متروپولیت والاکالومسکی ایلاریون، رئیس بخش روابط خارجی کلیسا در اسقفی مسکو طی سخنرانی در نشست بین‌المللی با موضوع آزادی دینی که روزهای ۱۳ تا ۱۵ جولای ۲۰۲۱ در پایتخت آمریکا برگزار شد، به شرایط نامساعد و اسفبار مسیحیان در برخی کشورها از جمله اوکراین و عراق اشاره کرد.
به گفته وی، امروز شاهد هستیم که در بسیاری از کشورهای شرق و آفریقا شاهد مسیحیان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند و حتی دست به کشتن آنها می‌زنند، حتی در اوکراین نیز کلیسای ارتدوکس این کشور نسبت به مسیحیان تبعیض قائل می‌شود. ایلاریون در بخشی از سخنان خود چنین اظهار کرده است: «ایالات متحده آمریکا یک کشور با چندین چهره مختلف است. با وجود تبلیغات منفی این کشور علیه روسیه در سال‌های متمادی، در این کشور افرادی هستند که به روسیه یعنی به کشور ما و همچنین کلیسای ارتدوکس روسیه توجه و علاقه نشان میدهند. در سال‌های اخیر شرایط زندگی برای مسیحیان کشورهای خاورمیانه و آفریقا نگران کننده است. در دوران حکومت صدام حسین، تعداد مسیحیان ساکن در عراق به بیش از یک و نیم میلیون نفر می‌رسید، اما امروز در بهترین حالت، تنها یک دهم آنها باقی مانده‌اند. در لیبی، عملا پیروان دین مسیحیت باقی نمانده‌اند.
مسیحیان سوریه، بیش از آنکه جنگ آواره و سرگردانشان کند، به خاطر ظلم تروریست‌ها مجبور به ترک کشور شده‌اند. بسیاری را سر بریدند و آزار و اذیت کردند. آمار نگران کننده امروز حاکی از آن است که جمعیت مسیحیان در تمام خاورمیانه به شدت در حال کاهش است، حتی در کشورهایی با وضعیت بهتر از قبیل لبنان، جمعیت مسیحیان روند رو به پایین را طی می‌کند و اکنون تنها ۵۰ درصد جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهد.»
به گفته ایلاریون، ایالات متحده آمریکا در این وضعیت تا حدی مقصر است. آمریکا به عراق حمله کرد و وعده آرامش و دموکراسی را به جهان داد. اما نه تنها دموکراسی را برقرار نکردند، بلکه آشوب و بی‌نظمی غیرقابل کنترل جانشین حکومت قبل شد و بسیاری از مسیحیان از کشور گریختند». «آقای پمپئو در گزارش پایان کار خود با افتخار در صفحه «توییتر» نوشت که به متروپولیت اوکراین برای رهایی از نفوذ مسکو کمک کرده است. حتی کلماتی که ایشان در توییتر خود استفاده کرده، نشاندهنده سطح پایین دانش وی نسبت به اوکراین است. این ناآگاهی در میان بسیاری از مقامات بلند مرتبه دستگاه حاکمیت امریکا به چشم می‌خورد. امروز در اوکراین، روحانیون را از کلیساها بیرون می‌کنند و مردم در خارج از فضای کلیسا به عبادت می‌پردازند، زیرا کلیساها به دست تفرقه اندازان افتاده است. شرکای آمریکایی ما باید نسبت به اعمال خود آگاه باشند».
نظر شما