نگاهی به فرهنگ شفاهی، مکتوب و دیجیتالی
فاطمه بارباروس اوغلو
سازمان ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه، 14 تا 15 فوریه امسال "نشست ناشران ترکیه " را در کتابخانه رامی استانبول برگزار کرد.
پروفسور فخرالدین آلتون، مدیر سازمان ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه در افتتاحیه این نشست سخنانی درباره تأثیر فرهنگ دیجیتال بر فرهنگ مطالعه ایراد کرد.
برگزاری سمپوزیوم دیجیتالی شدن در بزرگترین کتابخانه استانبول حائز اهمیت است. زیرا ترکیه در کنار کتابخانه های دیجیتال نیازمند ادارک فرهنگ مکتوب و کتابخانه های عمومی در سطح محله و در سطح منطقه است. به نظر می رسد محمد فاتح ارگون، شهردار منطقه فاتح استانبول بیش از سایر مناطق و محلات در این زمینه فعالیت کرده و به لحاظ افتتاح و راه اندازی کتابخانه عمومی پیشتاز است.
برای مقابله با خطرات فرهنگ دیجیتال، به فضاهایی نیاز داریم که یکپارچگی روحی و جسمی را حفظ کنند. کتابخانه یکی از مکان هایی است که این نیاز را برطرف می کند. نسل ما نسل خوش شانسی بود که از نزدیک مراحل ساخت کتابخانه ایسام که بزرگترین کتابخانه ترکیه است، را دید هرچند که هنوز مستندی در خور این کتابخانه ساخته نشده است.
دو سال پیش نشستی در کتابخانه رامی با خوانندگان برگزار کردیم، داستان صوتی "خانه تکانی بهاری" از پروژه داستان های صوتی دنیزبانک را پخش کردیم.
هدف ما این بود که فرهنگ شفاهی، مکتوب و دیجیتال را همزمان با هم در محیط کتابخانه تلفیق کنیم. بسیاری از شرکت کنندگان اولین بار بود که چنین رویدادی را تجربه می کردند. فضای جالب توجه ای بود، شنوندگان لذت می بردند و این را می شد در چشمهایشان خواند.
وقتی از فرهنگ دیجیتال صحبت می کنیم، باید فرهنگ شفاهی و مکتوب را با هم در نظر بگیریم. باید با تمرکز بر خصوصیات فرهنگ شفاهی، فرهنگ مکتوب و فرهنگ دیجیتال از مزایای فرهنگ دیجیتال بهره ببریم اما فرهنگ کتاب و کتابخوانی را نیز از معایب آن مصون نگه داریم.
بری سندرز در کتاب The A of the Ox که در سال 1994 منتشر شد، انسان ها را از منظر سه فرهنگ با هم مقایسه می کند و از فعل "دست کشیدن" یک مخرج مشترک تعیین می کند.
فرهنگ شفاهی: نمی توان از چت کردن دست کشید.
فرهنگ مکتوب: نمی توان از خواندن دست کشید.
فرهنگ دیجیتال: نمی توان از تماشا کردن دست کشید.
رفتار انسان در دهه 1970 در مقیاس روستا یا محله نشان دهنده صحبت های کوتاه است. عصرهای تابستان، پس از روزهای طاقت‌فرسا، نوعروس‌ها و دختران جوان با شور و شوق به کنار چشمه می‌رفتند. در کنار چشمه خستگی خود را برطرف می کنند. مادرانی که نوزاد تازه متولد شده شان را روی دوش دارند، بعد از ظهر حین بازگشت از مزرعه و باغ با خانم های همسایه «صحبت می کردند».
در زندگی شهری، خانم‌های خانه‌دار سرزده به خانه همسایه‌شان می رفتند و در کنار هم چای و شیرینی خانگی می خوردند.
اما اهالی فرهنگ شفاهی نمی توانند از حرف زدن دست بردارند. از صحبت کردن جلوی در گرفته تا حرف زدن حین سفر، احوال پرسی در کوچه و خیابان همگی فرصت‌هایی هستند که اهالی فرهنگ شفاهی می‌توانند افکار و اعتقادات خود را به زبان آورده و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
اگر بخواهیم این سه فرهنگ را از منظر سفر توصیف کنیم، می شود گفت: برای مثال فردی که اهل فرهنگ شفاهی است در سفر با اتوبوس، سعی می کند با کسی که کنارش نشسته ارتباط برقرار کند و مکالمه را اینطور شروع می کند که: «شما کجا می روید؟»
کسی که اهل فرهنگ مکتوب است می گوید "سفر بی خطر" و شروع به خواندن کتاب همراهش می کند. و اما کسی که از فرهنگ دیجیتال می آید، اول با تلفن در حال صحبت است و بعد در فضای مجازی غرق می شود، فیلم تماشا می کند. گویی در آن اتوبوس حضور ندارد.
هدفم از ترسیم این تصویر این بود که بگویم درک فرهنگ دیجیتال نیازمند ارزیابی و تحلیل جامعه شناختی و تامل فلسفی است. برای تجزیه و تحلیل، باید سؤالات اساسی مطرح کرد؟ مثلا فرهنگ دیجیتال؛ چگونه بر هویت و درک جهان تاثیر می گذارد؟ فرهنگ دیجیتال چگونه بر هویت نویسنده تأثیر می گذارد؟ فرهنگ دیجیتال چگونه بر متن خوانده شده و مکانی که آن متن خوانده می شود تأثیر می گذارد؟
لینک خبر:
نظر شما