عالیجناب کریل اسقف اعظم مسکو و تمام روسیه در جمع شرکت­ کنندگان در کنفرانس «ارتدوکس جهانی: اولویت و جامعیت در دنیای آموزه­های مسیحیت ارتدوکس» که در مسکو برگزار شده بود سخنانی در سرزنش اسقفی جهانی مطرح کرد. پاتریارک کریل برای چندین بار بارتولومیو یکم رهبر کلیسای قسطنطنیه  را مورد سرزنش قرار داده و اظهار کرد که نسبت به مشروعیت رهبری او شک و تردید دارد.

پاتریارک خطاب به شرکت کنندگان در کنفرانس اظهارکرد:‌ وضعیت امروز کلیسای ارتدوکس در سراسر دنیا دستخوش بحران شده است و درک ما از ساختار ارتدوکس قسطنطنیه نیز با همین بحران همراه شده است. به گفته خبرگزاری ریانوستی، رهبر کلیسای ارتدوکس روسیه خواهان جدا کردن ارتدوکس یونانی و مدیترانه­ ای از ارتدوکس اسلاو و اسقفی اعظم مسکو است. پاتریارک کریل خطاب به همه حاضرین گفت:‌ من به عنوان رهبر کلیسای ارتدوکس موظف به پاسداری از حفظ و تحکیم مناسبات با تمامی کلیساهای ارتدوکس در اقصی نقاط جهان هستم و درد ناشی از تعاملات نامناسب اسقفی قسطنطنیه و کلیساهای زیر پرچم آن فراتر از تحمل من است. زیرا این کلیساها خواستار به رسمیت شناختن کلیسای خودکفا و مستقل اوکراین و در نتیجه، مشروعیت بخشیدن به تفرقه کلیسایی هستند.

امروز بر همه واجب است که درباره تفرقه کلیسایی تامل و تفکر کنند و نسبت به تفرقه­اندازان و خطاکاران واکنش درست نشان بدهند. آیا کلیسایی که قوانین کلیسا را نقض می­کند، می­توان مشروع دانست؟‌ قوانین کلیسا برای چنین رفتارهایی، پاسخ قاطع و مشخص دارد. پاتریارک از علمای دینی کشورهای مختلف که در اجلاس حضور داشتند خواست که درباره چگونگی به‌کارگرفتن قوانین کلیسا و مفهوم و معنای آنها در وضعیت کنونی تامل و اندیشه کنند.

این اواخر متروپولیت ایلاریون رپیس بخش روابط خارجی کلیسای ارتدوکس روسیه تقریبا در هر برنامه روز شنبه که از کانال تلویزیون فدرال «راسیا-۲۴» پخش می­شود، بارتولومیو یکم رهبر کلیسای قسطنطنیه را سرزنش می­کند. گفتنی است که سخنان تحقیرآمیز ایلاریون خطاب به وی در هر هفته به همان صورت تکرار می­شوند و عمدتا در کلام خود از واژه «دزد و غارتگر» استفاده می‌کند. مومنان آگاه با شنیدن این سخنان به یاد «دومین شورای جهانی افسس» در سال ۴۴۹ میلادی می­افتند که نام آن در میان علمای کلیسا به «شورای راهزنان» مشهور است. شورای مذکور منجر به تسلط کوتاه مدت در امپراطوری بیزانس بر آموزه­ای شد که بعدها در کلیسای غرب و شرق به عنوان بدعت شناخته شد و در نهایت به شکاف و تفرقه میان مسیحیان انجامید.

آندره مِلنیکوف تحلیل­گر روس، معاون سردبیر روزنامه «نیزاویسیمایا گازتا»  در تحلیلی می­نویسد:‌ این افترا به بارتولومیو که پیوسته از سوی پاتریارک کریل تکرار می­شود، با هدفی خاص صورت می­گیرد. به احتمال زیاد، اثرات اطلاعاتی و احساسی حاصل از آن به گام­های عملی در میان مردم و بویژه مومنان خواهد انجامید. حتی عده­ای از مومنان شروع به تقلید از وی کرده ­اند. اسقف مسکو سعی دارد در «قلمروی خود» یک اسقفی همچون قسطنطنیه یا همان ترکیه تشکیل بدهد، زیرا این مقصد محبوب گردشگران روس و انجمن­های مستقل کلیسایی است. زمانی که در اروپا و آسیای جنوب شرقی اسقف­ نشین­هایی تشکیل شد، مسکو و قسطنطنیه به دلیل مناسبات حسنه امکان تشکیل چنین تشکیلاتی را نداشتند. اما امروز با گسیخته شدن روابط، برگزاری مراسم دینی مشترک ممنوع اعلام شده و اسقف قسطنطنیه ظاهرا جایگاه خود را حفظ کرده است،‌ اگرچه در کلیسای ارتدوکس روسیه دیگر جایی ندارد و رهبران کلیساهای ارتدوکس در اوکراین نیز آنها را به رسمیت نمی‌شناسند. پاتریارک مسکو برای بارتولومیو در دادگاه­ های حل اختلاف بین ­المللی کلیساها حقی قائل نیست و امتیازات آنها را به رسمیت نمی‌شناسد.

