وضعیت  مدارس مسیونری باید تغییر کند

بسیاری از کشورها از جمله پرتغالی ها، هلندی ها و انگلیسی ها غارت منابع شبه قاره هند را در قالب فعالیت های تجاری انجام دادند. اگرچه در نهایت این انگلیسی ها بودند که در این امر کاملاً موفق شدند. در قرن پانزدهم، برخی از کشیشان مسیحی نیز به همراه پرتغالی هایی که برای تجارت به شبه قاره هند آمده بودند، وارد این سرزمین شدند. آنها به گسترش دین خود با روش ها، فرآیندها و خدمات مختلف ادامه دادند. در این راستا، آنان با ارائه خدمات و امتیازات مالی مختلف، روند تغییر دین افراد فقیر را به صورت مستمر انجام می دادند. این روند اکنون نیز ادامه دارد و مبلغان مسیحی افراد فقیر را هدف قرار می دهند و از طریق فعالیت های مختلف آنها را تشویق به تغییر دین خود می کنند. به خصوص در قالب فعالیت های آموزشی و ارائه خدمات بهداشتی مدرن، به صورت بسیار ظریف مردم را به مسیحیت جذب می کنند.

موضوع شکایات مردم در باره  فعالیت های مسیونر ها و تلاش آنان برای تغییر دین آنان در بنگلادش بسیار قدیمی است. آنها دین بویژه افراد فقیر و گروه‌های قومی کوچک را به بهانه ارائه انواع کمک‌های مختلف، تغییر می دهند. در این مسیر آموزش بزرگترین ابزار آنهاست. اکنون خانواده های برخی از قومیت ها در بنگلادش دین خود را از دست داده و به مسیحیت گرویده اند. حدود 95 درصد از افراد قوم گارو( یکی از اقوام کوچک بنگلادش) دین سنتی خود ( بودایی، هندویی و طبیعت پرستی ) را رها کرده و به مسیحیت گرویده اند. مسیونرها در بنگلادش با راهکارهای مختلف به  تغییر دین مردم ادامه می دهند. مدارسی که مبلغان مسیحی آنها را مدیریت می کنند با سیاست ها و فرهنگ خاص خود آنان اداره می شوند. اگرچه کودکانی از همه ادیان در این مدارس تحصیل می کنند، اما آنان ارزش ها و فرهنگ مسیحیت را ترویج می کنند. آنان به جای جذب کودکان خردسال به فرهنگ و سنت های کشور خود، کودکان را با بکار گیری معلمان انگلیسی زبان به این مدارس جذب می کنند. در عین حال با صرف هزینه و دادن دستمزد بالا به معلمان به روند قدیمی بهره برداری خود ادامه می دهند. بر اساس گزارش رسانه ها، حدود دو هزار مؤسسه آموزشی مسیونری در کشور وجود دارد که بیشتر آنها در مقطع ابتدایی هستند. والدین، علاقه مند به ثبت نام فرزندان خود در این مؤسسات بخاطر کیفیت آموزشی، انضباط اداری، مدیریت و امکانات مرتبط اند. اما در عین حال نگران حفظ باورهای دینی و ارزش های شخصی خود نیز هستند.

مسیونرهای مسیحی در این مدارس آموزشی رسمی که از دویست سال پیش آغاز به فعالیت کرده اند، نقش اصلی دارند. شکی نیست که مدارس مسیونری در آموزش، نظم و انضباط و مدیریت مدرن بی نظیر هستند. گسترش آموزش مدرن در شبه قاره هند توسط انگلیسی ها آغاز شد. با این حال، آنها برای طولانی کردن و تحکیم حکومت و استثمار خود، یک طبقه تحصیلکرده انگلیسی ایجاد کردند که از مردم هند بودند، اما ذهن و قلب انگلیسی داشتند. فعالیت آموزشی مسیونرها در اینجا تحت حمایت و همکاری دولت بریتانیا گسترش یافت. اگرچه حکومت بریتانیا مدت ها پیش به پایان رسیده است، اما استثمار هنوز در قالب های مختلف ادامه دارد.

اگرچه سیستم آموزشی در اروپا حول کلیسای مذهبی بنا شده بود، اما امروزه دین دیگر در اروپای مدرن تأثیری ندارد. مدتها پیش مدارس از سلطه کلیسا رها شدند. اما چرا مدارس مسیونری در بنگلادش هنوز هم آموزش فرزندان خود را از صبح با نام خدای مسیحی آغاز می کنند؟ چرا همه چیز، اعم از کتاب و دفتر با قیمت های بالا و مملو از آموزه های کتاب مقدس و سخنان عیسی مسیح در مدارس خریداری می شود؟ چرا پاداش کودکان نیز کتاب مقدس است؟ چرا در همه جای این مدرسه ها فقط مسیحیت تبلیغ می شود؟ چرا تقریباً همه معلمان مدارس میسیونری مسیحی هستند؟ چرا آنها می خواهند کودکان را به "انجیل" و "عیسی" جذب کنند؟ چرا آموزش آنان متون مقدس ادیان دیگر را شامل نمی شود؟

از آنجایی که  این مدارس مانند مدارس دینی کشور، موسسات آموزشی دینی محسوب نمی شوند، فعالیت های اینها باید مشابه مدارس عام متعارف کشور باشد . چرا باید نگران فرزندانمان با هزینه های بالا در مدارس مسیونری باشیم؟ بنابراین، رهایی این مدارس از سلطه کلیسا بسیار مهم است. کلیسا باید کارهای کلیسا را ​​انجام دهد و مدرسه کارهای مدرسه را. بنگلادش در آینده اصلاح ‌محور خود، به اصلاحات در این زمینه نیاز دارد.

