبران اسرائیل جنایات تجاوز به ایران را مرتکب شدند. علاوه بر این، این اقدام همچنین با مفاد کنوانسیون وین در زمینه دیپلماسی، اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی مغایرت دارد.
در حال حاضر، دلایل مشروعی برای ایران وجود دارد که بهدلیل ارتکاب جرم تجاوز در قلمرو خود، به اسرائیل حمله متقابل کند. هنیه مهمان ایران بود و توسط رئیس مجلس ایران، محمد باقر قالیباف، برای حضور در مراسم تحلیف رئیسجمهور مسعود پزشکیان دعوت شده بود. او همچنین دارای گذرنامه دیپلماتیک بود. ایران برای رسیدگی به شکایت خود از نقض حقوق بینالملل توسط اسرائیل، هفته گذشته دعوی خود را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کرد، جایی که اعضای شورا خواستار کاهش تنشها در منطقه شدند. این همان مسیری است که ایران در آوریل، قبل از آغاز حمله متقابل به اسرائیل، تحت عملیات"وعده صادق" دنبال کرد. در آوریل، اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق، سوریه، که طبق حقوق بینالملل و کنوانسیونهای دیپلماتیک، قلمرو ایران است، حمله کرد. ایران با شلیک حدود 300 موشک و راکت به داخل اسرائیل، به اهداف نظامی پاسخ داد.
چون اسرائیل میداند که حقوق بینالملل را نقض کرده است، اکنون نگران این است که ایران چگونه این بار به اقدامات تجاوزکارانه و نقض حقوق بینالملل پاسخ خواهد داد. ایران گزینههای مختلفی برای استفاده دارد. موشکها و پهپادهای آوریل ایران برای نمایش قابلیتها تنظیم شده بودند و هدف آنها آسیب جدی نبود و بهدنبال تحریک جنگ نبودند. با این حال، این بار ایران میتواند به اهدافی درون یا بیرون از اسرائیل حمله کند یا از طریق متحدان غیر دولتی مختلف خود در منطقه، پاسخ دهد. ایران بهطور قطع پاسخ خواهد داد و در عین حال تلاش خواهد کرد که این مسأله به جنگی تمام عیار در منطقه تبدیل نشود.
اسرائیل همچنان با ارتکاب جنایات نسلکشی، قتلهای غیرقانونی و مجموعهای از ترورها به نقض حقوق بینالملل ادامه میدهد و عمدتاً بهعنوان وسیلهای برای جلوگیری از هرگونه مذاکرات آتشبس عمل میکند. این که دولت اسرائیل با حمایت غرب، بدون پاسخگویی به نقض حقوق بینالملل ادامه میدهد، پیامی است که فراموش کردن آن دشوار خواهد بود.
https://www.herald.co.zw/even-wars-have-rules/
نظر شما