توضیحاتی در مورد اداره فرهنگ علوی – بکتاشی و جمع‌خانه
جامعه علوی – بکتاشی در طول تاریخ به عنوان یک اقلیت مهجور، دور از مرکز، مورد سوءظن و در مظان اتهام شناخته شده و از این رو نیز وضعیت پرافت و خیزی را تجربه کرده است. در یک دهه اخیر دولت اردوغان با توجه به این که متوجه بهره برداری جریان های مخالف خود از این طیف جمعیتی قابل توجه شد، سیاست جدیدی مبنی بر نزدیکی به جریان علوی و ارائه خدمات دولتی به آنها با هدف تالیف قلوب را آغاز کرد. هدف اصلی از این سیاست جدید جلوگیری از حاکم شدن جریان های رقیب دولت در سیاست داخلی با جامعه علوی و از سوی دیگر نفوذ کشورهای رقیب همچون ایران و آلمان و ... در سیاست خارجی در داخل این جامعه بود. با توجه به همین مساله نیز تلاش هایی از سوی دولت برای ارائه خدمات و امتیازات به جریان علوی آغاز شده است. این جریان ابتدا با همکاری دولت در برگزاری مراسمات مذهبی همچون دهه محرم آغاز شده و پس از آن ارائه امکانات ویژه برای سمن‌های علوی و پس از تلاش برای وابسته کردن جمع‌خانه های علوی به حاکمیت تداوم یافت. آخرین و جدی‌ترین گام دولت در این راستا ایجاد یک سازمان مستقل دولتی برای ارائه خدمات به جامعه علوی – بکتاشی بود. این نهاد با حکم شماره ۱۱۲ رئیس‌جمهوری که در تاریخ ۹ نوامبر ۲۰۲۲ در روزنامه رسمی به شماره ۳۲۰۰۸ منتشر شد، تأسیس گردیده است. تشکیل این نهاد نشان دهنده دوران جدیدی رویکرد دولت ترکیه به مساله علویان است.
وظایف و اختیارات ریاست فرهنگ و جمع‌خانه علوی-بکتاشی عبارتند از:
الف) انجام مطالعات برای شناسایی جمع‌خانه‌ها و نیازهای آنها و هماهنگی جهت اجرای خدمات به‌صورت مؤثر و کارآمد در جمع‌خانه‌ها.
ب) انجام امور مرتبط با انتقال اعتبارات به مدیریت‌های محلی یا YİKOBها (ادارات سرمایه‌گذاری و هماهنگی استانی) برای اجرای خدمات تعیین‌شده توسط ریاست در جمع‌خانه‌ها.
پ) انجام یا سفارش تحقیقات علمی در تمامی ابعاد مرتبط با علوی‌گری و بکتاشی‌گری در قالب علوم اجتماعی و انسانی، برگزاری سمینارها، سمپوزیوم‌ها، کنفرانس‌ها و سایر رویدادهای ملی و بین‌المللی، فراهم کردن شرایط مناسب برای تولید دانش اصیل، انتشار مطالب و حمایت از فعالیت‌های مربوطه.
ت) همکاری با دانشگاه‌ها و نهادها و مؤسسات مرتبط به‌منظور حمایت از فعالیت‌های علمی مرتبط با علوی‌گری و بکتاشی‌گری.
ث) تحقیق، گردآوری و حمایت از مطالعات انجام‌شده درباره علوی‌گری و بکتاشی‌گری در داخل و خارج از کشور با رویکرد علمی.
ج) پیگیری مطالعات علمی و انتشارات مرتبط با این حوزه که توسط نهادها و مؤسسات ملی و بین‌المللی انجام می‌شود، ترجمه و نشر آثار ضروری.
چ) اجرای فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی مرتبط با علوی‌گری و بکتاشی‌گری و حمایت از آنها.
ح) انجام سایر وظایف محوله از سوی وزیر فرهنگ.
...
این نهاد در سال ۲۰۲۳ همچنان در مرحله شکل گیری بود و از این رو جنس فعالیت های آن صرفا ساختاری و پشت پرده به شمار می آمد اما از سال ۲۰۲۴ موجی از فعالیت های این نهاد در میان علویان آغاز شده است. ریاست این مرکز بر عهده علیرضا اوزدمیر است.
