آیا جنگ اسرائیل علیه ایران بخشی از استراتژی مذاکره ترامپ است؟
17 ژوئن 2025
ظاهراً جنگ فعلی اسرائیل علیه ایران را می‌توان بخشی از استراتژی مذاکره ایالات متحده دانست؛ آنها بمباران می‌کنند، اما نه با نیروهای خودشان، بلکه با نیروهای متحدشان در منطقه.
ایوان تیموفیف/ فیودور لوکیانف
ایوان تیموفیف، مدیر شورای امور بین‌الملل روسیه، در مصاحبه‌ای برای برنامه «بررسی بین‌المللی» با فیودور لوکیانف سردبیر مجله «روسیه در امور جهانی» و عضو شورای امور بین‌الملل روسیه در مورد تأثیر نیم قرن تحریم‌ها علیه ایران، اینکه چه اتفاقی برای «توافق هسته‌ای» و برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی خواهد افتاد، صحبت کرد.
فیودور لوکیانف: پیش از ما، ایران از نظر تعداد تحریم‌ها رکورددار بود؛ چهل سال محدودیت و فشار شدید. این سیاست تا چه حد توانست به اهداف خود، یعنی تضعیف قدرت نظامی و اجتماعی-سیاسی ایران، دست یابد؟
ایوان تیموفیف: تحریم‌ها به هدف اصلی خود نرسیده‌اند، زیرا نظام سیاسی که در سال ۱۹۷۹ شکل گرفت، هنوز پابرجاست. ایران سیاست داخلی و خارجی خود را تغییر نمی‌دهد. چهل و پنج سال فشار منجر به تغییر مسیر نشده است. تحریم‌ها واقعاً به اقتصاد ضربه زدند، به خصوص در مراحل اولیه، زمانی که ایرانی‌ها بازار آمریکا را از دست دادند، اما آنها به سرعت یاد گرفتند که آن را دور بزنند: آنها به اروپا، ژاپن و هند نفت فروختند. رویدادهای دهه ۲۰۱۰ تأثیر بسیار جدی بر ایران گذاشت، زمانی که محدودیت‌ها بین‌المللی شدند و اتحادیه اروپا، ژاپن و هند تحت تهدید تحریم‌های ثانویه قرار گرفتند. سپس ایرانی‌ها واقعاً آسیب‌های جدی دیدند و به مذاکره روی آوردند. این یکی از دلایلی بود که آنها «توافق هسته‌ای» را در سال ۲۰۱۵ منعقد کردند. اما، دوباره، آنها با «توافق» فریب خوردند؛ آمریکایی‌ها سه سال بعد از آن خارج شدند.
تحریم‌ها البته به اقتصاد آسیب می‌رسانند و هزینه‌ها را افزایش می‌دهند. از سوی دیگر، ایران در شرایطی که در آن قرار داشت، توانست در تعدادی از زمینه‌ها به موفقیت‌های چشمگیری دست یابد: مهندسی موشک، مهندسی مکانیک، کشاورزی. قبل از سال ۱۹۷۹، آنها در کشاورزی خیلی خوب عمل نمی‌کردند، اگرچه به نظر نمی‌رسد که این صنعت از فناوری پیشرفته‌ای برخوردار باشد. با این وجود، آنها امنیت غذایی خود را تضمین کردند. تهران همان زرق و برق و شکوه کشورهای آن سوی خلیج فارس را ندارد، اما آنها زندگی می‌کنند.
در جامعه، حال و هوای متفاوتی وجود دارد. این ویژگی فرهنگ سیاسی ایران است، مثلاً با کره شمالی متفاوت است. نظرات مختلفی وجود دارد، بحث‌هایی وجود دارد، گاهی اوقات بسیار داغ. نمی‌توان به سادگی گفت که ایران کاملاً ضد غرب یا یک کشور منفور است. این کشور بسیار ظریف است و جنبه‌های بسیار زیادی در اقتصاد، فرهنگ و سیاست را باید در نظر گرفت.
فیودور لوکیانف: گذشته از همه اینها، یک سنت هزار ساله از کشورداری. هر کسی که به ایران سفر کرده باشد، موافق خواهد بود که ظرفیت عظیمی که به طور کامل محقق نشده است، بلافاصله آشکار می‌شود، دقیقاً به این دلیل است که آنها اجازه این کار را نمی‌دهند. «توافق هسته‌ای» سال ۲۰۱۵ با مشارکت روسیه یک دستاورد سیاسی بزرگ بود. ترامپ می‌گوید که آماده ادامه مذاکرات است، اما این احساس وجود دارد که موضوع مذاکرات در نتیجه حملات فعلی دستخوش تغییرات اساسی خواهد شد. این نمونه‌ای از شرایطی است که قدرت مذاکره دیپلماتیک در برابر نیروی نظامی بی‌رحم تسلیم می‌شود.
ایوان تیموفیف: سخنان استالین در مورد واتیکان و دیپلماسی آن به ذهن خطور می‌کند: «و پاپ چند لشکر دارد؟» دوباره به سراغ کلاسیک‌های روابط بین‌الملل می‌رویم. ترامپ می‌گوید که می‌خواهد به توافقات بازگردد، اما بگذارید یادآوری کنم که این ترامپ بود که از این توافق خارج شد. او آن را با دستان خود نابود کرد. در چهار سال ریاست جمهوری بایدن، آنها خیلی پیشرفت نکرده‌اند، اگرچه او یک دموکرات است و در آن توافق نقشی داشته است. ترامپ به عنوان فردی که از موضع قدرت عمل می‌کند، تمایلی به بازگشت به شرایط سال ۲۰۱۵ ندارد.
