حزب بی ان پی ( ناسیونالیست ) بنگلادش

 راهبرد مقابله‌ با اسلام‌گرایان را در پیش گرفته است

ظهور راست‌گرایان در سیاست پس از قیام مردمی ۵ اوت، به ویژه تلاش‌های مستمر اسلام‌گرایان برای اتحاد پیرامون انتخابات ملی پیش رو، حزب بی ان پی را نگران کرده است. رهبران سیاست‌گزار این حزب معتقدند که در غیاب حزب عوامی لیگ (که در حال حاضر ممنوع الفعالیت شده است)، اسلام‌گرایان می‌توانند در انتخابات بعدی به مخالفان حزب بی ان پی تبدیل شوند. در چنین فضایی، روشن است که حزب بی ان پی نیز در حال اتخاذ یک استراتژی برای مقابله با اتحاد اسلام‌گرایان است.

در چارچوب این استراتژی، ابتکاراتی از سوی این حزب برای دیدار و تقویت روابط با دیگر احزاب و گروه‌های مختلف اسلامی ( غیر از حزب جماعت اسلامی ) و همچنین چهره‌های مهم مذهبی در کشور صورت گرفته است. در همین راستا، ، نذرالاسلام خان و صلاح الدین احمد دو عضو کمیته دائمی حزب بی ان پی ، با علامه محب الله بابونگری امیر (رهبر) حزب حفاظت اسلام بنگلادش ، مفتی خلیل احمد قاسمی، رئیس مدرسه دینی هات هزاری چیتاگونگ ( بزرگترین مدرسه قومی بنگلادش ) و شیخ احمد رئیس بخش حدیث و شاه ابونصر نثار الدین احمد حسین، پیر دربار شریف شارشینه  دیدار کردند. آنها پیش از انتخابات، همکاری همه را با حزب بی ان پی را خواستار شده‌اند.

منابع حزب بی ان پی گفته اند که رهبران این حزب همچنین قصد دارند جلساتی را با رهبران مذهبی نقاط مختلف کشور، روسای مؤسسات آموزشی مذهبی بزرگ ، پیرها و مشایخ خانگاه های شریف برگزار کنند. در این صورت، نه تنها رهبران سیاست‌گذار حزب بی ان پی با چهره‌های مذهبی و معنوی دیدار خواهند کرد؛ بلکه به رهبران منطقه‌ای نیز مسئولیت داده خواهد شد تا حمایت آنها از حزب بی ان پی را در طول انتخابات پیگیری کنند. به طور خاص، حمایت بی ان پی از چهره‌های مذهبی یا طلاب و اساتید مدارس دینی نباید به نفع یک طرف مشخص در میان احزاب اسلامی( اتحاد اسلام‌گرایان) تمام شود.

تلاش برای جمع کردن آرای اسلام‌گرایان در "یک صندوق" در انتخابات آینده، از قبل خواسته شده است. در گفتگو با رهبران مهم احزاب و سازمان‌های مذهبی، مشخص شده است که چندین حزب به سبک قومی در تلاش برای دستیابی به یک مصالحه انتخاباتی هستند. رهبری آنها را  پیر سید محمد رضا الکریم و حزبش جنبش اسلامی بنگلادش بر عهده دارد. برخی منابع معتقدند که جماعت اسلامی ممکن است در نهایت در این روند دخیل شود. دلیل این امر این است که در ۲۱ ژانویه، امیر جماعت اسلامی در یک برنامه مهمانی در باریسال شرکت کرد و با پیر سید محمد رضا الکریم دیدار و صرف ناهار داشت. او در آنجا به ابتکار پیر سید محمد رضا الکریم برای جمع کردن آرای اسلام‌گرایان در یک صندوق ابراز علاقه و حمایت کرد.

