موضوع عوامل تأثیرگذار در توسعه روابط آذربایجان و اسرائیل بر اساس مطالعه منابع و بررسی اخبار مختلف در رسانه های آذری زبان و تحلیل آنها به شرح زیر دسته بندی می گردد:
۱. آذربایجان و اسرائیل روابط دوستانه ، جدی و عمیق بر اساس منافع مشترک دارند و از این روابط می توان به عنوان متحدین استراتژیک و راهبردی در زمینه های دیپلماتیک،اقتصادی،نظامی و فرهنگی با توجه به شواهد امر یاد کرد. از روابط متقابل بین دوکشور می توان به موارد زیر بطور اجمالی اشاره کرد:
۱.۱. این روابط اسرائیل را به یکی از بزرگترین خریداران نفت آذربایجان تبدیل ساخته به نحوی که اسرائیل ۴۰ درصد واردات نفت خود را از طریق آذربایجان تامین می کند و آذربایجان خود را به یک شریک قابل اعتماد در تأمین محصولات انرژی اسرائیل معرفی نموده است.
۱.۲. همکارهای نظامی و تسلیحاتی مابین آذربایجان و اسرائیل به نحوی که آذربایجان مدرن ترین سلاح ها را از اسرائیل خریداری می کند و این سلاح ها علاوه بر اینکه نقش زیادی در آزادسازی مناطق جنگ دوم قره باغ داشت در زمینه دیده بانی و محافظت از مرزهای آذربایجان نیز کاربرد دارد. هواپیماهای بدون سرنشین ساخت اسرائیل در هنگام درگیری در خط تماس در اوایل آوریل عملکرد خود را به طرف ارمنی به اثبات رساند و این نشان از سطح بالای روابط آذربایجان و اسرائیل و همچنین امور داخلی هر دو کشور ارزیابی می گردد. اسرائیل به عنوان یک متحد مهم در شکل گیری صنعت اسلحه سازی آذربایجان و تجهیز ارتش این کشور به سلاح های مدرن نقش مهمی دارد تا این حد که همکاری در ساخت هواپیمای بدون سرنشین و حتی ساخت پایگاه نظامی اسرائیلی آذربایجانی در اراضی تحت تمامیت ارضی حتی در نخجوان دور از ذهن نیست. اکنون پنج سال است که اسرائیل به یکی از تأمین کنندگان عمده اسلحه و فناوری پیشرفته آذربایجان تبدیل شده است. به گفته الهام علی اف رئیس جمهور ، آذربایجان تاکنون حدود ۵ میلیارد دلار سلاح و تجهیزات نظامی از متحد خاورمیانه خود دریافت کرده است. این معامله ۵ میلیارد دلاری همچنین شامل "هواپیماهای بدون سرنشین انتحاری" ساخت اسرائیل است. این فناوری توانایی تعیین موقعیت دشمن را با استفاده از امواج رادیویی دارد و به راحتی آن را از بین می برد. از طرف دیگر ، آذربایجان محصولی را که قادر به تولید آن نیست از شریک راهبردی خود تهیه می نماید.
۱.۳. از دیگر جنبه های مهم دیگر می توان به روابط اقتصادی ، گردشگری، ساخت و ساز و حمل و نقل و غیره بر اساس تفاهم نامه ای که بین دولت آذربایجان و دولت اسرائیل در سال ۲۰۱۶ در دومین سفر رسمی نتانیاهو به باکو، به امضا طرفین رسید اشاره داشت. در این تفاهم نامه پیش بینی شده که در طول سال ۲۰۲۱، آذربایجان قصد دارد نماینده رسمی برای توسعه تجاری ، دیپلماتیک و گردشگری در اسرائیل افتتاح کند. به این ترتیب در سال های آینده پیش بینی می شود که آذربایجان سفارتی در اسرائیل افتتاح کند.
۱.۴. اگرچه امروز روابط آذربایجان و اسرائیل به بالاترین سطح استراتژیک رسیده است ، اما سوال این است که چرا تاکنون سفارت آذربایجان در اسرائیل افتتاح نشده است. پرسش نماینده کانال رسانه ای اسرائیل به نام "هایوم" که در مصاحبه خود در تاریخ ۲۶ آوریل ۲۰۲۱ با حکمت حاجی اف ، دستیار رئیس جمهوری آذربایجان انجام داد.وی تنها دلیلی که آذربایجان تاکنون سفارت خود را در اسرائیل باز نکرده برای از دست ندادن حمایت جهان اسلام از این کشور بیان گردیده است.
۲. هم مرز بودن جمهوری آذربایجان با جمهوری اسلامی ایران از دلایل دیگر تاثیر گذار بر توسعه روابط هرچه بیشتر دوکشور باشد و این پروژه صهیونیستی –آمریکایی است که از سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با چشم انداز بلند ملت برنامه ریزی و در حال پیگیری و اجر می باشد. اسرائیل خوب می داند که بیش از ۹۰ درصد مردم مسلمان جمهوری آذربایجان شیعه هستند. در آینده امکانپذیر است که به خاطر همبستگی دینی و از جمله مشترک بودن تاریخ و فرهنگ این دو کشور باعث شود که بر علیه اسرائیل همکاری کنند. بنابراین، اسرائیل تلاش می کند که روابط دو کشور مسلمان شیعی را قطع کند و در آذربایجان به جای فرهنگ اسلامی فرهنگ غربی را تشویق کند. جا دارد به برخی برنامه های بلند مدت و عمیق این پروژه دشمنی با کشور عزیزمان ایران بپردازیم:
۲.۱. آنچه که مسلم است یکی از موضوعات اساسی که در منطقه قفقاز خصوصا آذربایجان از سال های بعد از استقلال بطور مدون و با برنامه ریزی اتفاق افتاده نفوذ مؤسسات غیر دولتی و غیر انتفاعی وابسته به بنیاد سورس با هدف گذاری تربیت نسل جدید روزنامه نگاران در این منطقه بوده است که آثار آن را در برخورد رسانه ها و روزنامه نگاران علیه ایران با سیاه نمایی ، تهمت و ایران هراسی در اهالی و اذهان عمومی آذری ها به وضوح می توان دید.در حقیقت رسانه های آذربایجان در دست یهودیان اداره و مدیریت می شوند.