ظاهراً می‌توان جنگ را بخشی از استراتژی مذاکره ایالات متحده دانست. آنها بمباران می‌کنند، اما نه با نیروهای خودشان، بلکه با نیروهای متحدشان در منطقه.
فیودور لوکیانف: به نظر می‌رسد که رهبری فعلی اسرائیل اهل ریسک هستند. آنها حتی بدون تأیید مستقیم رفیق ارشد خود آماده اقدام هستند و معتقدند که با او به جایی نخواهد رسید. به یک معنا، با توجه به نفوذ اسرائیل بر اوضاع سیاسی داخلی ایالات متحده، حق با آنهاست. اگر به موضوع زور ادامه دهیم، اسرائیل در دو سال گذشته به وضوح نشان داده است که اگر همه محدودیت‌ها را کنار بگذارید و فقط به زور تکیه کنید، به نتیجه خواهید رسید و هزینه آن تقریباً همیشه قابل توضیح و توجیه است.
ایوان تیموفیف: اسرائیل کاملاً مقاوم است. این کشور در برابر تلفات انسانی مقاومت می‌کند. کشوری که دائماً بمباران شده، مورد اصابت موشک‌های قسام و انفجارها و حملات تروریستی قرار گرفته، در برابر تلفات انسانی مصونیت پیدا کرده است. برای آنها، تلفات انسانی یک امر روزمره است.
فیودور لوکیانف: به نظرم آنها مقاومت بالایی در برابر ضرر و زیان دیگران از خود نشان داده‌اند. جنگ غزه این را نشان داد.
ایوان تیموفیف: به خودشان هم مربوط است، زیرا این یک عامل سیاسی داخلی وجود دارد. در عین حال، آنها سعی می‌کنند برای جان هر انسانی بجنگند. ایران به احتمال زیاد حمله متقابل خواهد کرد. برای این کار ابزارهای نظامی-فنی و موشک‌های بالستیک وجود دارد. چنین حملاتی قبلاً انجام شده است، صدها موشک به اسرائیل اصابت کرده است. واکنش در اسرائیل این بود: «بله، تلفات وجود دارد، بله، ناخوشایند است، اما ما موفق شدیم.» اگر ایران سلاح هسته‌ای داشت، البته داستان متفاوت می‌شد.
اگر ایران اکنون بتواند در برابر این فشار شدید مقاومت کند، آنگاه دلیل جدی برای ادامه توسعه و حرکت به سمت وضعیت هسته‌ای خواهد داشت.
فیودور لوکیانف: کل تاریخ قرن بیست و یکم، از جنگ عراق گرفته تاکنون، در یک جهت حرکت کرده است: کمربندهایتان را سفت ببندید، علف بخورید، اما بمب خود را بردارید و بعد آنها به شما دست هم نخواهند زد.
ایوان تیموفیف: البته. نمونه کیم جونگ اون و کره شمالی وجود دارد، زمانی که آنها اساساً به حال خود رها شدند. تحریم‌ها همچنان پابرجاست، اما با وجود همه مشکلات اقتصادی و مشکلاتی که از محاصره ناشی شده است، وضعیت کاملاً متفاوت است. اما نمونه‌های دیگری نیز وجود دارد؛ عراق، لیبی و تعدادی دیگر از کشورها؛ آنها اساساً از هم پاشیده شدند.
فیودور لوکیانف: ما روابط بسیار نزدیکی با ایران داریم که به ویژه در سال‌های اخیر قوی‌تر شده است. طبیعتاً، این روابط نه متحدانه (که همیشه مورد تأکید است)، بلکه نزدیک است. روسیه اکنون برای کمک به ایران یا برای حل و فصل و جلوگیری از تشدید بحران چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
ایوان تیموفیف: ما یک توافق‌نامه جامع مشارکت راهبردی جدید با ایران داریم. این توافق‌نامه هیچ پارامتری از اتحاد ندارد، اما نکاتی وجود دارد که می‌تواند به ایران کمک کند، به‌ویژه بند مربوط به عدم پیوستن به اقدامات محدودکننده. روسیه به هر حال به آنها نپیوسته است، اما روح توافق‌نامه هنوز مهم است. برای ما، این فرصتی برای توسعه روابط دوجانبه محسوب می‌شود.
در ایران، نگرش نسبت به روسیه کاملاً محتاطانه بود. اکنون، وقتی وضعیت قدرت به شدت بحرانی شده است، نگرش نسبت به این توافق نیز ممکن است تغییر کند. از سوی دیگر، ما روابط کاملاً سازنده‌ای با اسرائیل داریم. سال‌هاست که روسیه با مهارت در تضادهای خاورنزدیک مانور می‌دهد و روابط خود را با تل‌آویو حفظ می‌کند. من فکر می‌کنم ما تعادل در روابط برقرار خواهیم کرد.
فیودور لوکیانف: میخائیل برودسکی، سفیر اسرائیل در کی‌یف، با افتخار اعلام کرد که به اوکراین سامانه‌های پاتریوت قدیمی داده است. این اظهارات بلافاصله کاملاً تکذیب شد، اما سفیر اخراج نشد و من فکر می‌کنم روسیه همچنین بررسی خواهد کرد که چه تجهیزات قدیمی را می‌توانیم به چه کسی بدهیم.
منبع:
نظر شما