موزه ملی افغانستان، مجموعه‌ای از گنجینهی آثار تاریخی و میراث فرهنگیِ افغانستان است. این موزه در ساختمانی دو طبقه در منطقهی دارالامان، در جنوب‌غربی شهر تاریخی کابل قرار دارد.
موزهی ملی افغانستان در سال ۱۲۹۷ برای نخستین بار، در منطقهی باغ بالای کابل، برای نگهداری آثار تاریخی تأسیس شد.
در سال های ابتدایی تأسیس این موزه که در آن دوران «عجایب خانه» نام داشت، فقط بعضی از آثار تاریخی مثل قرآنهای خطی، صنایع دستی، آثار برجای مانده از جنگهای دوران استقلال و بعضی کتابهای کمیاب در آن نگهداری می شد.
در ۲۵ آبان سال ۱۳۰۳؛ موزهی ملی افغانستان از باغ بالای کابل، به قصر کوتی باغچه ارگ کابل منتقل شد و به شکل رسمی توسط امان الله خان گشایش یافت.
برجسته کاریهای سنگی بودایی، عاجهای متأثر از هنر هندی، برنزهای متأثر از هنر روم، مجسمهها و آثار تاریخی از دوران صدر اسلام بخشی از این موزه را شکل میدهد. از مهمترین آثار مکتوب موزهی ملی، میتوان به قرآن کریم کوفی به خط عثمان بن عفان خلیفه سوم اسلام و نیز به قرآن کریم خط کوفی که در سال ۱۳۳۴ از «شهر غلغله» کشف شده بود، اشاره کرد.
آثار خطی شاعران بزرگ زبان فارسی مانند هفت اورنگ عبدالرحمان جامی، هفت پیکر نظامی گنجوی، هشت بهشت و لیلی و مجنون امیر خسرو دهلوی که در سال ۸۹۹ هجری کتابت و تذهیب شده بودند؛ بوستان سعدی به خط میرعماد خطاط معروف عصر تیموری، دیوان میرزا عبدالقادر بیدل که از طرف امیر بخارا به پادشاه افغانستان، امیر حبیب الله اهدا شده بود، دیوان حافظ به خط میر محمد محسن که برای سلطان حسن بایقرا نوشته شده بود و چند اثر مهم دیگر، از جمله آثار بخش ادبی و هنری موزه بود. از دیگر آثار هنری دیگر موزیم ملی افغانستان می توان به آثار مینیاتوری از استاد کمال الدین بهزاد اشاره کرد.
پس از کودتای ۷ اردیبهشت ۱۳۵۷ و با تجاوز نیروهای شوروی به افغانستان؛ موزهی ملی افغانستان از دارالامان به ساختمان سردار محمد نعیم خان در مرکز شهر انتقال یافت. در زمان حکومت دکتر نجیب الله، موزهی ملی، دوباره به دارالامان کابل منتقل شد.
در این دوره، هرچند در افغانستان فعالیت جدی برای کشف آثار باستانی صورت نمیگرفت و به اشیاء موزه اضافه نشد؛ ولی تا زمان سقوط حکومت دکتر نجیب الله، هیچ گونه آسیب جدی هم متوجه موزهی کابل نشد.
با شروع جنگهای داخلی و گسترش جنگ در پایتخت؛ از ساختمان موزهی ملی نیز در مقاطع مختلف، به عنوان سنگر نبرد استفاده شد. در این دوره، بیش از هفتاد درصد آثار ارزشمند این گنجینه نابود و غارت شد. همچنین با به قدرت رسیدن طالبان در سال 1375، بیش از ۲۵۰۰ آثار باقی مانده در این موزه که به شکل مجسمههای انسان یا حیوانات بود، توسط آنان از بین برده شد.
در سال ۱۳۸۱ با روی کار آمدن حکومت جمهوریت در افغانستان، با کمک جامعهی جهانی، بازسازی موزهی ملی در دستور کار قرار گرفت و در سال ۲۰۰۴ رسماً بازگشایی شد. همچنین، با تلاشهای انجام شده، بیش از ۳۰ هزار اثر از طریق بازگرداندن از خارج کشور و یا حفاریهای باستانشناسی، به موزه افزوده شد.
منبع: آریانا نیوز
لینک: https://www.ariananews.af/fa
نظر شما