عالمان و شاعران قرقیزستان: ::"قمبارخان" |
قاسم تینیستان اف متولد ۹ سپتامبر سال ۱۹۰۱ میلادی استان ایسیک کول فعلی روستای چیرپیکتی، دانشمند، شاعر و فعال دولتی قرقیزی است. او بنیانگذار خط قرقیزی است.
در سال های ۱۹۱۲-۱۹۰۹ میلادی خواندن و نوشتن را از دست ملای (روحانی) محلی آموخت و سپس در سال های ۱۹۱۶-۱۹۱۴ در مدرسه روسی شهر پرژیوالسک (کاراکول فعلی) درس خواند. در سال ۱۹۲۴ میلادی دانشکده قرقیزی-قزاقی معارف در شهر تاشکند را به پایان رساند.
سال ۱۹۲۳ میلادی الفبای قرقیزی را بر اساس الفبای عربی تاسیس کرد و سال های بعد در تغییر الفبای عربی زبان قرقیزی به لاتین و سپس به الفبای سیریلیک شرکت کرد. از سال ۱۹۲۳ الی ۱۹۲۷ میلادی به عنوان مدیر روزنامه "اک جال"، مجله های "جاس کایرات" (قزاقی) "سنا"، رئیس مرکز آکادمیکی کمیسیون علوم ترکستان و سپس مدیر روزنامه "ارکین تا" فعالیت نمود. در سال ۱۹۲۶ میلادی در نخستین نشست ترک شناسی در شهر باکو (آذربایجان) شرکت کرد و در آن با ارائه مقاله ای در مورد تغییر خط قرقیزی به لاتین سخنرانی نمود.
تینیستان اف دارای اشعار زیادی است ولی از میان اشعار فراوان او ؛ "مجموعه اشعار قاسم" مشهور است. وی همچنین آثار مختلف خارجی از جمله آثار کریلوف شناخته شده ترین حکایت نویس روسی را به زبان قرقیزی ترجمه کرده است. در سال ۱۹۳۴ میلادی تینیستان اف به عنوان عضو شورای نویسندگان اتحاد جماهیر شوروی انتخاب گردید.
تینیستان اف در تاریخ ۱ اوت سال ۱۹۳۷ میلادی مشمول سیاست پاکسازی بزرگ استالین قرار گرفت و به قتل محکوم گردید. ۶ نوامبر سال ۱۹۳۸ میلادی حکم او اجرایی شد.
تصویر قاسم تینیستان اف بر روی اسکناس های ۱۰ صومی قرقیزستان چاپ شده و دانشگاه دولتی استان ایسیک کول به نام قاسم تینیستان اف نامگذاری شده است. همچنین برخی خیابان ها و مدارس شهر بیشکک و مناطق قرقیزستان نیز به نام قاسم تینیستان اف نامگذاری شده اند.
منبع: دو هفته نامه جامعه و فرهنگ قرقیزستان؛شماره۳۴
نظر شما