یکی از بناهای یادبود مربوط به مکتب معماری نخجوان که خصوصیت ویژه خود را داراست "تربه گلستان" است. این تربه در مسافت یک کیلومتری شرق شهر جلفا در اراضی روستای گلستان و در کنار رودخانه ارس احداث گردیده است. این اثر تاریخی نیز ویژگی های معمار عجمی ابن ابوبکر نخجوانی را در خود جمع آوری کرده و یکی از زیباترین نمونه های مکتب معماری نخجوان محسوب می شود. این بنای قدیمی از توفای( نوعی سنگ) قرمز رنگ ساخته شده است. بنای مذکور از جهت نوع معماری و ساخت نقش های مختلف در نمای ظاهری مورد توجه قرار می گیرد.
( تربه گلستان قبل از نوسازی )
در منابع قرون وسطی بعضا از این تربت "گنبد بریده شده" نیز نام برده اند. تربت گلستان از دو قسمت سردابه ( زیرزمین ) و تربت ( روی زمین) تشکیل شده ، دیوارهای آن با سنگ چهار ردیف بنایی شده و در نتیجه چند گوشه در بنا ایجاد شده است. در اکثر تربت ها و بناهای یادبود که در آذربایجان در قرون وسطی احداث شده اند قسمت سردابه آنها در زیرزمین قرار گرفته ولی قسمت سردابه این تربت بالاتر از سطح زمین می باشد.
قسمت پایین تربت از سنگ تراشیده شده ، از داخل به شکل دایره و از خارج به شکل هرم احداث شده است. قسمت بالای بنا برج ۱۲ ضلعی است.اتاق قسمت بالای تربت در طرح با قطر ۴.۶ متر بوده است. دیوارهای آن گچکاری شده و به سمت بالا به گنبد تبدیل می شود. داخل طاق های تربت و نقش و طرح های مختلف دیده می شود. معمار این طرح و نقش ها را به شکلی طراحی کرده که هر کدام از آنها دیگری را تکمیل می کند. فقط از نزدیک دقت کنید برخی نقش های تکراری را مشاهده خواهید کرد. این نقش و طرح ها شبیه نقش و طرحهای روی مقبره مومنه خاتون که در سال ۱۱۸۶ توسط معمار عجمی نخجوان احداث شده است، می باشد. با استناد به تحقیقات هندسی این نقش و طرح ها مشخص می شود که این بنا در قرن ۱۲ احداث شده است.
بنای تربت گلستان با مرور زمان تخریب شده و مطابق مصوبه مورخ ۷ اکتبر ۲۰۱۵ مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان نوسازی شده است .
نظر شما