در این گزارش که جزئیات فعالیت‌های انجام‌شده توسط ریاست در طول سال را به اشتراک گذاشته است، برگزاری ۴ اجرای صحنه‌ای با موسیقی، برنامه‌های بین‌المللی دینی در کشورهایی همچون عراق، ایران، قزاقستان و مجارستان، و همچنین برگزاری اردوهای جوانان، زیارت‌های حاجی بکتاش ولی، سوجاالدین ولی، عبدالموسی، یونس امره، بطال غازی و مولانا در داخل کشور به چشم می‌خورد.
در این گزارش ذکر شده است که رویدادهای متعددی از جمله مراسم یادبود عبدالموسی، مراسم یادبود سید محمود خیرانی، مراسم یادبود شیخ حسن اونار، مراسم یادبود سید سوجاالدین ولی، مراسم یادبود ولی بابا، مراسم یادبود آچو بابا، مراسم آش عاشورای جمع‌خانه‌های اسپارتا، مراسم فرهنگی و اعتقادی کیساس، و روزهای سینمای علوی که توسط نهادهای اعتقادی علوی برگزار شده‌اند، از نظر مالی و معنوی حمایت شده‌اند.
این گزارش همچنین بیان می‌کند که در سال ۲۰۲۴ تعداد ۷۲ رویداد برگزار شده و فعالیت‌های ۱۷۶ سازمان غیردولتی و جمع‌خانه حمایت شده است. علاوه بر آن، تعداد زیادی پنل و کارگاه برگزار شده و سمپوزیوم‌هایی با عنوان‌های «شاه اسماعیل خطایی در پانصدمین سالگرد درگذشت»، «خراسان آناتولی: تونجلی»، «علوی‌گری و بکتاشی‌گری در بالکان» و «دکتر بدر نوین دده‌بابا» اجرا شده است. در این سمپوزیوم‌ها، ۱۸۴ محقق دانشگاهی و مستقل از ۷۰ دانشگاه داخلی و خارجی شرکت کرده‌اند.
کتابخانه تخصصی و مرکز مستندسازی علوی‌گری و بکتاشی‌گری «کایگوسوز ابدال» نیز راه‌اندازی شده و در دسترس محققانی قرار گرفته که قصد انجام پژوهش‌های علمی در این زمینه را دارند. همچنین، چهار آلبوم با عنوان «سفره دل» شامل آثار شاه خطایی، پیر سلطان عبدل، داوود سولاری و دیگر عاشق‌ها تهیه شده است.
برخی از فعالیت‌های مهم سال ۲۰۲۴ ریاست فرهنگ و جمع‌خانه علوی-بکتاشی عبارتند از:
- برای ارائه خدمات به جمع‌خانه‌ها، کارشناسان علوی-بکتاشی تمام کشور را بازدید کرده و ۲۱۰۲ جمع‌خانه را شناسایی شده است.
- در راستای بهبود ظرفیت فیزیکی جمع‌خانه‌ها، تاکنون ۱۷۸۳ درخواست برای نگهداری، تعمیر و تجهیز از ۱۰۵۶ جمع‌خانه دریافت شده است.
- با بودجه اختصاصی ۲۵۸ میلیون لیره برای سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، درخواست‌های تعمیر و تجهیز ۳۵۵ جمع‌خانه عملی شده است.
- برای افزایش ظرفیت فیزیکی جمع‌خانه‌ها، منطقه زلزله‌زده در اولویت قرار گرفته و برای ۹۷ جمع‌خانه در این مناطق ۱۴۸ میلیون بودجه اختصاص داده شده است.
- برای جبران خسارت جمع‌خانه‌های تخریب‌شده یا آسیب‌دیده در مناطق زلزله‌زده، زیرساخت‌های ساخت ۱۳ جمع‌خانه با همکاری وزارت محیط‌زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی آماده شده است.
- هزینه روشنایی ۸۵۳ جمع‌خانه توسط این نهاد تأمین می‌شود.
- در چارچوب فعالیت‌های فرهنگی، کنسرت‌های «محمد زیبا»، «حق نگهدار ای خضر بیا»، «سلام بر حضرت علی» و «حاجی بکتاش ولی» در ۲۰ نقطه کشور برگزار شده است.
- در روز دهم ماه محرم، برنامه افطار با حضور رهبران اعتقادی علوی-بکتاشی تحت حمایت رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان برگزار شده است.
