در اوایل ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ از سوی فعالین حقوق زنان (فمینیست ها) قرقیزستان نمایشگاهی در موزه هنرهای تجسمی بیشکک برگزار گردید. اجرای نمایش به سبک "نیو"( برهنه و عریان) توسط مهمان خارجی نمایشگاه موجب ایجاد اعتراضاتی در بیشکک شد و مخالفان اقدام به برگزاری میتینگ کردند. بدنبال این اعتراضات عظمت جمان کول اف وزیر فرهنگ، اطلاعات و گردشگری کشور در جمع معترضان حضور یافته و ضمن سخنرانی نمایشگاه مذکور را تحریک آمیز اعلام کرد.
در ماه فوریه سال ۲۰۲۰ نیز تئاتر رقص روسی در بیشکک به اجرا ی برنامه پرداخت در یکی از برنامه های این تئاتر با نام"زیر باران" حرکات موزون بدون روپوش به اجرا در امد. پیش از شروع کنسرت؛ با گروه هنری مذکور توافق و شرط شده بودکه با بدن عریان نمایش اجرا نکنند، به همین خاطر اکثر برنامه هایشان را تغییر دادند و با لباس اجرا کردند.
در باره دلایل سانسور هنر و اینکه فرهنگ کشور ما به کدامین سو باید حرکت کند، از آقای عظمت جامان کول اف وزیر فرهنگ قرقیزستان سوال کردیم.
- به نظر شما هنر چیست؟
هنر چیزی است که به انسان کمک می کند تا بتواند زیبایی زندگی را بفهمد و آن را حس کند.
در دیدگاه شما هنر الزاما باید هنر قابل قبول و هنر غیرقابل قبول و هنر درست و هنر نادرست باشد؟ بطور کلی این هنر بایستی مورد پسند همه باشد؟
- نه، هنر پدیده بسیار متناقضی است. هر اثر هنری می تواند مورد قبول و پسند عده ای باشد و برعکسش هم صادق است .همه اینها بستگی به خلاقیت و اثر هنری دارد.
- قابل فهم است که همه ماها ذائقه های مختلفی داریم. افرادی هستند که هنر معاصر را نمی فهمند و همچنین اشخاصی وجود دارند که واسنتسوف را دوست ندارند. آیا وزارت فرهنگ و بویژه شخص خود شما به عنوان وزیر لزوما بایستی نظر و دیدگاه شخصی در رابطه با برخی آثار و اشیاء هنری داشته باشید؟
- به احتمال زیاد نه، ولی ما بایستی برخی از گرایش و فرایندها را در نظر داشته باشیم. چون در زمان خود برخی آثار هنری جنگ و بی ثباتی را موجب می شدند. بهمین دلیل وزارت فرهنگ بعضی وقت ها نظارت ها و کنترل هایی را باید اعمال کند.
- یعنی وزارت فرهنگ باید حوزه هنر را کنترل کند و یا باید همه نوع پدیده ها و مظاهر هنر را مورد حمایت قرار دهد؟
- ما بطور کلی باید از هنر و هنرمندان حمایت کنیم تا هنر بطور همه جانبه توسعه و پیشرفت کند.
- در چند ماه اخیر چندین اتفاق جنجالی و بزرگ مرتبط با وزارت فرهنگ رخ داده است، نهاد وابسته به وزارتخانه شما از برگزاری نمایشگاه فمینست ها حمایت نکرده و اجرای برنامه های گروه رقص روسی را محدود کرده اند. در هر دو مورد دلیل محدویت اعمال شده برهنگی بخشی از بدن بوده است.
- تشخیص اینکه هنر چیست و اینکه چه چیزی را مردم دوست دارند و چه چیزی را دوست ندارند بسیار سخت است. برای هر وزیری در چنین وضعیتی تصمیم گرفتن درخصوص اینکه چه مراسم هایی برگزار شود و چه مراسم هایی ارزش برگزاری ندارند؛ کار ساده و آسانی نیست. در مورد اتفاقاتی که شما ذکر کردید: من از فکر؛ ایده و هدف نمایشگاه "فمینالا"حمایت کردم . نمایشگاه آن خیلی خوب بود. ولی اگر آن بخش نمایشگاه که خانمی بدون پوشش و بصورت برهنه به اجرای نمایش پرداخت؛ نبود؛ نمایشگاه مذکور بطور کامل و بدون هیچ مشکلی برگزار می شد. بدون آن صحنه این نمایشگاه نیز مثل تمام نمایشگاه های دیگری که در قرقیزستان برگزار می شوند؛ برگزار می شد. ولی ما در قرقیزستان زندگی می کنیم و آداب و رسوم خاص خود را داریم. من نمی گویم که ما مخالف هستیم که در اصل ممنوع کنند نشان دادن بدن های برهنه را در مراسم های فرهنگی.. من بطور مطلق مخالف نیستم که چنین برنامه هایی در سایر اماکن و سالن ها برگزار شوند ولی این مراسم در ساختمان دولتی؛ در موزه هنرهای تجسمی کشور و بدون رعایت اصول و قوانین برگزار شد.
