گسترش اینترنت و به تبع آن، توسعه شبکه‌های اجتماعی و جذابیت و تنوع آن‌ها برای جوانان، ناتوانی خانواده‌ها و مسئولان در کنترل این شبکه‌ها، به‌رغم فوایدی که دارد، نگرانی‌هایی را نیز برای خانواده‌ها و مسئولان به وجود آورده‌است. گسترش بزهکاری، خشونت، اعتیاد، ترویج اندیشه‌های کاذب، تغییر ارزش‌ها و در نتیجه، هدر رفتن استعدادهای بسیاری از جوانان از جمله آسیب‌های جدی این پدیده به شمار می‌رود. ازاین‌رو، کشورهای مختلف برای کم کردن و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از این پدیده به دنبال چاره‌اندیشی، کنترل و هدایت جوانان به سمت شکوفایی استعدادها در مسیرهای درست هستند؛ چراکه نوجوانان و جوانان به دلیل شرایط خاص شخصیتی و رفتاری، آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه در برابر فضاهای مجازی هستند.

در نظام آموزشی جدید، تعداد درس‌های نظری کاهش، و آموزش‌های عملی اولویت داده می‌شود. وزارت آموزش ملّی ترکیه در راستای نیل به اهداف ۲۰۲۳ میلادی، مصادف با صدمین سال تأسیس نظام جمهوری در این کشور، همگام با اصلاحات ساختاری در حوزه‌های مختلف، اقدام به اصلاح نظام آموزشی ترکیه کرده‌است. این اصلاحات با محوریت تربیت نیروهای متخصص، متعهد، کارآمد و خبره بر اساس نیازهای کشور خواهد بود. بر اساس این اصلاحات که از پایه نُهم به بعد اعمال خواهد شد، بر ساعات تنفس دانش‌آموزان افزوده، از ساعات درسی آن‌ها کاسته خواهد شد. همچنین، در ساعات بعد از ظهر، اجرای برنامه‌های ورزشی، طراحی و ایجاد کارگاه‌های قابلیت‌های فردی به مفاد آموزشی دانش‌آموزان اضافه خواهد شد.

«ضیا سلجوق»، وزیر آموزش ملّی ترکیه، با تشریح اهداف اصلاحات جدید اظهار داشت: «هدف از انجام این اصلاحات، کم کردن ساعات درسی و افزودن بر تنوع آن است. می‌خواهیم مسئولیت مدیران مدارس را افزایش دهیم. لذا از این پس محوریت شایستگی و صلاحیت برای مدیران مد نظر قرار خواهد گرفت».

برنامه‌ریزان نظام آموزشی ترکیه نیز درصدد هستند با اصلاح مفاد درسی دانش‌آموزان، زمینه تربیت نیروهای متخصص و کارآمد را فراهم کنند. یکی از این برنامه‌ها، آموزش زبان خارجی به دانش‌آموزان است. با گسترش تکنولوژی و به منظور استفاده بهینه از همه قابلیت‌های آن، ضرورت فراگیری زبان آن بیش از پیش احساس می‌شود. ازاین‌رو، در نظام آموزشی جدید ترکیه، آموزش زبان خارجی یکی از اهداف اصلی است. مدارس ترکیه به‌رغم آموزش زبان انگلیسی در طول تحصیل، از تربیت نیروی کارآمد که بتواند به این زبان تکلم کند، عاجز هستند.

وزیر آموزش ملّی ترکیه معتقد است که برای اصلاح نظام آموزشی، نیاز به اصلاح دانشکده‌های تربیت معلم احساس می‌شود. به همین منظور، همکاری با سازمان آموزش عالی ترکیه (یوک) در این زمینه ضروری است. به گفته وی، دانشکده‌های تربیت معلم قطعاً باید تغییر کنند. همچنین، ایجاد چند دانشکده خلبانی برای ارائه کار عملی برای جوانان از جمله اهداف نظام جدید است. آموزش‌های عملی در اولویت قرار می‌گیرد. آنالیز و ارزیابی کیفیت آموزش‌ها به منظور رفع نواقص، جزء برنامه‌ها و اهداف نظام جدید است.

۱. موارد اصلاحی نظام جدید آموزشی ترکیه را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:

۱ـ۱. برنامه‌های کاربردی

ـ ایجاد کارگاه‌های طراحی ـ قابلیت‌سنجی در تمام مدارس؛

ـ اصلاح مفردات و مفاد درسی بر اساس علائق و تمایلات دانش‌آموزان؛

ـ کاستن از ساعات و تنوع دروس اجباری، تنظیم جدول به منظور ارائه دروس اختیاری و انعطاف‌پذیر؛

۱ـ۲. الگوی توسعه مدرسه

ـ کاهش حجم کار اداری با مدیریت مبتنی بر داده‌ها؛

ـ ساده کردن و یکپارچه نمودن پایگاه‌های داده‌ها که در مدیریت آموزش استفاده می‌شوند؛