ظاهراً اقدامات کلیسای ارتدوکس روسیه به همین­جا ختم نمی­شود. این سوال پیش می­آید که با طرح مساله عدم مشروعیت بارتولومیو،‌ چه بر سر رهبری مسیحیان قسطنطنیه می­آید؟‌ در نتیجه شورای راهزنان، در تمام امپراتوری بیزانس جابجایی صورت گرفت و پس از مرگ امپراطور فیودوی دوم، ملحدین سرنگون شدند. اگر شرایط کنونی را با آن دوره مقایسه کنیم،‌ باید در انتظار برگزاری دادگاه ارتدوکس و برکناری بارتولومیو و به تبع آن، انتخاب اسقف جدید قسطنطنیه باشیم. در دنیای امروز، کلیسا فاقد چنین ساختار و سازمانی است، پس شرایط چنین می­طلبد که سیستم ارتدوکس جهانی به صورت موازی با سایر نهادها تشکیل شود. سال ۲۰۱۹ کلیسای ارتدوکس اوکراین پیشنهاد تشکیل چنین سازمانی را داد که همه آن را اقدامی افراطی­گرایانه قلمداد کردند و به مرحله اجرا درنیامد.

کلیسای ارتدوکس روسیه همیشه در نهایت آرامش و کاملا حساب شده گام برداشته است. در آستانه برگزاری کنفرانس و اظهارات جناب کریل، متروپولیت ایلاریون با جون سالیوان سفیر امریکا در روسیه ملاقات داشت. به درخواست سفیر امریکا،‌ متروپولیت ایلاریون درباره صفحات پر از مشقت تاریخ کلیسای روسیه در دوران حاکمیت ایدئولوژی آتئیسم (خداناباوری)و همچنین احیای کلیسا از ۳۰ سال پیش و بازسازی خرابه ­های به‌جامانده از کلیساها و معابد، احداث کلیساهای جدید و جریان زندگی امروز کلیسا، تغذیه معنوی شهروندان روس در خارج از مرزهای کشور و وضعیت گفت­ وگوهای دینی و مذهبی در روسیه تعریف کرد. علاوه بر همه این­ها، متروپولیت ایلاریون و سایر کارکنان کلیسا پیوسته به شهروندان کشور یادآور می­شوند که بارتولومیو چه شخصیتی دارد، چه کسی او را هدایت می­کند و دستگاه ریاست جمهوری واشنگتن پروژه دفاع از اوکراین را با دستان او پیش می­برد.

عالیجناب کریل اسقف اعظم مسکو و تمام روسیه در جمع شرکت­کنندگان در کنفرانس «ارتدوکس جهانی: اولویت و جامعیت در دنیای آموزه­ های مسیحیت ارتدوکس» که در مسکو برگزار شده بود سخنانی در سرزنش اسقفی جهانی مطرح کرد. پاتریارک کریل برای چندین بار بارتولومیو یکم رهبر کلیسای قسطنطنیه  را مورد سرزنش قرار داده و اظهار کرد که نسبت به مشروعیت رهبری او شک و تردید دارد.

پاتریارک خطاب به شرکت کنندگان در کنفرانس اظهارکرد:‌ وضعیت امروز کلیسای ارتدوکس در سراسر دنیا دستخوش بحران شده است و درک ما از ساختار ارتدوکس قسطنطنیه نیز با همین بحران همراه شده است. به گفته خبرگزاری ریانوستی، رهبر کلیسای ارتدوکس روسیه خواهان جدا کردن ارتدوکس یونانی و مدیترانه ­ای از ارتدوکس اسلاو و اسقفی اعظم مسکو است. پاتریارک کریل خطاب به همه حاضرین گفت:‌ من به عنوان رهبر کلیسای ارتدوکس موظف به پاسداری از حفظ و تحکیم مناسبات با تمامی کلیساهای ارتدوکس در اقصی نقاط جهان هستم و درد ناشی از تعاملات نامناسب اسقفی قسطنطنیه و کلیساهای زیر پرچم آن فراتر از تحمل من است. زیرا این کلیساها خواستار به رسمیت شناختن کلیسای خودکفا و مستقل اوکراین و در نتیجه، مشروعیت بخشیدن به تفرقه کلیسایی هستند.

امروز بر همه واجب است که درباره تفرقه کلیسایی تامل و تفکر کنند و نسبت به تفرقه ­اندازان و خطاکاران واکنش درست نشان بدهند. آیا کلیسایی که قوانین کلیسا را نقض می­کند، می­توان مشروع دانست؟‌ قوانین کلیسا برای چنین رفتارهایی، پاسخ قاطع و مشخص دارد. پاتریارک از علمای دینی کشورهای مختلف که در اجلاس حضور داشتند خواست که درباره چگونگی به‌کارگرفتن قوانین کلیسا و مفهوم و معنای آنها در وضعیت کنونی تامل و اندیشه کنند.

