یک نظرسنجی ملی که در سال ۲۰۱۹ توسط مؤسسه‌ی گالوپ و گیلانی پاکستان انجام شد، حقیقتی تلخ را آشکار کرد: سه نفر از هر چهار پاکستانی (۷۵٪) ادعا کردند که هیچ‌گونه کتابی نمی‌خوانند، در حالی که تنها ۹٪ خود را خوانندگان مشتاق معرفی کردند. این رقم نگران‌کننده تمامی اشکال مطالعه را شامل می‌شود، از کتاب‌های درسی و مذهبی گرفته تا رمان، مجله، و شعر. اکثریت پاسخ‌دهندگان، به‌ویژه در مناطق روستایی و نیمه‌شهری، گزارش دادند که هیچ زمانی در روز را صرف مطالعه نمی‌کنند. با این حال، در پس این بی‌تفاوتی کلی نسبت به کتاب، فرهنگی متنوع و پویا از مطالعه در میان ۲۵٪ باقی‌مانده که اهل کتاب هستند، وجود دارد. ترجیحات این گروه بینشی ارزشمند درباره‌ی ذائقه‌ی ادبی، چشم‌اندازهای احساسی، و نگرانی‌های اجتماعی جامعه‌ی پاکستان فراهم می‌کند.
در پاکستان، با وجود اینکه اکثریت مردم کتاب نمی‌خوانند، اما میان اقلیتی که اهل مطالعه هستند، تنوع زیادی در سلایق ادبی دیده می‌شود. یکی از محبوب‌ترین گونه‌ها، ادبیات داستانی دایجستی است که به‌ویژه در میان زنان محبوبیت دارد و بیشتر شامل داستان‌های عاشقانه، خانوادگی، اخلاقی و معنوی است. نویسندگانی چون نمره احمد و عمیره احمد با آثاری که ترکیبی از احساسات و مضامین اسلامی هستند، شهرت زیادی یافته‌اند.
مردان بیشتر به داستان‌های اکشن، جنایی و جاسوسی علاقه دارند؛ آثاری از ابن‌صفی و عمر شهید حمید نمایانگر این گرایش‌اند و نشان می‌دهند که مردان به داستان‌هایی علاقه‌مندند که با موضوعاتی چون عدالت، فساد، و مردانگی درگیر باشند.
در حوزه‌ی رمان‌های اردو، آثار پست‌مدرن و تجربی نیز جایگاه یافته‌اند، از جمله نوشته‌های میرزا اطهر بیگ که فرم و ساختار سنتی داستان‌گویی را به چالش می‌کشند. در همین حال، نویسندگان پاکستانیِ انگلیسی‌زبان مثل محسن حمید، کاملا شمسی و علی سیتی مخاطبانی در میان قشر تحصیل‌کرده‌ی شهری دارند که به دنبال ترکیب تجربه‌ی محلی با اعتبار جهانی هستند.
در سال‌های اخیر، غیرداستانی‌نویسی نیز رونق گرفته و موضوعاتی چون سیاست، دین، خودیاری، و گزارش‌های تحقیقی مورد توجه خوانندگان شهری قرار گرفته‌اند. سفرنامه‌ها نیز همچنان محبوب‌اند، به‌ویژه نوشته‌های مستنصر حسین تارڑ.
شعر، به عنوان بخشی پایدار از فرهنگ ادبی پاکستان، همچنان مورد توجه است؛ اشعار جون ایلیا، فیض احمد فیض و علامه اقبال نه تنها در کتاب‌فروشی‌ها، بلکه در رسانه‌ها و فضاهای اعتراضی نیز حضور دارند.
