با توجه به افزایش روابط کشورها و دولت‌ها با یکدیگر، نوع روابط دوستانه یا خصمانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. عرصه‌های مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و... این روابط را به وجود می‌آورند.

کشور روسیه که در آسیای شمالی و اروپای شرقی واقع است، بزرگ‌ترین کشور جهان است که با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی دارد. در تازه‌ترین نظرسنجی که مؤسسۀ[۱]ФОМ  در ۶ می ۲۰۱۹ میلادی انجام داده است، از مردم روسیه خواسته شد که نظرشان را دربارۀ کشورهایی بازگو کنند که با روسیه روابط خوب یا بد دارند و علت آن را توضیح دهند. این نظرسنجی نظر مردم را طی سال‌های ۲۰۱۴ – ۲۰۱۹ میلادی نشان می‌دهد. در تمام این سال‌ها در متن سؤالات تغییری ایجاد نشده است تا سیر تحولی نظرات به‌ روشنی نمایان شود. جامعۀ آماری این نظرسنجی شامل افراد ۱۸سال و بالاتر است و حدود ۱۵۰۰ نفر پاسخ‌دهنده از ۱۰۴ شهر و روستا در ۵۳ منطقۀ فدراسیون روسیه در آن شرکت کرده‌اند. مصاحبه به‌صورت مستقیم با افراد انجام شده و دامنۀ خطا ۶.۳% گزارش شده است.در جدول۱ نام کشورهایی ذکر شده که از نظر روس‌ها، کشورهای دوست و نزدیک روسیه به شما می‌روند. بلاروس، چین و قزاقستان به ترتیب کشورهایی هستند که در جایگاه نخست روابط خوب با روسیه قرار دارند. ایران نیز در سال ۲۰۱۹ میلادی با ۷% در جایگاه یازدهم بعد از اسرائیل قرار دارد. جدول ۲ نیز پاسخ‌دهندگان را به تفکیک جنسیت، سن و تحصیلات مشخص کرده است. آنچه در این تقسیم‌بندی دربارۀ سه کشور نخست قابل‌توجه می‌باشد، این است که آقایان نسبت به خانم‌ها همواره بیشتر باور دارند که روسیه با این سه کشور و همچنین ایران روابط دوستانه‌تری دارد.

با توجه به تعداد زیاد پاسخ ها تنها ده کشور اول آورده شده است.

جدول شماره ۱. کشورهای دوست روسیه از منظر شرکت کنندگان در نظرسنجی

جدول شمارۀ ۲. تفکیک پاسخ دهندگان براساس جنسیت، سن،تحصیلات(۶ می ۲۰۱۹)                                                                                     

 گفتنی است که کشور بلاروس با ۶۹%، قزاقستان با ۳۶% و چین با ۱۳% به ترتیب از جمله کشورهایی هستند که مردم روسیه معتقدند با آن‌ها اشتراکات، درک متقابل و زبان مشترکی دارند و حتی می‌توان با مردم این کشورها رابطۀ بهتری برقرار کرد. ایران در این رده‌بندی با کسب ۲%  آرا بعد از آمریکا در جایگاه پانزدهم قرار دارد.

البته اولویت مردم روسیه در زمینۀ گردشگری و سفرهای خارجی به شرح زیر است:

آمریکا، اوکراین و انگلستان نخستین کشورهایی هستند که مردم روسیه معتقدند رابطۀ خوبی با آن‌ها ندارند و بعضی از آن‌ها دشمن روسیه محسوب می‌شوند. همچنین در این نظرسنجی ایران بعد از اسرائیل در جایگاه نهم قرار دارد. با توجه به جدول شمارۀ ۴ مشخص می‌شود که آقایان نسبت به خانم‌ها رابطۀ دو کشور آمریکا و انگلیس را با روسیه خصمانه‌تر می‌دانند. به‌طور میانگین افراد در بازۀ سنی ۳۰ –۱۸ و همچنین افرادی که از تحصیلات ابتدایی و سطح پایین‌تری برخوردارند، نسبت به دیگر افراد دیدگاه مثبت‌تری به روابط این کشورها با روسیه دارند.

جدول شمارۀ ۳ کشورهای غیردوست را از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ میلادی به ترتیب نشان می‌دهد و جدول شمارۀ ۴ نیز سه کشور نخست را به علاوه ایران به تفکیک جنسیت، سن و تحصیلات بررسی کرده است.

جدول شمارۀ ۳. کشورهای غیردوست(۶ می ۲۰۱۹)                                                                      

جدول شمارۀ ۴. بررسی سه کشور نخست غیر دوست به همراه ایران به تفکیک جنسیت، سن و تحصیلات(۶ می ۲۰۱۹)                                                                       

نظرسنجی زیر که شامل جدول ۵ و ۶ می‌شود، مربوط به کشورهایی است که مردم روسیه معتقدند رابطه با آن‌ها ارزشمند است و مقامات روسیه باید تلاش کنند تا این رابطه را بهبود بخشند و حفظ کنند. سه کشور چین، بلاروس و آمریکا نخستین کشورهای مورد نظر روس‌ها هستند. بعد از ترکیه به ترتیب کشورهای هند، انگلستان، فرانسه، کوبا، ایران و اسرائیل با کسب ۱% آرا قرار دارند.