ـ ایجاد سازوکار تحلیل یادگیری برای نظارت و حمایت از یادگیری دانش‌آموزان؛

۱ـ۳. سنجش و ارزیابی

ـ آغاز ارزیابی مدارس مبتنی بر شرایط حاکم بر آن‌ها؛

­­_بررسی میزان موفقیت دانش‌آموزان در کشور به منظور نظارت و حمایت از پیشرفت تحصیلی آنان در کلاس درس؛

ـ کاستن از تعداد مدارسی که بر اساس آزمون ورودی اقدام به جذب دانش‌آموز می‌کنند؛

ـ ایجاد پروفایل الکترونیک برای دانش‌آموزان به منظور نظارت و حمایت از آنان در تمام سطوح؛

۱ـ۴. مدیریت و توسعه منابع انسانی

ـ تدوین قانون شغل معلمی؛

ـ کاستن مدت معلمان قراردادی (سه سال + یک)؛

ـ افزایش دستمزد معلمان روزمزد؛

ـ افزایش امتیازات معلمان و مدیرانی که در شرایط بد و سخت مشغول کار هستند؛

ـ شرط داشتن مدرک فوق لیسانس برای معلمان؛

ـ شرط داشتن مدرک فوق لیسانس برای مدیران مدارس؛

ـ اولویت دادن به برنامه‌های کاربردی و آموزش‌های عملی برای معلمان؛

ـ ایجاد امکان تحصیل در دو رشته در مقطع فوق لیسانس برای معلمان؛

ـ اعزام معلمان موفق به خارج از کشور؛

ـ اولویت دادن به لیاقت و شایستگی در انتخاب و استخدام معلمان؛

ـ بهبود حقوق و آزادی‌های مدیران مدارس؛

۱ـ۵. بودجه مدارس

ـ اختصاص بودجه به مدارس به منظور توسعه آن‌ها؛

- تأسیس ساختار جدید در وزارت آموزش ملّی و اداره کلّ استان‌ها به منظور هدایت کمک‌های جمع‌آوری شده از خیرین امور آموزشی؛

ـ ایجاد ظرفیت جدید در بودجه آموزشی با همکاری سایر وزارتخانه‌ها؛

ـ بهره‌گیری از الگوی جدید به منظور افزایش درآمدهای سرمایه در گردش مؤسسات آموزش فنی و حرفه‌ای؛

۱ـ۶. بازرسی و خدمات رهبری سازمانی

ـ تفکیک واحدهای تحقیق و تفحص از رهبری و ارزیابی در نظام بازرسی؛

ـ دادن نقش جدید به بازرسان وزارتخانه به منظور نظارت بر اجرای سیاست‌های آموزشی؛

۱ـ۷. راهنمایی و مشاوره روانی

ـ برقراری سیستم هدایت حرفه‌ای برای دانش‌آموزان؛

ـ بازسازی خدمات راهنمایی و مشاوره در نظام آموزشی؛

ـ بازسازی ابزار تشخیص و جهت‌دهی متناسب با فرهنگ ترکیه؛

ـ بازسازی مجدد مراکز مشاوره و راهنمایی؛

۱ـ۸. آموزش‌های استثنایی

ـ آغاز غربالگری در سراسر کشور به منظور شناسایی کودکان استثنایی؛

ـ تشویق مدیران محلی برای تأسیس مدارس آموزش استثنایی؛

ـ ایجاد آموزش‌های از راه دور بر اساس نیازهای دانش‌آموزان استثنایی؛

۱ـ۹. استعدادهای ویژه

ـ تدوین قانون برای دانش‌آموزان دارای استعدادهای ویژه؛

ـ ایجاد سازمانی به منظور حمایت از دانش‌آموزان بااستعداد؛

ـ بازسازی مجدد مراکز علمی و هنری؛

ـ بهبود شیوه‌های آموزشی به منظور آموزش و پرورش دانش‌آموزان با استعداد؛

ـ ایجاد مفاد درسی اختیاری برای دانش‌آموزان بااستعداد؛

- به‌روز کردن برنامه‌های آموزش معلمان لیسانس و فوق لیسانس و توزیع آن‌ها در کشور برای تربیت دانش‌آموزان بااستعداد؛

۱ـ۱۰. آموزش زبان خارجی

ـ اجرای روش‌های متناسب با مقاطع تحصیلی در امر آموزش زبان خارجی؛

ـ ایجاد امکان تحصیل در مقاطع فوق لیسانس و دریافت گواهینامه بین‌المللی برای معلمان زبان خارجی؛

ـ اولویت دادن به قابلیت‌های زبانی مختلف بر اساس مدرسه و نوع برنامه‌ها؛

ـ تأسیس بستر (پلتفرم) دیجیتال برای آموزش زبان خارجی؛

ـ استفاده از قصه‌ها، بازی‌ها و مانند آن برای آموزش زبان خارجی به کودکان سنین پایین‌تر؛

