فصل ۱: مبانی نظری جبرگرایی زبانی

نظریه جبرگرایی زبانی ریشه در آثار بنجامین لی ورف و ادوارد ساپیر دارد. بر اساس این نظریه، ساختار زبان بر شیوه‌های تفکر گویشوران آن تأثیر می‌گذارد و تفاوت‌های زبانی منجر به تفاوت‌هایی در درک و تفسیر واقعیت‌های پیرامون می‌شود.

در جبرگرایی زبانی، دو سطح تأثیر زبان بر تفکر تعریف شده است:

۱) جبرگرایی سخت: فرض می‌کند که زبان به طور کامل افکار فرد را تعیین کرده و توانایی‌های شناختی او را در چارچوب ساختار زبانی محدود می‌کند.

۲) جبرگرایی نرم: بر این باور است که زبان تنها بر تفکر تأثیر می‌گذارد اما آن را به طور کامل تعیین نمی‌کند.

در زمینه قزاقستان، یادگیری زبان روسی و تعامل آن با زبان قزاقی از منظر جبرگرایی نرم قابل بررسی است، زیرا دوزبانگی به گویشوران این امکان را می‌دهد که در موقعیت‌های مختلف ارتباطی از هر دو زبان استفاده کرده و تفکر خود را بسته به محیط زبانی تطبیق دهند.

فصل ۲: زبان روسی در قزاقستان – جنبه‌های تاریخی و جامعه‌شناختی

زبان روسی در قزاقستان به دلیل فرآیندهای تاریخی موقعیت خاصی دارد. در دوران شوروی، این زبان، زبان ارتباط بین ملیت‌ها، علم، فرهنگ و مدیریت دولتی بود. پس از استقلال، قزاقستان سیاستی برای تقویت زبان دولتی قزاقی در پیش گرفت، اما زبان روسی همچنان جایگاه خود را به عنوان ابزاری مهم برای ارتباطات حفظ کرده است.

در سال ۱۹۹۷، قانون زبان‌های جمهوری قزاقستان تصویب شد که زبان قزاقی را به عنوان زبان دولتی و زبان روسی را به عنوان زبان ارتباط بین ملیت‌ها معرفی کرد. این امر اهمیت زبان روسی را در جامعه قزاقستان، جایی که بخش قابل توجهی از جمعیت دوزبانه هستند، تأیید می‌کند.

امروزه، زبان روسی در تجارت، آموزش و علم همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس تحقیقات مختلف، بیش از 90٪ از قزاق‌ها در سطوح مختلف به زبان روسی تسلط دارند که اهمیت آن را تأیید می‌کند. تأثیر زبان روسی بر تفکر قزاق‌ها را می‌توان در وام‌گیری‌های زبانی، تغییر در ساختار جملات و شکل‌گیری آگاهی دوزبانه مشاهده کرد.

 فصل ۳: جبرگرایی زبانی و تأثیر زبان روسی بر تفکر قزاق‌ها

جبرگرایی زبانی در زمینه یادگیری زبان روسی در قزاقستان در چندین جنبه قابل مشاهده است:

- شکل‌گیری آگاهی دوزبانه: قزاق‌هایی که به هر دو زبان روسی و قزاقی تسلط دارند، قادرند در چارچوب هر دو زبان فکر کنند و بسته به موقعیت بین آن‌ها تغییر دهند. این امر قابلیت‌های شناختی و مهارت‌های سازگاری آن‌ها را گسترش می‌دهد.

- تغییر هنجارهای زبانی: تحت تأثیر زبان روسی، زبان قزاقی تا حدی تغییر یافته است. این امر در وام‌گیری واژه‌ها، کپی‌برداری از ساختارهای نحوی و تغییرات گرامری قابل مشاهده است.

- تأثیرات اجتماعی و حرفه‌ای: در حوزه آموزش و علم، زبان روسی همچنان پیشرو است، به ویژه در رشته‌های فنی و علوم انسانی. این موضوع بر جهان‌بینی دانشجویان تأثیر می‌گذارد و دسترسی آن‌ها را به منابع علمی روسی و بین‌المللی افزایش می‌دهد.

با وجود تأثیر گسترده زبان روسی، قزاق‌هایی که به هر دو زبان تسلط دارند، انعطاف‌پذیری شناختی دارند که از جبرگرایی نرم زبانی حمایت می‌کند. آن‌ها قادرند اطلاعات را از دیدگاه دو سیستم زبانی متفاوت درک و تفسیر کنند، که تفکر آن‌ها را جامع‌تر می‌کند.

فصل ۴: چشم‌اندازهای یادگیری زبان روسی در قزاقستان

وضعیت یادگیری زبان روسی در قزاقستان در حال تحول است. در شرایط جهانی شدن و دیجیتالی شدن، رویکردهای آموزش زبان تغییر می‌کند و چندین روند قابل توجه مشاهده می‌شود:

حفظ زبان روسی به عنوان وسیله‌ای مهم برای ارتباط:

علی‌رغم سیاست تقویت زبان قزاقی، روسی همچنان پرکاربرد است، به ویژه در مناطق شهری و حوزه‌های حرفه‌ای.

توسعه آموزش چندزبانه:

 قزاقستان در حال حرکت به سمت مدل آموزش سه‌زبانه (قزاقی، روسی و انگلیسی) است که قابلیت‌های شناختی دانش‌آموزان را توسعه داده و فرصت‌های آن‌ها را در سطح بین‌المللی گسترش می‌دهد.

تأثیر فناوری‌های دیجیتال:

رشد اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به گسترش زبان‌های مختلف، از جمله روسی کمک کرده است، که یادگیری آن را برای نسل جوان آسان‌تر و جذاب‌تر می‌کند.

انطباق سیاست زبانی:

سیاست زبانی قزاقستان در تلاش است تا منافع همه گروه‌های جمعیتی را در نظر بگیرد و تعادلی بین توسعه ملی و حفظ چندزبانی برقرار کند.

نکته:

جبرگرایی زبانی به درک عمیق‌تر تأثیر زبان روسی بر تفکر قزاق‌ها کمک می‌کند. در شرایط دوزبانگی، این موضوع باعث شکل‌گیری آگاهی انعطاف‌پذیر می‌شود که می‌تواند خود را با موقعیت‌های ارتباطی مختلف تطبیق دهد. زبان روسی همچنان نقش مهمی در قزاقستان ایفا می‌کند و یک ابزار کلیدی در آموزش، علم و ارتباطات بین‌مللی باقی می‌ماند. با این حال، آینده وضعیت زبانی در این کشور به یک رویکرد هوشمندانه در سیاست زبانی و نحوه آموزش آن بستگی دارد تا توسعه هماهنگ همه زبان‌های مورد استفاده در جامعه را امکان‌پذیر سازد.

آستانه قزاقستان
 

منبع:

https://rus.azattyq-ruhy.kz/interview/16367-russkii-iazyk-v-kazakhstane-ubrat-nelzia-ostavit
https://iapn.kz/articles/obshchestvo/russkiy_yazyk_v_kazakhstane_razvivaetsya_ili_ischezaet/

https://exclusive.kz/russkij-yazyk-v-kazahstane-razvivaetsya-ili-ischezaet/