از گزارش های منتشره بر می آید که دولت در نظر دارد یک مدیریت جداگانه برای کودکستان ها در کشور ایجاد بکند. دولت در حال بررسی ایجاد یک ریاست مستقل زیر نظر وزارت آموزش ابتدایی و عمومی برای ثبت نام و اعتبار سنجی مدارس کودکستانی است. در عین حال، دولت باید برنامه مشخصی برای مدارس مسیونری داشته باشد. از آنجا که مدارس مسیونری تابع نهاد مذهبی خاصی نیستند. بنابراین، مطلوب نیست که دین خاصی در این مدارس تبلیغ و ترویج شود. این مدارس عمدتاً متشکل از دانش آموزان پیرو ادیان غیر مسیحی  همراه با تعدادی دانش آموز مسیحی هستند. تعداد دانش آموزان مسلمان در مدارس مسیونری کشورهای مسلمان نشین زیاد است. پس منطق ادامه تبلیغ فرهنگ مسیحیت در این مدارس چیست؟ باید تمهیداتی اندیشیده شود تا افرادی با هر مذهب از جمله مسلمانان در سطوح مدیریت این مدارس حضور داشته باشند. اگر مدرسه در محدوده کلیسا باشد، دین و مدرسه از هم جدا نمی شود. صلاح نیست که تبلیغات دینی و گسترش آموزش مدرن دست در دست هم باشند. مبلغان مسیحی کار تبلیغی خود را انجام خواهند داد، مدارس کار مدرسه ای خود را . ترویج مسیحیت توسط مدارس نه تنها نامناسب، بلکه ناسازگار است. هر دینی با در نظر گرفتن رفاه و رشد بشریت توسعه یافته است. هدف اصلی آن رفاه مردم است. اما ترویج ارزش‌های دین مسیحی در کشورهای دارای اکثریت جمعیت مسلمان و در میان دانش آموزان پیرو دین اسلام اصلاً مطلوب نیست. لذا به اتخاذ سیاست ها، برنامه ها و اصلاحات مشخص در این زمینه نیاز است.

دولت موقت به رهبری محمد یونس ابتکارات مختلفی را برای بهبود سیستم آموزشی، اصلاح آموزش و پرورش و رفاه معلمان کشور بکار گرفته است. در این راستا سیاست ها و اقدامات بسیاری در حال اجرا است که انتظار می رود تغییرات و اصلاحات مثبتی در نظام آموزشی ایجاد کند.

 نویسنده: محمد هدایت الله سابوج ، مدرس و محقق گروه جامعه شناسی دانشکده زنان چیتاگونگ.

(روزنامه انقلاب ، سه شنبه  27 می 2025)

ملاحظه : در بنگلادش همانند برخی دیگر از مناطق شبه قاره هند مدارسی تحت عنوان مدارس مسیونری وجود دارد که توسط مسیونرهای مسیحی مدیریت و اداره می شوند. این مدارس اختصاص به دانش آموزان خانواده های مسیحی ندارد و دانش آموزان ادیان و مذاهب دیگر ( مسلمان ، هندو ، بودائی و ...  ) هم می توانند در این مدارس ثبت نام و تحصیل کنند. اگر چه این مدارس زیر نظر وزارت آموزش بنگلادش و با تدریس کتب و منابع آموزشی تهیه و منتشر شده از سوی این وزارتخانه فعالیت می کنند ولی در محیط این مدارس دین مسیحیت تبلیغ و ترویج می شود و در نتیجه در چارچوب فعالیت این مدارس تعدادی به دین مسیحیت گرایش پیدا می کنند و با تغییر دین خود مسیحی می شوند. البته این امر بیشتر در میان دانش آموزان و خانواده های فقیر و غیر مسلمان ( هندو ، بودایی و .... ) مشهود است و دانش آموزان مسلمان بنگلادش به نسبت دانش آموزان دیگر ادیان، کمتر در معرض تغییر دین خود قرار دارند. اما در هر صورت این امر به یکی از دغدغه های خانواده های مسلمان و یکی از چالش های فرهنگی و آموزشی کشور مسلمان بنگلادش تبدیل شده و نگرانی های خانواده های مسلمان را باعث گردیده است.

 این مدارس در قالب مدارس غیر دولتی فعالیت و با اخذ شهریه از دانش آموزان و کمک های مالی کشورهای مسیحی غربی ( بطور سنتی بیشتر انگلیس ) هزینه های خود را تامین می کنند. البته همه معلمان شاغل به تدریس در این مدارس مسیحی نیستند و معلمان غیر مسیحی و مسلمان هم در این مدارس تدریس می کنند.

 با عنایت به تعداد و کثرت زیاد این مدارس در بنگلادش که در این گزارش تعداد آمار آنها 2 هزار باب قید شده است و با توجه به اینکه هدف اصلی مدیران مسیحی این مدارس تبلیغ و ترویج مسیحیت و جذب آنان به این دین است، نگرانی های جامعه مسلمان بنگلادش از فعالیت این مدارس بجاست و انتظار می رود هم اکنون که بحث ضرورت انجام اصلاحات لازم در نظام آموزشی کشور مطرح است، دولت و مسئولان وزارت آموزش بنگلادش تدابیر و تصمیمات لازم برای رفع این ذغدغه و نگرانی والدین را اتخاذ نمایند.

https://dailyinqilab.com/editorial/article/766615#goog_rewarded