اگرچه جماعت اسلامی پس از آن، فعالیت چندانی در این مورد نشان نداد، اما در سخنرانی‌های رهبران ارشد، از جمله میا غلام پرور دبیرکل این حزب، ابراز خوش‌بینی وجود داشت که اسلام‌گرایان در این رأی‌گیری به اجماع برسند. "مصالحه انتخاباتی" احتمالی اسلام‌گرایان با حزب سیاسی جدید، یعنی حزب شهروند ملی (ان سی پی)، نیز مورد بحث است. اگرچه این موضوع هنوز تأیید نشده است، اما گفته می‌شود برخی از رهبران حزب ان سی پی به توافق با جماعت اسلامی علاقه‌مند هستند.

با این حال، سید عبدالله محمد طاهر نائب امیر جماعت اسلامی به روزنامه پرتهوم آلو گفته است: "روند اجرای سیاست انتخاباتی هنوز آغاز نشده است. ما نسبت به توافق انتخاباتی با سایر احزاب میهن پرست، از جمله احزاب اسلامی، خوشبین هستیم".

از سوی دیگر، بسیاری از احزاب و تشکل ها درخواست برگزاری انتخابات پس از انجام و تکمیل اصلاحات را دارند و تاکنون حزب ان سی پی، جماعت اسلامی و احزاب اسلام‌گرا تقریباً به طور هماهنگ در این مورد اظهار نظر کرده‌اند. اگر تلاش برای جمع‌آوری آرای اسلام‌گرایان در یک صندوق موفقیت‌آمیز باشد، احزاب اسلام‌گرا می‌توانند به مخالفان اصلی حزب بی ان پی در انتخابات بعدی تبدیل شوند. به گفته منابع مسئول در حزب بی ان پی ، رهبری ارشد این حزب نمی‌خواهد چنین اتفاقی بیفتد. اعتقاد آنان بر این است که اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند وضعیت نامطلوبی برای حزب بی ان پی ایجاد نماید. به همین دلیل، این حزب ابتکاراتی را برای افزایش روابط با احزاب اسلامی و همچنین علمای برجسته، از جمله رهبران سازمان "حفاظت اسلام" مستقر در مدارس دینی قومی، اتخاذ کرده است. برای این منظور، به یکی از اعضای ارشد کمیته دائمی حزب مسئولیت ویژه‌ای داده شده است. صلاح الدین احمد یکی دیگر از اعضای کمیته دائمی حزب نیز به تازگی به این جمع اضافه شده است.

صلاح الدین احمد به روزنامه پروتهوم آلو گفته است: "ما حزبی هستیم که به ارزش‌های اسلامی اعتقاد داریم. بنابراین، ما به عنوان یک کشور دارای اکثریت مسلمان، باید با احزاب اسلامی همفکر خود، وحدت ایجاد کنیم و این امر را آشکار سازیم تا مردم تصور منفی از ما نداشته باشند و فکر نکنند که ما در حال تبدیل شدن به مخالفان اسلام‌گرایان هستیم. برای این منظور، ما باید با گروه‌های اسلامی و چهره‌های مذهبی ارتباط برقرار کرده و حمایت آنها را از خود جلب کنیم."

پنج حزب در تلاشند تا به ابتکار جنبش اسلامی در مصالحه انتخاباتی بپیوندند. جمعیت علمای اسلام یکی از آنهاست. جمعیت علمای اسلام در آخرین جلسه کمیته رابطین این احزاب که پنجشنبه گذشته برگزار شد، شرکت نکرد. در این نشست، جنبش اسلامی، مجلس خلافت بنگلادش و حزب نظام اسلامی شرکت داشتند. با این حال، دو حزب جدید به این روند پیوستند. این دو حزب عبارتند از جنبش خلافت بنگلادش (حبیب الله میاجی) و حزب ائتلاف وحدت اسلامی بنگلادش (عبدالقدر- سخاوت حسین).

منظور الاسلام افندی، دبیرکل جمعیت علمای اسلام، معتقد است که هنوز زمینه برای رسیدن به یک مصالحه انتخاباتی فراهم نشده است. او به روزنامه پروتهوم آلو گفت: "ما همیشه در مورد وحدت صادق بوده‌ایم. اما تاکنون چنین فضایی ایجاد نشده است. ما پیام آنها (جنبش اسلامی و سایر احزاب اسلامگرا) را به آن میزان و به آن شکلی که ما به دنبال وحدت هستیم، دریافت نکرده‌ایم."