شما می دانید که محتوهای خاصی وجود دارد که ما بایستی برای آنها شرط و محدودیت سنی داشته باشیم. در مورد این نمایشگاه چنین چیزی انجام نشده بود. از نمایشگاه فمنیست ها کودکان بازدید کردند و تمام آنچه در آنجا و در نمایش رخ می داد را بعینه دیدند. تمام عوامل مذکور منجر شد به اینکه پس از برگزاری نمایشگاه مدیر موزه تقاضای استعفا بدهد و من نیز ان را امضا کردم. می خواهم تاکید کنم که ما ایشان را برکنار نکردیم. میرا جانگاراچایوا برب اساس خواست شخصی خودشان استعفا دادند .
در باره گروه حرکات موزون و شو روسی " زیر باران" نیز ، از طرف فیلارمونی هیچ نامه ای در این خصوص که هنرمندان می خواهند در آنجا برنامه اجرا کنند؛ دریافت نکرده بودیم و اطلاع نداشتیم که یک سری محدودیت هایی اعمال خواهد شد. ابتکار اعمال برخی چارچوب ها ربطور کامل در حوزه اختیار ریاست فیلارمونی ملی می باشد و در این خصوص من از ایشان حمایت می کنم.. این بالاخره فیلارمونی است! اگر این گروه با چنین برنامه ای حتی تصمیم می گرفت در کاخ ورزش و یا در سالن و مکان دیگری برنامه خود را اجرا نماید؛ هیچ کس اعتراضی نمی کرد.
- حوزه فرهنگ در کشور بطور کامل و آنچنان که باید؛ تامین مالی نمی شود( مورد حمایت مالی قرار نمی گیرد). حتی تئاتر اپرا و باله و یا همین فیلارمونی نیاز به تامین بودجه برای کارهای جاری دارند: تعمیر و بازسازی، خرید تجهیزات جدید و غیره.. برگزاری برخی مراسم های اینچنینی می توانند از برخی مشکلات و کمبودها گره گشایی کنند و به نظر من، بهمین خاطر بود مدیریت اپرا باله در سال گذشته با اجرای مسابقات بازی های کامپیوتری در محل اپرا موافقت کرد و مدیریت فیلارمونی نیز از چنین برنامه هایی استقبال بعمل آورد. به نظر شما، درست نیست ما اجازه بدهیم تا این مجموعه ها بخشی از بودجه خود را از طریق ارائه سالن های خود برای برگزاری چنین مراسم هایی تامین کنند؟
- ببینید برای برگزاری مسابقات بازی های کامپیوتری چیزی در حدود ۶۰ هزار صوم به تئاتر پرداخت کردند. ولی برای تعمیر اساسیساختمان تئاتر حدود ۱۰۰ میلیون صوم نیاز است. چه تعداد مراسم اینچنینی بایستی در آنجا برگزار شود تا مبلغ مورد نیاز تامین شود؟
- صحبت من در خصوص تعمیر اساسی نیست. سوال من در باره خریدها و هزینه ها کوچک روزانه است که تقریبا هیچ پولی اختصاص داده نمی شود.
- احتمالا تا به حال چنین مشکلات داشته اند. ولی با اطمینان می توانم بگویم که در یک و نیم سال گذشته منابع مالی به مقدار مورد نیاز تخصیص داده شده و نیازی به برگزاری مراسم های اینچنینی وجود ندارد. بگذار "دوتو[۱]"( بازی های کامپیوتری) را بچه ها در دیگر مراکز و سالن های کشور برگزار کنند.
من حتی اعتراض نمی کردم اگر مسابقات مذکور در یک موسسه دولتی که دارای جایگاه دوم یا سوم هستند؛ برگزار شود. ما همچنان به تلاش ها و تدابیر خود برای افزایش حمایت ها از حوزه فرهنگ ادامه می دهیم. به عنوان مثال، در سال جاری در نظر داریم پیانوی بزرگی را برای تئاتر اپرا و باله به ارزش ۱۵۰ هزار دلار تهیه کنیم.
- پرسنل تئاتر اپرا و باله با مشکلات متعددی مواجه هستند. بازیگران حرفه ای به خاطر کمبود دستمزدها به خارج از کشور می روند. در این زمینه چه کارهایی انجام می دهید؟
- در این زمینه مکانیزم هایی را تهیه کرده ایم و تلاش می کنیم آنها را راه اندازی و پیاده کنیم. یکی از این مکانیسم ها شهریه است. بازیگران باله ماهانه حدود ۷۶ هزار صوم حقوق می گیرند. فارغ التحصیل دانشگاه هنر می تواند به روسیه برود و یا اینجا بماند و کار کند. در قزاقستان در مراحل اول برای بازیگرانی که تجربه ندارند حدود ۸۰۰-۵۰۰ دلار حقوق می دهند و محل سکونت و تسهیلات زیادی در اختیار آنان قرار می دهند. در روسیه از این هم بیشتر پول می دهند. در قرقیزستان حقوق متوسط بازیگران حدود ۸-۷ هزار صوم است.