از مهم‌ترین دلایل انتخاب کشور چین به‌عنوان دوست روسیه و حفظ رابطه با این کشور می‌توان به اقتصاد روبه‌پیشرفت آن اشاره کرد. حدود ۱۱% از روس‌ها معتقدند که چین به‌سرعت مسیر توسعه و پیشرفت را طی کرده است و فرصت‌های علمی و اقتصادی بسیاری دارد. ۷% از مصاحبه‌شوندگان اعلام کرده‌اند که همکاری‌های نزدیک و عقد قراردادهای اقتصادی بزرگ با چین به نفع روسیه است. ۳% هم این کشور را دوست و شریک قدیمی روسیه می‌دانند و ۲% هم اعلام کرده‌اند که چین از تکنولوژی بالایی برخوردار است. تنها ۱% از افراد معتقدند که چین کشوری قدرتمند است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای آمریکا باشد. این نظرسنجی در بین افراد در بازۀ سنی ۱۸ –۳۰ و افراد با تحصیلات عالی نشان می‌دهد که آقایان بیشتر از خانم‌ها از طرفداران برقراری رابطۀ بهتر با چین و حفظ آن هستند.

دلایل انتخاب کشور بلاروس توسط روس‌ها به‌عنوان دومین کشور برای برقراری ارتباط خوب نیز شامل موارد زیر می‌شود:

• مردم هر دو کشور اسلاو هستند و خود را برادر یکدیگر می‌دانند و ریشه‌های مشترک دارند. ۸%
• همسایگی و داشتن مرز مشترک. ۳%
• این کشور دوست روسیه محسوب می‌شود و همواره نقش حمایت‌کننده را دارد. ۳%
• روابط اقتصادی نزدیک و کیفیت خوب کالاهای بلاروس. ۳%
• از جمله جمهوری‌های شوروی سابق است. ۱%
• یک کشور توسعه‌یافته اقتصادی است که مردمش نسبت به کشور روسیه سطح زندگی بالاتری دارند. ۱%

کشور بلاروس را بیشتر آقایان و افراد در سن ۴۶ –۶۰ و افراد با تحصیلات متوسطه انتخاب کرده‌اند.

 آمریکا در بین افراد با تحصیلات عالی طرفداران بیشتری دارد، و افراد بالای ۶۰ سال کمترین تمایل را به برقراری رابطۀ خوب با آمریکا دارند. نکتۀ جالب توجه این است که روس‌ها با وجود رابطۀ تنش‌زایی که در طول سال‌های اخیر با آمریکا داشته‌اند، با گذر زمان به این باور رسیده‌اند که باید تلاش کرد تا روابط بین دو کشور بهبود یابد. از جمله دلایلی که به آن اشاره کرده‌اند، موارد زیر است:

•  آمریکا مهم‌ترین بازیگر در سطح جهان، رهبر جهان و ابرقدرت است. ۳%
• برای جلوگیری از جنگ و نجات جهان باید با آمریکا در تعامل بود و رابطۀ خوبی برقرار کرد. ۲%
• آمریکا یک کشور ثروتمند، با قدرت اقتصادی فوق‌العاده است. ۱ %
• اقتصاد روسیه و آمریکا به یکدیگر وابسته است. ۱%

                                                      جدول شمارۀ ۵. کشورهایی که از نظر مردم برقراری ارتباط با آنها ارزشمند است( ۶ می ۲۰۱۹)                                                                                         

                  جدول شمارۀ ۶. بررسی ویژگی های جمعیت شناختی افرادی که معتقدند برقراری ارتباط با کشورهای ذیل ارزشمند است                                                                                      

نتیجه‌گیری

سه کشور بلاروس، چین و قزاقستان نزدیک‌ترین کشورهای دوست فدراسیون روسیه محسوب می‌شوند و مردم روسیه اذعان می‌دارند که از درک متقابلی با مردم این کشورها برخوردارند، به‌خصوص کشور چین که در سال‌های اخیر به‌دلیل مراودات اقتصادی بسیاری که با روسیه داشته از شرکای مهم این کشور به شمار می‌رود.

افراد در بازۀ سنی ۱۸ ـ ۳۰ سال و افراد تحصیل‌کرده خواهان افزایش و حفظ این رابطه در زمینۀ اقتصادی و سیاسی هستند؛ زیرا سرعت پیشرفت کشور چین در عرصه‌های مختلف به‌خصوص صنعتی و تکنولوژی برای نسل جوان روسیه بسیار قابل‌توجه است، اما در این میان، اگرچه مردم روسیه کشور آمریکا را نخستین کشور غیردوست یا به تعبیری دیگر دشمن روسیه می‌دانند، قشر تحصیل‌کرده و جوان همان گونه که خواهان برقراری ارتباط بیشتر با کشوری مانند چین هستند، برقراری رابطه با ایالات متحده و حفظ این رابطه را نیز امری ضروری می‌دانند؛ زیرا معتقدند که آمریکا بازیگر اصلی در صحنۀ جهانی است و روسیه برای ادامۀ حیات خود به‌خصوص در زمینۀ سیاسی و جهت جلوگیری از افزایش تنش‌ها باید با این کشور نیز همراه شود. نقطۀ مقابل این طرز تفکر، افراد مسن جامعه روسیه هستند که رابطه با آمریکا را به ضرر کشور می‌دانند و به‌سبب دلایلی که ذکر کردیم به برقراری رابطه با کشورهایی مانند چین و بلاروس تمایل دارند.