بسیاری از احزاب اسلام‌گرا معتقدند که مصالحه انتخاباتی آنها، در نهایت شامل جمعیت علمای اسلام نخواهد شد. یکی از رهبران ارشد جمعیت که نخواست نامش فاش شود، گفت که پویایی سیاسی فعلی نشان می‌دهد که جماعت اسلامی در انتخابات بعدی به رقیب اصلی حزب بی ان پی تبدیل خواهد شد. از آنجایی که علمای حقانی این کشور از نظر تاریخی با جماعت اسلام در مورد مسائل اعتقادی اختلاف نظر داشته‌اند، به همین دلیل، در باره اینکه آیا احزاب سیاسی مستقر و فعال در مدارس دینی قومی با جماعت اسلامی وارد یک مصالحه انتخاباتی خواهند شد یا خیر، تردیدهایی وجود دارد. اگرچه جمعیت علمای اسلام هنوز در این مورد اطلاعیه‌ای صادر نکرده است، اما رهبر آن گفته است که این حزب در نهایت با حزب بی ان پی به مصالحه انتخاباتی خواهد رسید. این رهبر  جمعیت علمای اسلام، توسط حزب بی ان پی در انتخابات ۲۰۱۸ به عنوان نامزد نمایندگی پارلمان معرفی شده بود و امیدوار است که این بار نیز نامزد شود.

در گفتگو با چندین تن از رهبران و مسئولان حزب بی ان پی ، مشخص شد که ظهور راست‌گرایان در سیاست پس از ۵ اوت، به ویژه اتحاد اسلام‌گرایان در مبارزات انتخاباتی، بی ان پی را تا حدودی نگران کرده است. بنابراین، رهبران سیاست‌گزار این حزب، این موضوع را با دقت زیر نظر دارند. به همین دلیل، اقداماتی برای افزایش ارتباط با علمای برجسته، از جمله امیر حفاظت اسلام، از سوی آنان انجام شده است.

شایان ذکر است که در میان احزابی که تلاش می‌کنند به یک مصالحه  انتخاباتی برای جذب آرای اسلام‌گرایان دست یابند، به جز جنبش اسلامی سایر احزاب زمانی با حزب بی ان پی متحد بوده‌اند. آنها در دوران دولت قبلی عوامی لیگ، اتحاد با حزب بی ان پی را ترک کردند. بسیاری از این حزب ها قبل و بعد از  ۵ اوت، با بی ان پی ارتباط برقرار کرده بودند. برخی از این حزب ها به طرق مختلف در جنبش ضد فاشیستی فعال بودند.

در همین حال، قاضی عطاء الرحمن، دبیرکل ارشد جنبش اسلامی، موضع قاطع خود را در مورد مسئله مصالحه انتخاباتی اسلام‌گرایان ابراز کرد. او به روزنامه پروتهوم آلو گفت کسانی که اکنون درباره اختلافات ایدئولوژیک با جماعت اسلامی صحبت می‌کنند، مدت‌ها با جماعت اسلامی متحد بودند. اینجا هیچ تضاد ایدئولوژیکی وجود ندارد. آنها به کرسی نمایندگی و قطعیت پیروزی نیاز دارند و فکر می‌کنند اگر از حزب بی ان پی جدا شوند، نمی‌توانند موفق شوند. این یک واقعیت است.