۲.۲. از دیگر روش هایی که این بنیاد از طریق موسسات آموزشی غیردولتی بدان پرداخته است موضوع تربیت کادر کارشناسی و مدیریتی در آذربایجان بوده که از طریق آموزش و به بهانه آن کادرسازی و شروع به یارگیری نموده و بطور شبکه ای نتیجه این اقدام طولانی مدت را با روی کار آمدن آنها در بدنه و عمق حکومت آذربایجان می توان مشاهده نمود.قطعا این تاثیرگذاری و ابزار در دست اسرائیل و به نوعی کارگزاران این کشور در این منطقه ملموس می باشد.برای نمونه اولین وزیر بهداشت جمهوری دموکراتیک آذربایجان شخصی یهودی الاصل بوده است و ...
۲.۳. از دیگر موضوعاتی که نتیجه این شیطنت های تفرقه انگیز است موضوع تحریف تاریخ در کتب آموزشی و رخنه این انحراف در آموزش و پرورش آذربایجان بوده است که قطعا لایه های پنهان دیگری را نیز در پی داشته است . هر کدام از این فاکتورها خود به تنهایی می تواند با تاثیرات خود حتی دو برادر خونی را به دشمنی و خصومت بکشاند.
۲.۴. با دشمنی که آمریکا و اسراییل با ایران عزیزمان دارند با نیت سکنی گزیدن در همجواری بدنبال مقاصد شوم خود هستند و علاوه بر استفاده از فرصت مه آلود جنگی مانند جنگ دوم قره باغ که موضوع اصلی جلوه می نماید یکی دیگر از اهداف اصلی آنها امنیتی کردن منطقه و کنترل مرزها و دشمنی با کشورمان در ابعاد مختلف ارزیابی می گردد.
۳. یکی از دلایل روابط خوب آذربایجان با اسرائیل رقابت بین ارمنستان و آذربایجان در عرصه بین المللی ارزیابی می گردد. با توجه به اینکه طرفین رقابت بدنبال جلب نظر و روابط نزدیک با آمریکا هستند و لابی ارمنی ها در آمریکا،روسیه و اروپا ( خصوصا فرانسه) فعال و قوی عمل می نماید و ترس از این موضوع که لابی ارمنستان به ارتباط آمریکا با آذربایجان آسیب برساند در مسیر ارتباط مستحکم تر با اسراییل قدم بر می دارد. و برای مقابله این جریان و با توجه به آگاهی آذربایجان از قدرت بسیار بالای لابی یهودی ها از طریق ارتباط نزدیکتر با سازمان های مشهور لابی گری یهودی در جهان برای تأمین منافع آذربایجان در عرصه جهانی تلاش می کنند.
۴. نکته دیگر این است که اسرائیل با ایجاد این فکر انحرافی و شبه فراکنی در اذهان دولتمردان و مردم آذربایجان با هدف ایجاد تنش و اختلاف در ارتباط بین ایران و آذربایجان با مطرح نمودن تمایل جانبداری و همکاری نزدیک مابین ایران و ارمنستان ،یکی دیگر از عوامل و پروژه های سوق دهنده آذربایجان به سمت اسراییل با موضوع ایران هراسی را همانند گذشته ادامه میدهد.
۵. به نظر می رسد که آذربایجان بلحاظ سطح بلوغ دیپلماتیک و دیپلماسی به درجه ای رسیده است که از تمام موضوعات مشترک با تک تک کشورهای جهان سود و منافع ملی خود را تامین می نماید. حتی برای دشمن خونین خود یعنی ارمنستان نیز بر اساس منافع خواستار همکاری است لیکن سوالی که مطرح است با توجه به موارد فوق رویکرد و سیاست تقابلی ایران با این همسایه بایستی چگونه باشد.تا بتواند از این معادله چند وجهی در ابعاد مختلف برنده بیرون بیاید.
· نکته حایز اهمیت و قابل توجه این است که ؛ موارد پیش گفته نیاز به بررسی دقیقتر در مراجع ذیربط داخل کشور دارد تا علاوه به بررسی مجدد و دقیقتر؛ عمق ،اندازه و ابعاد موضوعات مطروحه کالبدشکافی و کارشناسی مجدد شود تا ضمن کشف حلقه های مفقوده و زوایای پیدا و پنهان آن بدور از هرگونه بزرگنمایی یا کوچک پنداری به مولفه های واقعی تر ارتباطات بین دو کشور مذکور دست یابیم.
در پایان امید است اهل اندیشه نسخه ای کارآمد برای مقابله با این موضوعات پیچیده چاره اندیشی نمایند و شاهد اقتدار روز افزون کشور عزیزمان در منطقه و جهان باشیم .
منابع:
۱. https://azlogos.eu/tarixd%C۹%۹۹n-bu-gun%C۹%۹۹-az%C۹%۹۹rbaycan-israil-munasib%C۹%۹۹tl%C۹%۹۹ri/
۲. https://az.wikipedia.org/wiki/Az%C۹%۹۹rbaycan%E۲%۸۰%۹۳%C۴%B۰srail_m%C۳%BCnasib%C۹%۹۹tl%C۹%۹۹ri
نظر شما