- با همکاری TRT، برنامه‌های آموزشی درباره عزای کربلا و روزه محرم در ۱۲ روز از طریق کانال‌های TRT ۱، TRT ۲، TRT موزیک و رادیو TRT پخش شده است.
- از ۱۵ تا ۱۷ اوت ۲۰۲۴، برنامه‌های یادبود ۷۵۳مین سالگرد وفات حاجی بکتاش ولی با شرکت معاون رئیس‌جمهور، جودت ییلماز، و نزدیک به ۳۰۰۰ نفر برگزار شده است.
- مجله علمی «کُن-آی: مطالعات علوی‌گری و بکتاشی‌گری» توسط این نهاد تأسیس شده است.
- برنامه‌های زیارت در عراق (نجف و کربلا)، ایران (تکیه شاه اسماعیل خطایی در اردبیل)، مجارستان (مجمع بزرگ ترک و زیارت گول بابا)، قزاقستان (خواجه احمد یسوی) و مجارستان (یادبود گول بابا) برگزار شده‌اند.
- با مشارکت جوانان جمع‌خانه‌ها، کمپ جوانان حاجی بکتاش در شهر حاجی بکتاش برگزار شده است.
- در چارچوب برنامه زیارتی «در مسیر ارواح»، زیارتگاه‌های یونس امره، سید سلطان سوجاالدین ولی، سید بطال غازی، عبدالموسی و مولانا در شهرهای مختلف کشور زیارت شده‌اند.
- مسابقه «صدای زیبا» برگزار شده و استعدادهای جوان در زمینه اجرای دِیِش، نفس، سماع، دوازده امام و محرم‌نامه معرفی شده‌اند.
- پنل‌هایی با موضوعات «دیدگاه عاشق ویسل»، «جمهوریت و علوی‌ها»، «فرزندان حاجی بکتاش ولی»، «به عشق حضرت خضر» و «سید غریب موسی» برگزار شده است.
- کارگاه‌هایی با عناوین «دائرةالمعارف علوی‌گری-بکتاشی‌گری»، «منابع مکتوب علوی‌گری»، «قبیله‌ها و طایفه‌های علوی»، «علوی‌ها»، «انتقال اعتقادات علوی به نسل‌های آینده» و «سید سوجاالدین ولی» برگزار شده‌اند.
- پروژه تاریخ شفاهی علوی‌گری و بکتاشی‌گری با هدف ثبت حافظه جمعی و تاریخ اخیر جامعه علوی و بکتاشی آغاز شده است.
- پروژه موسیقی اصیل و نقش عاشقان/ذاکران در مراسم اصلی جمع‌خانه‌ها به منظور حفظ سنت و انتقال به نسل آینده آغاز شده است.
- در سال ۲۰۲۴، ۱۸۴ محقق و دانشگاهی از ۷۰ دانشگاه داخلی و خارجی در فعالیت‌های علمی ریاست شرکت کرده‌اند.
- نشست‌هایی با عناوین «دیدار جان‌های بالکان»، «دیدار جان‌های عراقی» و «دیدار جان‌های اروپا» برگزار شده است.
- در پاسخ به درخواست‌های علوی‌های خارج از کشور، رهبران اعتقادی علوی-بکتاشی در ماه محرم و دیگر ماه‌ها به کشورهای مختلف اروپایی اعزام شده‌اند.
- ریاست، رویدادهای متعددی همچون مراسم یادبود عبدالموسی، یادبود سید محمود خیرانی، و روزهای سینمایی علوی را از نظر مالی و معنوی حمایت کرده است.
- در ۲۲ استان کشور، نشست‌هایی تحت عنوان «دیدار با جان‌ها» برگزار شده و صدها جمع‌خانه توسط مدیران بازدید شده است.
- چهار آلبوم موسیقی با عنوان «سفره دل» تولید شده که شامل آثار اصیل شاه خطایی، پیر سلطان عبدل و دیگر عاشق‌ها می‌باشد.
- این نهاد، با فعالیت‌های خود در سال ۲۰۲۴، با صدها هزار نفر به‌طور مستقیم ارتباط برقرار کرده است.
- این نهاد با فعالیت‌ها و تحقیقات میدانی خود مورد پذیرش و حمایت گسترده جامعه علوی و بکتاشی قرار گرفته است.
واحد ترجمه و تحقیق رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در ترکیه_آنکارا
نظر شما