در فضای آنلاین، بحث‌ها و توصیه‌ها میان خوانندگان درباره‌ی آثار کلاسیک و ژانرهای جدید، تنش میان سنت و تجربه را آشکار می‌سازد. رمان‌های معاصر چون آمریکای کوچک، تب آمریکایی و هیچ مراسمی برای نازیا بیانگر نسل جدیدی از نویسندگان‌اند که با موضوعاتی چون جنسیت، طبقه، مهاجرت و آزادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
در مجموع، نظام ادبی پاکستان بازتاب‌دهنده‌ی تضادهای فرهنگی، زبانی و اجتماعی است. گرچه دایجست‌ها و رمان‌های مذهبی-عاشقانه هنوز غالب‌اند، اما رشد علاقه به ژانرهای متنوع، زبان دوگانه، و موضوعات جسورانه امیدبخش آینده‌ای چندلایه‌تر برای مطالعه در این کشور است.
کتاب های پرفروش در پاکستان
کتاب پرفروش درباره تاریخ پاکستان
۱. پاکستان: در چشم توفان
نویسنده: اوون بنت جونز
سال انتشار: ۲۰۰۲ | ۳۵۲ صفحه
۲. جنگ، کودتا و ترور
نویسنده: برایان کلافلی
سال انتشار: ۲۰۰۹ | ۲۰۸ صفحه
۳. ذوالفقار علی بوتو پاکستان
نویسنده: استنلی وولپرت
سال انتشار: ۱۹۹۳ | ۴۰۰ صفحه
۴. پاکستان در قرن بیستم: یک تاریخ سیاسی
نویسنده: لارنس زیرینگ
سال انتشار: ۱۹۹۸ | ۶۵۸ صفحه
۵. دوئل: پاکستان در مسیر قدرت آمریکا
نویسنده: تاریک علی
سال انتشار: ۲۰۰۸ | ۳۰۴ صفحه
۶. تاریخ مختصر پاکستان
نویسندگان: جیمز واینبرانت و فواز جرجس
سال انتشار: ۲۰۰۹ | ۳۳۶ صفحه
۷. همسر طبقه بالا: روایتی صمیمی از تاریخ پاکستان
نویسنده: رافیا زکریا
سال انتشار: ۲۰۱۵ | ۲۶۴ صفحه
۸. خوردن علف: تاریخ بمب اتمی پاکستان
نویسنده: فیروز خان
سال انتشار: ۲۰۱۲ | ۵۵۲ صفحه
البته، در ادامه ترجمه‌ی فارسی این فهرست آمده است:
بهترین رمان‌های معاصر از پاکستان
۱.ایستادگی بی‌هدف کبوتر مست
نویسنده: سفینه دانش الاهی
۲. مرد یخ‌نباتی (Ice Candy Man)
نویسنده: بپسی سیدوا
۳. آمریکای کوچک (Little America)
نویسنده: زین سعید
۴. تب آمریکایی (American Fever)
نویسنده: دورِ عزیز آمنه
۵. حکم نهایی (The Verdict)
نویسنده: عثمان حنیف
۶. برای نازیا مراسم ختمی برگزار نمی‌شود
نویسنده: طه کهر
۲۰ کتاب برتر درباره پاکستان
۱. خروج به غرب – محسن حامد
داستانی عاشقانه و تأثیرگذار که با مهاجرت، مرزها و جنگ درآمیخته است؛ افسانه‌ای مدرن که بخشی از آن در پاکستانی خیالی روایت می‌شود.
۲. ماجرای انبه‌های منفجرشونده – محمد حنیف
طنزی درخشان درباره دوران حکومت ژنرال ضیاءالحق که شوخی و رمزآلودگی سیاسی را در فضای دیکتاتوری نظامی پاکستان درهم می‌آمیزد.
۳. بنیادگرای نادم – محسن حامد
مونولوگی پرتنش که هویت، سوءظن و بیگانگی را در جهان پس از ۱۱ سپتامبر بررسی می‌کند.
۴. من ملاله هستم – ملاله یوسف‌زی
زندگی‌نامه دختر برنده جایزه نوبل که دره سوات با طالبان مقابله کرد تا برای آموزش دختران بجنگد.
