پیام " فشار سیاسی " هند به بنگلادش چیست؟
در منطقه ای که از گذشته مملو از اختلافات مرزی، تنش های جمعیتی و ژئوپلیتیکی است، هند فصل بحث برانگیز جدیدی را به دیپلماسی همسایگی خود اضافه کرده است. طی چند هفته گذشته، دهلی نو موجی از عملیات " فشار دادن" را به راه انداخته است و مهاجران غیرقانونی ادعایی ( عمدتاً مسلمانان بنگلایی زبان ) را بدون روند قانونی یا هماهنگی دیپلماتیک، به اجبار به بنگلادش اخراج کرده است. این اقدامات صرفا غیرانسانی یا غیرقانونی نیستند بلکه نقض آشکار هنجارهای بین المللی هستند که با هدف تحت فشار قرار دادن داکا و تثبیت مجدد سلطه منطقه ای آن در زمانی که محاسبات دهلی در کشمیر در حال فروپاشی است، راه انداخته شده است. چگونه می توانید وضعیتی را توصیف کنید که در آن افراد فقیر و آسیب پذیر به طور فزاینده ای در سراسر ایالت ها و در سراسر مرزهای یک کشور مستقل پراکنده و رها می شوند؟ در هر نقطه دیگری از جهان، این امر می‌توانست یک تیتر روز خبری با این جملات باشد : اخراج دسته جمعی بدون محاکمه، بازداشت بدون حضور در دادگاه ، تخلیه نیمه شب کودکان، زنان و حتی پناهندگان روهینگیایی تحت حمایت کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان. اما وقتی نوبت به هند می‌رسد، خشم جهانی عادت عجیبی به مرخصی رفتن دارد.
اجازه دهید نقاط مختلف قضیه را به هم وصل کنیم. علیرغم لفاظی های عضلانی آن، جاه طلبی های سیاسی دهلی با بازدهی رو به کاهش روبرو است. به نظر می رسد هند که نتوانسته خود را در برابر پاکستان تثبیت کند، و در میانه تنش های فزاینده با چین موفق باشد، اکنون بنگلادش را به عنوان کیسه بوکس و هدف نرم همسایه ایمن تر می بیند.
عملیات "فشار" آنها فقط به این نیست که با صد بدبختی از سیم خاردار مرزی لگد بزنند. آنها نشانه های سیاسی یک سرخوردگی هستند. این امر ادامه الگوی خماری امپریالیستی که لباس "سیاست امنیتی منطقه‌ای" به تن کرده است، می باشد
پوچ بودن روایت هند در تغییر توجیهات آن نهفته است. به گفته منابع هندی، "مهاجران غیرقانونی" اخراج شده بنگلادشی هستند. با این حال، چندین گزارش رسانه ای حاکی از آن است که در میان بازداشت شدگان در راجستان، گجرات و تریپورا، مسلمانان هندی بنگلایی زبان وجود دارند. برخی از آنها ظاهراً دارای کارت های معتبر ، شناسه های رای دهنده و سوابق چندین ساله اقامت هستند. در بسیاری از موارد، کل خانواده‌ها در یورش‌های تصادفی جمع‌آوری شده و به مراکز بازداشت منتقل شدند و یا به مناطق مرزی انتقال یافتند. گویی آنان اقلام دور ریختنی در یک آزمایشگاه سیاسی بودند.
این کنایه عجیب را در نظر بگیرید: هند، کشوری که میزبان پناهندگان تبتی، تامیل‌های سریلانکا و افغان‌ها بوده است، اکنون نمی‌تواند، یا شاید هم تمایلی ندارد، بین شهروندان حاشیه‌نشین خود و اتباع خارجی تمایز قائل شود. گفته می شود مسلمانان مظنون بنگلا زبان بنگال غربی و آسام هند دستگیر شده اند. این قانون مهاجرت نیست، بلکه یک نمایه سازی جمعیتی است که در اصطلاحات ملی گرایانه حزب بی ج پی هند پنهان شده است.
یکی از این بازداشت‌شدگان بنام عبیدالخنداکر اهل کوچ بهار، به بی‌بی‌سی شهادت داد که مدارک هویت هندی خود را نشان داد، اما به او گفته شد که آنها (بازداشت‌شدگان) به "تأیید" نیاز دارند. او پس از 10 روز بازداشت بدون تغذیه، بدون رسیدگی قانونی به علت بازداشت و بدون هیچ اطلاعاتی به خانواده اش به خانه بازگشت و متوجه شد که خانه اش غارت شده و برقش قطع شده است. او گفت که دیگر هرگز در ایالت های غربی هند کار نخواهد کرد.
گزارش‌های اطلاعاتی هشدار می‌دهند که بازی فشار هند شباهت‌های وحشتناکی به پاک‌سازی قومی روهینگیاها در میانمار دارد. به نظر می رسد دهلی نیز مانند ژنرال های نایپیداو معتقد است که انتقال اجباری جمعیت "ناخواسته" به کشور همسایه، به حل مشکلات جمعیتی و امنیتی آن کمک می کند. حداقل پنج پناهجوی روهینگیا با کارت های تأیید شده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در میان کسانی بودند که اخیراً از هند به بنگلادش رانده شدند. برخی از آنها را با چشم بند از گجرات با هواپیما منتقل کرده و در نزدیکی زمین‌های مرزی در شیامناگار رها کردند.
همچنین دکترین امنیتی در حال تحول هند به روشنی اشاره می کند که دهلی دیگر قدرت نرم و همکاری را ابزار نفوذ در جنوب آسیا نمی بیند. این کشور امروز وارد همسایه‌اش شده است. فردا ممکن است او را برای خارج شدن از قراردادهای تجاری دوجانبه، معاهدات آبی و ترتیبات ترانزیتی مجبور کند.