۱ـ۱۱. بهره‌گیری از محتوای دیجیتال در فرایند یادگیری

ـ ایجاد زیست‌بوم (اکوسیستم) توسعه محتوای آموزش و پرورش دیجیتال؛

ـ ایجاد بایگانی ملّی داده‌های دیجیتال؛

ـ توسعه ابزارهای نسل جدید سنجش دیجیتال؛

ـ حمایت از معلمان پیشرو در توسعه لوازم آموزش دیجیتال؛

۱ـ۱۲. آموزش پیش‌دبستانی

ـ اجباری شدن سن ۵ سالگی برای آموزش پیش‌دبستانی؛

- حمایت از خانواده­هایی که ساعات آموزشی مراکز پیش‌دبستانی برای آن‌ها مناسب نیست؛

ـ اجرای برنامه‌های تابستانی در مدارس با محوریت بازی؛

ـ اعمال «استاندارد کیفیت» برای آموزش‌های پیش‌دبستانی به منظور ارتقای کیفیت آموزش؛

۱ـ۱۳. آموزش ابتدایی

ـ تغییر نوع ارزیابی دانش‌آموزان به مهارت‌سنجی، به جای نمره‌دهی در مدارس ابتدایی؛

ـ افزایش مدت تنفس در مدارس ابتدایی؛

ـ تأسیس کارگاه‌های حرفه‌ای طراحی در مدارس ابتدایی و متوسطه؛

ـ تأسیس کلوپ‌های ورزشی محلی در مناطق ثبت‌نام مدارس؛

ـ اولویت زبان ترکی به عنوان یکی حوزه‌های اساسی آموزش؛

۱ـ۱۴. آموزش متوسطه

ـ کاهش ساعات درسی دبیرستان‌ها تا نصف؛

ـ تأسیس ساختار جدید در باب تمایلات مسلکی دانش‌آموزان؛

ـ ارائه دروس انتخابی بر اساس علاقه و استعداد دانش‌آموزان؛

ـ ارائه آموزش‌های ملّی و بین‌المللی به کودکان علاقه‌مند به کسب و کار و فناوری اطلاعات؛

ـ آغاز انتخاب رشته از سال نُهم؛

ـ توسعه امکانات اجتماعی، خوابگاه و تغذیه دانش‌آموزان شبانه‌روزی؛

۱ـ۱۵. دبیرستان‌های فنی و علوم انسانی

ـ تنظیم مجدد جدول دروس به منظور بهبود قابلیت‌های تحقیق و توسعه دانش‌آموزان؛

ـ تعیین معیارهای جدید برای مدیران و معلمان مدارس فنی و علوم انسانی؛

- تعیین مربی آموزشی و تحقیقاتی برای دانش‌آموزان دبیرستان‌های فنّی حرفه‌ای که کارهای علمی و تحقیقاتی انجام می‌دهند؛

۱ـ۱۶. مدارس و دبیرستان‌های امام خطیب

ـ حفظ تنوع برنامه‌ها در مدارس امام خطیب؛

ـ کاهش تنوع دروس؛

ـ ایجاد ساختار انعطاف‌پذیر بر اساس تمایلات دانش‌آموزان؛

ـ مدارس تابستانی به منظور فراگیری زبان‌های انگلیسی و عربی؛

ـ ایجاد سازوکارهای همکاری بین مدارس امام خطیب و دانشگاه‌ها؛

۱ـ۱۷. آموزش حرفه‌ای ـ فنی

ـ کاهش کسورات سرمایه در گردش از %۱۵ به %۱؛

ـ ارائه مفاد درسی اختیاری متناسب با نیازها در این مدارس؛

ـ آغاز آموزش تخصصی از سال نُهم به بعد؛

ـ ایجاد اشتغال برای دانش‌آموزان رشته‌های فنّی و حرفه‌ای در حین تحصیل؛

ـ امکان تحصیل در خارج از کشور برای دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای؛

ـ تربیت نیروی کار برای صنایع دفاع ملّی؛

ـ اختصاص وام کم‌بهره به طرح‌های موفق؛

۱ـ۱۸. آموزش غیرانتفاعی

ـ کاستن از دیوان‌سالاری (بوروکراسی) در ارتباط با مؤسسات آموزشی غیرانتفاعی؛

ـ ممانعت از رقابت غیرعادلانه در آموزش غیرانتفاعی؛

ـ ایجاد همکاری بین مؤسسات غیرانتفاعی و مدارس رسمی؛

۱ـ۱۹. یادگیری در طول زندگی

ـ آسان کردن مفاد درسی برای بزرگسالانی که امکان تحصیل نداشته‌اند؛

ـ آغاز آموزش‌های آگاهی و مهارت برای بزرگسالان متناسب با مهارت‌های قرن بیست‌ویکم؛

ـ ایجاد سیستم ملّی پایشگری (مانیتورینگ) یادگیری مستمر؛

ـ ساماندهی آموزش‌های آگاهی در مبارزه با خشونت، به‌ویژه درباره زنان و کودکان؛

ـ توسعه آموزش آگاهی و اطلاعات در مبارزه با هر نوع اعتیاد.