روزنامه نووایا گازیه تا در مطلبی تحت عنوان «روسیه برای کمک به تروریست‌ها تعجیل می‌کند.» به قلم والری شیریایِف می‌نویسد: وزیر لاوروف اطمینان دارد باید با طالبان همکاری کرد و منتظر خارج شدن آنها از لیست سازمان‌های تروریستی نشد. زلمای خلیل زاد، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در افغانستان و نظریه‌پرداز پروسه مذاکرات در دوحه که منجر به شکست علنی آمریکا شد، به درستی در تاریخ ۱۹ اکتبر برکنار شد. اما دیپلماسی آمریکا همچنان تمایل دارد که با موعظه خوانی ایدئولوژیک که بیشتر خاصِ سیاست داخلی است با طالبان گفتگو کند.
اولین بار بعد از پیروزی رئیس جمهور بایدن، ملاقات هیأت عالیرتبه طالبان با گروهی از دیپلمات‌های آمریکایی که ریاست آن به شکل معناداری بر عهده معاون مدیر کل سازمان سیا بود در تاریخ ۹ اکتبر در دوحه برگزار شد. آمریکایی‌ها موضع سختی را در پیش گرفتند: باید شایستگی به رسمیت شناخته شدن را داشت، حقوق زنان را رعایت کرد، از اقلیت‌ها حفاظت کرد و تروریست‌ها را از کشور راند. سرنوشت دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان در دستان آمریکا است، اما این امروز بعید است که سلاحی تعیین‌کننده باشد. مدتی نه چندان قبل طالبان با تکبر می‌گفتند که آمریکا در این جنگ دوره‌های انتخابات را دارد، اما ما ابدیت را داریم. امروز آنها یک مرتبه فهمیدند که همه چیز بالعکس است: پول نیست، مواد غذایی و دارو دارد تمام می‌شود، فاجعه انسانی در آستانه وقوع است، وقت هم عمدتا دیگر وجود ندارد.
اما همسایگان دقیقا هرچقدر که بخواهند وقت دارند- چه واقعیت غیرمنتظره‌ای! رسانه‌های اروپایی علنا می‌نویسند که سیاست غرب در رابطه با افغانستان به حاشیه رفته است. در چنین شرایطی مذاکرات مسکو برای طالبان اهمیت بیشتری دارد. در این مذاکرات همسایگانی گردهم آمدند که خیلی چیزها به آنها بستگی دارد. نویسنده با اشاره به مذاکرات مسکو می‌نویسد: همکاری محتاطانه همه کشورهای همسایه و رهبران منطقه با «طالبان» آغاز شد و گام های اولیه تعیین شدند. لاوروف خبر ارسال کمک بشردوستانه در آینده نزدیک را اعلام کرد.
در ادامه دیدگاه‌های واسیلی کرافتسوف، افغان‌شناس و پشتون‌شناس درباره روند تاریخی پیشرفت پروسه مذاکرات با طالبان، نقش ایران و تعریف دولت فراگیر از منظر تروریست‌ها، آورده شده است. کرافتسوف شکست در افغانستان را به عنوان علت عدم حضور آمریکایی‌ها در مذاکرات معرفی می‌کند. حداقل اینکه همسایگان هر آنچه که با ترک عجولانه آمریکایی ارتباط پیدا می‌کند را اینگونه تفسیر می‌کنند. کرافتسوف ادامه می‌دهد: می‌توان گفت که روسیه در بخش دیپلماسی پیروز شد. هرچند که به نظر من ذینفع اصلی رویدادهای ماه اوت گذشته، چین بوده است. کرافتسوف در بخشی از دیدگاه‌های خود که با ایران ارتباط پیدا می‌کند می‌گوید: هفته آینده وزرای خارجه ایران، چین، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و روسیه باید در تهران گرهم بیایند. علت آن چیست؟
در مذاکرات مسکو ابتدا بخش علنی برگزار شد و سپس بخش غیر علنی. سپس طالبان مذاکرات دوجانبه با چین، پاکستان و هند و در وهله اول با روسیه را آغاز کرد. روسیه به عنوان میزبان گردهمایی این حق را داشت و گفتگوی هیأت وزرات خارجه روسیه با طالبان طولانی‌ترین مذاکرات بود. در تهران ترتیبات تا حدودی به نحو دیگری خواهد بود. هر طرف در مذاکرات می‌کوشد تا مطالبات و موضع حداکثر کامل خود را به طرف مخالف برساند. و در مذاکرات بین شرقی‌ها، شرقی‌هایی که فرهنگ گفتگوی سیاسی خود را دارند، وقت اضافی وجود ندارد.
ایرانی‌ها در ۱۵ سال اخیر تماس‌های فعالی با طالبان دارند اما تهران عرصه بین‌المللی نشد. تهران با این حال همایش منطقه‌ای را برگزار می‌کند که وزن و مزیت خود را دارد. ضمنا آمریکایی‌ها نیز کوشیده‌اند که این پروسه را سرکوب کنند، چراکه ایران برای آنها در منطقه دشمن شماره یک است. یکی از رهبران طالبان در راه بازگشت از مذاکرات با ایرانی‌ها با پهپاد کشته شد. اما تهران در وهله اول مکانی است که ایران در آنجا مذاکرات خودش با طالبان را به پیش می‌برد. و «طالبان» نیز نیاز به آن دارد که موضع خود را به تعداد هرچقدر بیشتری از کشورها برساند. چراکه مسائلی وجود دارد که برخی از اعضای شرکت کننده، از جمله اعضای بسیار بزرگ، تمایل به مطالعه مفصل آن ندارند. و موضع آنها [یعنی موضع برخی از اعضای شرکت کننده]، به نظر «طالبان»، غیر منطقی است. برای مثال طالبان اعلام کرد که دولت فراگیر هم الان تشکیل شده است.
حقیقتا آنها از میان خودشان نمایندگان بسیاری از اقوام را در پست‌های مدیریتی کشور قرار دادند اما وزیر لاوروف در سخنرانی خود اعلام کرد که بحث بر سر صرفا حضور قومی نیست، بلکه منظور حضور سیاسی نیز است. این برای طالبان موضع بسیار دشواری است. آنها بدین خاطر قدرت را غصب نکرده‌اند تا دشمنان خود را وارد دولت کنند. در شرق، بلکه حتی غالبا در غرب نیز منطق مبارزه برای قدرت به منزله این است که طرفی که پیروز می‌شود همه چیز را به‌دست می‌آورد.
نظر شما