مرز 4096 کیلومتری بنگلادش و هند در حال حاضر با بیش از 3200 کیلومتر حصارکشی شده، یکی از نظامی ترین مرزهای جهان است. او می تواند تصور بکند که چنین صحنه ای برای جلوگیری از عبور غیرقانونی است. ولی بر عکس، اکنون این وضعیت شبیه یک تسمه نقاله انسانی است که در آن نیروهای امنیتی مرزی هند نقش یک مامور قهری را بازی می‌کنند و بازداشت‌شدگان را رژه می‌برند و آنها را بدون اطلاع قبلی در خاک بنگلادش می‌ریزند.
تنها بین 4 تا 15 می، 370 نفر از جمله افراد زیر سن قانونی، زنان باردار و افراد مسن عز هند به بنگلادش رانده شدند. بر اساس گزارش دیلی استار، برخی از آنها شکنجه نیز شدند. برخی دیگر با پای برهنه، گرسنه و وحشت زده به اینجا رسیدند. این اقدامات نقض آشکار کنوانسیون‌های بین‌المللی، از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است که هند هر دو آنها را امضا کرده است.
مهمتر از آن، اقدامات هند روحیه همکاری همسایگی را از بین می برد. هند در این اقدام با داکا مشورت نکرد و مستندات درستی ارائه ننمود. هنگامی که از طریق کانال های دیپلماتیک به آنها نزدیک شدیم، وزارت امور خارجه هند با سکوت پاسخ داد. هند حتی تایید نکرده است که آیا افراد اخراج شده، بنگلادشی هستند یا خیر. وزارت امور داخله هند که بازداشت ها با دستور آن صورت گرفته ، هنوز روشن نکرده است که چرا مسلمانان بنگلا زبان ایالت های بنگال غربی و آسام خود هند در این تور گیر افتاده‌اند. عوض این، جوگارام پاتل وزیر دادگستری راجستان، علناً درباره پرواز "بنگلادشی‌ها" به کلکته لاف زد. در همین حال، هیمانتا بیسوا شرما، وزیر ارشد آسام که سابقه صدور بیانیه‌های تحریک آمیز علیه مسلمانان را دارد، "مکانیسم فشار" را برای " نفوذ" تایید کرده است.
داکا نباید در این خصوص ساکت بماند. نامه منفعلانه وزارت خارجه بنگلادش به دهلی نو در باره تلاش هند برای فشار آوردن به مردم بنگلادش، کافی نیست. آنچه ما نیاز داریم دیپلماسی رسا، استراتژیک و چندجانبه است. ما باید این موضوع را در سازمان ملل، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و دیگر مجامع بین المللی حقوق بشری مطرح کنیم. بنگلادش همچنین باید از هند در باره این عملیات شفاف سازی طلب کند. دولت باید هر پرونده در چارچوب فشار را مستند کند و راه‌های قانونی را برای پاسخگو کردن هند بررسی نماید.
علاوه بر این، گارد مرزی بنگلادش باید نظارت را افزایش دهد و از ورود هر فردی که از طریق مکانیسم‌های دوجانبه پردازش نشده است، خودداری کند. بنگلادش نباید به محل تخلیه نگرانی های اجتماعی هند تبدیل شود. بگذارید به صراحت گفته شود: اگر هند می‌خواهد رهبر منطقه‌ای باشد که ادعا می‌کند، ابتدا باید از چنین اقدامات مخرب خودداری کند. هند نمی تواند دوستی را بر اساس ارعاب بنا کند و سیاست همسایگی را نمی تواند با محاسبات انتخاباتی یا سوء ظن به دیگران هدایت بکند.
نویسنده: اچ. ام. نظم العالم، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی
(روزنامه دیلی استار، چهار شنبه، 21 می 2025)
ملاحظه : روابط داکا و دهلی نو از زمان سقوط دولت خانم شیخ حسینه و فرار وی به هند دچار تیرگی و تنس سیاسی شده است. دلیل اصلی این وضعیت هم این است که هند متفق خود در حاکمیت بنگلادش را از دست داده و کسانی جایگزین وی شدند ( دولت موقت ) که تابع و مطیع دهلی نو نیستند و بنا دارند روابط خود با دهلی نو را متوازن و مستقلانه پیش ببرند. این امر بر دولت مودی در هند سنگین و غیر قابل قبول است و لذا دهلی نو بعد از حذف متفق خود در حاکمیت داکا، انواع فشارها و محدودیت های ممکن را بر بنگلادش اعمال می کند. در مورد اخیر فشار بر بنگالی زبان های مسلمان بنگال غربی که از ایالت های خود هند است از سوی دولت دهلی زیاد شده و تعدادی از آنها مجبور به ترک مساکن و مناطق خود شده اند. متاسفانه دولت هند نگاه برتری جویانه و از موضع بالا به بنگلادش دارد و این نگاه، باعث تحمیل خواسته های دهلی به داکا شده و در صورت عدم پذیرش این خواسته ها از سوی داکا، این کشور را با انواع فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی در تنگنا قرار می دهد. یکی از زمینه های چنین نگاهی موقعیت جفرافیایی بنگلادش است که در محاصره هند قرار دارد و از غرب، شمال و شرق در احاطه هند قرار دارد. ضمن اینکه هند مدعی است استقلال بنگلادش مرهون حمایت دهلی در جنگ استقلال طلبانه سال 1971 در برابر پاکستان است.
نظر شما