ترامپ تعریف کرد یا گاز گرفت؟
احمد تاش گتیرن
به نظر می رسد طی روزهای آتی داغ ترین موضوع خاورمیانه موضوع تشدید تنش میان ترکیه و اسرائیل باشد. اما در حال حاضر این سوریه است که به کانون تنش ها در منطقه تبدیل شده است.
نشانه های دیگری نیز حاکی از این تنش هم وجود دارد. کشتار غزه از 7 اکتبر 2023 یکی از حساس ترین موضوعات برای ترکیه و حتی جهان بوده است. اما آنکارا درک بسیار قاطع تری از «تهدید اسرائیل» دارد.
پروژه توسعه «از نیل تا فرات…» که توسط خود نتانیاهو در دستور کار جنایات غزه قرار گرفت، هم از سوی اردوغان و هم باغچه لی مورد توجه ویژه قرار گرفت. به عبارت دیگر، «مسئله اسرائیل» در دستور کار آنکارا قرار دارد.
این واقعیت که اسرائیل در حال بمباران بسیاری از مناطق سوریه از جمله مناطق استراتژیک که «احتمال ایجاد پایگاه» ترکیه با اطلاع و تأیید دولت جدید است، قضیه «اسرائیل» را حساس تر کرده است.
هاکان فیدان وزیر امور خارجه کشور با انتقاد از «سیاست توسعه اسرائیل» اظهار داشت: ما نمی‌خواهیم با اسرائیل بر سر سوریه درگیر شویم. این اظهارات تلویحا بیانگر این است که "احتمال درگیری" جدی است.
حساسیت مشابهی در طرف اسرائیلی هم وجود دارد. بازیگران مختلف اسرائیلی ناراحتی خود را از نفوذ ترکیه در سوریه پنهان نمی کنند.
این را خود نتانیاهو در دیدار با ترامپ نیز بیان کرد. نتانیاهو محتوای دیدار خود با ترامپ را این گونه توضیح داد: روابط همسایگی با ترکیه رو به وخامت گذاشته است. ما نمی خواهیم از سوریه به عنوان پایگاهی برای حمله به اسرائیل توسط هیچ کس، از جمله ترکیه، استفاده شود. ما خواهان درگیری با ترکیه در سوریه نیستیم. ترکیه کشوری است که روابط بسیار خوبی با آمریکا دارد. ترامپ رابطه خوبی با رئیس جمهور ترکیه دارد. ما بر سر اینکه که چگونه می توانیم از این درگیری جلوگیری کنیم، بحث و گفتگو کردیم.»
ترامپ نیز در این رابطه ضمن تاکید بر علاقه خود به اردوغان، مواضع خود را در رابطه با روابط ترکیه و اسرائیل اعلام کرد: من فکر می کنم می توانم هر مشکلی که با ترکیه در مورد سوریه دارید حل کنم. تا زمانی که منطقی باشید. هر دو باید در این مورد منطقی باشیم. من اردوغان را دوست دارم، او مرا دوست دارد و ما هیچ مشکلی نداشته ایم. او مرد باهوش و قوی است. او کاری کرد که هیچ کس دیگری در سوریه نمی توانست انجام دهد. ما باید حقش را بدهیم.»
اظهارات ترامپ حاوی "هشدار منطقی" رفتار کردن به نتانیاهو بود. یعنی هم اسرائیل و هم آمریکا از ترکیه مطالبه ای دارند که باید برای آن«معقولانه» رفتار کرد. اما این مطالبه چیست؟
یکی دیگر از نکات قابل توجه در اظهارات ترامپ یادآوری موضوع کشیش برانسون در مثال «موفقیت در حل مشکل» با اردوغان بود: یادتان هست، ما کشیش خود (اندرو برانسون) را از ترکیه برگرداندیم. این اتفاق بزرگی بود.
اما موضوع چه بود، در آن دوره اردوغان برای مقابله با آمریکا که در برابر استرداد گولن مقاومت می کرد، گفت: «کشیش بدهید، کشیش بگیرید». ترامپ نامه ای تهدیدآمیز نوشت و برانسون متعاقباً به ایالات متحده مسترد شد.
در این میان این سوال مطرح می شود که آیا باید ملاک علاقه ترامپ را به کرسی نشاندن حرف خود مثل استرداد برانسون، دانست؟
برای همین عنوان این نوشته را "یا گاز گرفت؟" انتخاب کردم. پرسیدن این سوال به خصوص در مورد شخصیتی مانند ترامپ عجیب نیست. تمام دنیا و حتی خود آمریکا در حال تماشای رفتار "یک شخصیت غیرقابل پیش بینی" هستند...
وقتی صحبت از دولت‌های آمریکا می‌شود، همیشه مسئله «رفتار با اسرائیل» مطرح می شود. لابی یهودی به هیچ دولت آمریکایی اجازه نمی دهد چشمان خود را باز کند. به همین دلیل است که نتانیاهو هر زمان با مشکلی مواجه می شود، درب خانه واشنگتن را می زند. همچنین مشخص است که دولت ترامپ مملو از فداییان اسرائیل است تا جاییکه نتانیاهو با وجود جنایات غزه بارها در کنگره مورد تشویق قرار گرفت.
باید دید و نشست در سوریه، غزه. و خاورمیانه چه اتفاقاتی رخ خواهد داد. از این غافل نشویم که ترامپ می‌خواهد چه چیزی را کجا و چگونه در قالب «نظم نوین جهانی» تغییر دهد و ببنیم که «منفعت ترکیه در چیست؟»
لینک خبر:
نظر شما