این اواخر متروپولیت ایلاریون رپیس بخش روابط خارجی کلیسای ارتدوکس روسیه تقریبا در هر برنامه روز شنبه که از کانال تلویزیون فدرال «راسیا-۲۴» پخش می­شود، بارتولومیو یکم رهبر کلیسای قسطنطنیه را سرزنش می­کند. گفتنی است که سخنان تحقیرآمیز ایلاریون خطاب به وی در هر هفته به همان صورت تکرار می­شوند و عمدتا در کلام خود از واژه «دزد و غارتگر» استفاده می‌کند. مومنان آگاه با شنیدن این سخنان به یاد «دومین شورای جهانی افسس» در سال ۴۴۹ میلادی می­افتند که نام آن در میان علمای کلیسا به «شورای راهزنان» مشهور است. شورای مذکور منجر به تسلط کوتاه مدت در امپراطوری بیزانس بر آموزه ­ای شد که بعدها در کلیسای غرب و شرق به عنوان بدعت شناخته شد و در نهایت به شکاف و تفرقه میان مسیحیان انجامید.

آندره مِلنیکوف تحلیل­گر روس، معاون سردبیر روزنامه «نیزاویسیمایا گازتا»  در تحلیلی می­نویسد:‌ این افترا به بارتولومیو که پیوسته از سوی پاتریارک کریل تکرار می­شود، با هدفی خاص صورت می­گیرد. به احتمال زیاد، اثرات اطلاعاتی و احساسی حاصل از آن به گام­های عملی در میان مردم و بویژه مومنان خواهد انجامید. حتی عده ­ای از مومنان شروع به تقلید از وی کرده ­اند. اسقف مسکو سعی دارد در «قلمروی خود» یک اسقفی همچون قسطنطنیه یا همان ترکیه تشکیل بدهد، زیرا این مقصد محبوب گردشگران روس و انجمن­های مستقل کلیسایی است. زمانی که در اروپا و آسیای جنوب شرقی اسقف­ نشین­هایی تشکیل شد، مسکو و قسطنطنیه به دلیل مناسبات حسنه امکان تشکیل چنین تشکیلاتی را نداشتند. اما امروز با گسیخته شدن روابط، برگزاری مراسم دینی مشترک ممنوع اعلام شده و اسقف قسطنطنیه ظاهرا جایگاه خود را حفظ کرده است،‌ اگرچه در کلیسای ارتدوکس روسیه دیگر جایی ندارد و رهبران کلیساهای ارتدوکس در اوکراین نیز آنها را به رسمیت نمی‌شناسند. پاتریارک مسکو برای بارتولومیو در دادگاه ­های حل اختلاف بین­المللی کلیساها حقی قائل نیست و امتیازات آنها را به رسمیت نمی‌شناسد.

ظاهراً اقدامات کلیسای ارتدوکس روسیه به همین­جا ختم نمی­شود. این سوال پیش می­آید که با طرح مساله عدم مشروعیت بارتولومیو،‌ چه بر سر رهبری مسیحیان قسطنطنیه می­آید؟‌ در نتیجه شورای راهزنان، در تمام امپراتوری بیزانس جابجایی صورت گرفت و پس از مرگ امپراطور فیودوی دوم، ملحدین سرنگون شدند. اگر شرایط کنونی را با آن دوره مقایسه کنیم،‌ باید در انتظار برگزاری دادگاه ارتدوکس و برکناری بارتولومیو و به تبع آن، انتخاب اسقف جدید قسطنطنیه باشیم. در دنیای امروز، کلیسا فاقد چنین ساختار و سازمانی است، پس شرایط چنین می­طلبد که سیستم ارتدوکس جهانی به صورت موازی با سایر نهادها تشکیل شود. سال ۲۰۱۹ کلیسای ارتدوکس اوکراین پیشنهاد تشکیل چنین سازمانی را داد که همه آن را اقدامی افراطی ­گرایانه قلمداد کردند و به مرحله اجرا درنیامد.

کلیسای ارتدوکس روسیه همیشه در نهایت آرامش و کاملا حساب شده گام برداشته است. در آستانه برگزاری کنفرانس و اظهارات جناب کریل، متروپولیت ایلاریون با جون سالیوان سفیر امریکا در روسیه ملاقات داشت. به درخواست سفیر امریکا،‌ متروپولیت ایلاریون درباره صفحات پر از مشقت تاریخ کلیسای روسیه در دوران حاکمیت ایدئولوژی آتئیسم (خداناباوری)و همچنین احیای کلیسا از ۳۰ سال پیش و بازسازی خرابه­های به‌جامانده از کلیساها و معابد، احداث کلیساهای جدید و جریان زندگی امروز کلیسا، تغذیه معنوی شهروندان روس در خارج از مرزهای کشور و وضعیت گفت­ وگوهای دینی و مذهبی در روسیه تعریف کرد. علاوه بر همه این­ها، متروپولیت ایلاریون و سایر کارکنان کلیسا پیوسته به شهروندان کشور یادآور می­شوند که بارتولومیو چه شخصیتی دارد، چه کسی او را هدایت می­کند و دستگاه ریاست جمهوری واشنگتن پروژه دفاع از اوکراین را با دستان او پیش می­برد.