منابع حزب بی ان پی همچنین گفته اند که به دلیل شرائط و واقعیت‌های موجود، این حزب آماده است تا غیر از جماعت اسلامی با احزاب اسلامی دیگر ائتلاف سیاسی تشکیل دهد و وارد مصالحه انتخاباتی شود. اگرچه جماعت اسلامی تقریباً دو دهه شریک انتخاباتی و متحد سیاسی حزب بی ان پی بوده اما این حزب  چندین سال است که از حزب جماعت اسلامی فاصله گرفته است. برای پر کردن این خلا، بی ان پی، جنبش اسلامی را به عنوان جایگزینی برای جماعت اسلامی حفظ کرده بود. برای تداوم این روند، رهبران حزب بی ان پی بنا به دعوت حزب جنبش اسلامی ، در مراسم و رویدادهای این حزب از جمله محفل سالانه در چارمونای، شرکت کردند. اما در نهایت، این تلاش نتیجه نداد؛ در عوض، جنبش اسلامی به عنوان رقیب حزب بی ان پی در مسائل مختلف مورد بحث در آن زمان، از جمله اصلاحات و انتخابات، ظاهر شد.  بی ان پی تا حدودی از این موضوع ناامید شده است. در چنین شرایطی، رهبری حزب بی  ان پی همچنین باید در مورد اینکه تفاهم بین چندین حزب، از جمله جماعت و جنبش اسلامی، چه تاثیری بر عرصه انتخابات خواهد داشت، فکر کند.

در همین راستا، صلاح الدین احمد، از رهبران حزب بی ان پی ، به روزنامه پروتهوم آلو گفت: "جماعت یا جنبش اسلامی به دنبال شرکای انتخاباتی خود هستند. این استراتژی انتخاباتی آنهاست و ما هیچ نظر منفی در باره آن نداریم و نگران هم نیستیم".

با این حال، با توجه به تجربه گذشته تلاش برای وحدت میان احزاب اسلام‌گرا، بسیاری در باره موفقیت این تلاش ها برای مصالحه انتخاباتی تردید دارند. برخی معتقدند که بعضی احزاب به طور فعال در تلاشند تا آرای اسلام‌گرایان را در یک صندوق جمع کنند تا بتوانند با حزب بی ان پی رقابت کنند. در همین راستا، شریف محمد، نویسنده و پژوهشگر اسلامی، تلاش‌های وحدت انتخاباتی برخی احزاب اسلامی را تهدید عمده‌ای برای حزب بی ان پی نمی‌داند. او فکر می‌کند که نگرانی حزب بی ان پی در اینجا متفاوت است و آن این است که اگر حزب عوامی لیگ در فرایند رأی‌گیری نباشد، آراء طرفداران و اعضای آن، در شرائطی که وجهه بی ان پی در سطح میدانی به دلایل مختلف خوب  نیست، به کدام حزب خواهد رسید؟ اگرچه حزب ان سی پی قدرت میدانی کمتری در سراسر کشور دارد، اما نفوذ خود را حفظ خواهد کرد. این مسائل برای حزب بی ان پی در سیاست‌های انتخاباتی مهم هستند.

نویسنده: سلیم جاهد، خبرنگار

(روزنامه پرتهوم آلو، یک شنبه  17 اوت 2025)

https://www.prothomalo.com/politics/60xfpzao3a

ملاحظه : بنابر اعلام رئیس دولت موقت، انتخابات پارلمانی آینده که ترکیب مجلس جدید و حزب تشکیل دهنده دولت آینده را مشخص خواهد کرد، در ماه فوریه 2026 م برگزار می شود. در این انتخابات، یکی از دو حزب بزرگ بنگلادش یعنی حزب عوامی لیگ به رهبری خانم شیخ حسینه که در قیام سال گذشته از حکومت ساقط و ممنوع الفعالیت شد، حضور نخواهد داشت. بر این اساس حزب بزرگ دوم یعنی حزب بی ان پی ( ناسیونالیست ) به رهبری خانم خالده ضیاء خود را حزب دارای شانس اول برای پیروزی در انتخابات آینده می داند. در غیاب حزب عوامی لیگ در انتخابات، احزاب اسلامی که در میان آنها حزب جماعت اسلامی مطرح ترین و بزرگترین حزب اسلامی بنگلادش است، با حزب بی ان پی رقابت خواهند کرد. لذا با این ملاحظه، حزب بی ان پی در صدد تضعیف حزب جماعت اسلامی   و ایجاد تفرق و پراکندگی در میان احزاب اسلامی است و با این رویکرد، تلاش می کند سایر احزاب اسلامی را به سوی خود حذب کرده و از ائتلاف آنها با حزب جماعت اسلامی جلوگیری کند.