۵. شاهین سرگردان – جمیل احمد
داستان‌هایی شاعرانه و مختصر از زندگی قبایل مرزی پاکستان و افغانستان، نوشته شده توسط یک مقام سابق دولتی.
۶. سایه هلال ماه – فاطمه بوتو
رمانی سیاسی و هیجان‌انگیز درباره سه برادر که در مناطق قبیله‌نشین پاکستان با عشق، جنگ و فقدان دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
۷. همسر طبقه بالا: روایتی صمیمی از تاریخ پاکستان – رافیه زکریا
ترکیبی منحصربه‌فرد از خاطرات شخصی و تاریخ سیاسی که زندگی زنان در کراچی را از نگاه فردی و ملی ترسیم می‌کند.
۸. باغ مرد نابینا – ندیم اسلم
رمانی لطیف و دردناک که در دوران حمله آمریکا به افغانستان روی می‌دهد، اما به‌طور عمیق در خاک پاکستان ریشه دارد.
۹. دختران رقاص لاهور – لوئیز براون
پرتره‌ای مستند از منطقه هره‌ماندی لاهور که زندگی زنان در نبرد با سنت و بقا را روشن می‌سازد.
۱۰. داستان یک بیوه – مشرف‌علی فاروکی
رمانی آرام و عمیق درباره بیوه‌ای در کراچی که در جامعه‌ای قضاوت‌گر، استقلال خود را بازمی‌یابد.
۱۱. افسانه زرین – ندیم اسلم
روایتی غم‌انگیز از تعصب مذهبی، نظارت دولتی، و عشق در شهری خیالی در پاکستان.
۱۲. بافنده قالی – نِمَت سادات
هرچند داستان در افغانستان می‌گذرد، اما مضامین هویت همجنس‌گرایانه و فرهنگ اسلامی در زمینه محافظه‌کارانه پاکستان نیز طنین‌انداز است.
۱۳. آرزوساز – علی ستی
داستانی پرجنب‌وجوش از بلوغ در لاهور دهه ۱۹۹۰، آمیخته با اسرار خانوادگی، فرهنگ عامه و تغییرات سیاسی.
۱۴. دم عقرب – زاهد حسین
گزارشی ژورنالیستی و جذاب درباره شبکه‌های جهادی در پاکستان و ظهور افراط‌گرایی اسلامی.
۱۵. مسلمان خوب – تحمینه انعام
هرچند در بنگلادش می‌گذرد، اما تنش‌های مذهبی پس از جنگ و موضوعات آن ارتباطی عمیق با تجربه پاکستانی دارد.
۱۶. غبار لاهور – باپسی سیدوا
رمانی شبیه به خاطره‌نویسی که هویت‌های پس از تقسیم هند و فرهنگ کهن و در حال زوال لاهور را بررسی می‌کند.
۱۷. زندانی – عمر شاهید حمید
رمان جنایی و پرتنشی نوشته افسر سابق پلیس کراچی، که به فساد، باندهای جنایت‌کار و سیاست می‌پردازد.
۱۸. فراری‌ها – فاطمه بوتو
رمانی جاه‌طلبانه درباره سه جوان که در پاکستان، لندن و خاورمیانه به سوی افراط‌گرایی کشیده می‌شوند.
۱۹. زن مقدس – قیصرة شهرَز
داستانی قدرتمند درباره فئودالیسم، معنویت تحمیلی، و نقش زنان در مناطق روستایی پاکستان.
۲۰. پرستوهای کابل – یاسمینا خضرا
هرچند در کابل روایت می‌شود، اما بررسی افراط‌گرایی و جنسیت تحت حکومت طالبان بازتاب‌دهنده واقعیت‌هایی در بخش‌هایی از پاکستان است.
https://thefridaytimes.com/04-Dec-2022/the-death-of-literature?utm_source=chatgpt.com
https://fivebooks.com/best-books/best-novels-from-pakistan-safinah-danish-elahi/
https://bookauthority.org/books/best-selling-pakistan-history-books
نظر شما