در حال حاضر ما برای پرسنل باله ۱۰ هزار صوم شهریه می دهیم. علاوه بر این در نظر داریم چهار ساختمان بسازیم و دو ساختمان رادر اختیار بازیگران و دو ساختمان را نیز درزاختیار فارغ التحصیلان دانشگاه های هنری قرار دهیم.
همچنین بازیگران درخواست می کنند که برنامه کنسرت را عوض کنیم. در تئاتر اپرا و بالت در سال های اخیر نمایش های جدیدی نبوده است. در سال جاری در نظر داریم ۲-۳ نمایش جدید اپرا و بالت را راه اندازی کنیم. ضمن آن اجرای کنسرت خارج از کشور را نیز در حال حاضر بررسی می کنیم.
سال جاری اجرای کنسرت خارج از کشور را از روسیه به مناسبت سال چند جانبه شروع خواهیم کرد و پس از آن تلاش می کنیم در کشورهای دیگر نیز کنسرت بگذاریم.
- در درام تئاتر ملی قرقیزستان نمایش های تولیدی آثار کلاسیک ها بسیار کم اجرا می شود. یعنی آثار نویسندگان خارجی که به زبان قرقیزی ترجمه شده باشد، اصلا وجود ندارد و در نمایش اجرا نمی شود.
- تا به حال نبود ولی سال جاری در درام تئاتر قرقیزی برنامه ریزی شده است که دو اثر کلاسیک های روسی را که به زبان قرقیزی ترجمه شده است به نمایش بگذاریم. اگر قبلا تئاترهای کشور با زندگی خودشان زندگی می کردند و از طرف دولت کمک و مساعدتی نمی شد در سال جاری تنها برای عوض برنامه کنسرت ۲ میلیون صوم اختصاص داده شده است.
- مبلغ مذکور تنها به درام تئاتر قرقیزستان تخصیص داده می شود؟
- نه؛ برای تمام تئاترهای کشور.
- در این صورت این مبلغ بسیار کم است.
- مبلغ مذکور تنها برای بروز رسانی رپتوآرهای معمولی است. در سالجاری برگزاری چند کنسرت بزرگ در تئاترهای کشور را مد نظر داریم و آن ها را جداگانه تامین مالی خواهیم کرد. به عنوان مثال، در تئاتر اپرا و باله می خواهیم اپرای" ماناس" را به نمایش بگذاریم و بودجه آن در حدود ۹۸ میلیون صوم براورد می شود.
پس از بازسازی درام تئاتر قرقیزی و درام تئاتر روسی برنامه های بزرگ در آن ها برگزار خواهد شد. هزینه های برگزاری برنامه های فرهنگی را نمی توانم بگویم ولی آنها جداگاه تامین مالی خواهند شد.
البته ما بایستی کاری کنیم که همیشه برنامه های فرهنگی تئاترها از طریق دولت تامین مالی نشوند و خودشان بینندگان را جذب کنند. موسسات فرهنگی بایستی مکانیزم های تبلیغی را راه اندازی کنند تا محصولات تولیدی آنها مشتری و بینندگان زیادی داشته باشد.
- در شهر بیشکک تئاتر تماشاگران جوان وجود دارد. ولی این تئاتر در حال حاضر وضعیت اصلا خوبی ندارد. آخرین بار کی از این تئاتر بازدید کردید و برای تعمیر و تجهیز آن برنامه ای ندارید ؟
- به طور مرتب از آنجا بازدید می کنم. البته، چیزی که آنجا در حال حاضر اتفاق می افتد نه بینندگان، نه دولت و نه بازیگران؛ هیچکدام را قناعت نمی کند. بیشکک شهری با جمعیت یک میلیونی است و چنین شهری باید حداقل ۱۰ موسسه اینچنینی داشته باشد.
در سال جاری کار ساخت تئاتر جدید تماشاگران جوان در کنار تئاتر عروسکی آغاز می شود. . در نظر داریم اطراف تئاتر را به عنوان میدان هنرهای کودکان تبدیل کنیم.
- قبلا گفته بودید که ساختمان های فرهنگی مناطق کشور را بازسازی می کنید. شما اطلاعاتی دارید در تمام کشور تعداد ساختمان های فرهنگی چه قدر است و چه اتفاقی در حال حاضر می افتد؟
- در تمام کشور ۲۰ تئاتر وجود دارد از این تعداد ۱۵ تئاتر؛ تئاتر آکادمیک و ۵ تئاتر دیگر عروسکی است. علاوه بر این در قرقیزستان ۳ فیلارمونی، یک سیرک، ۶۸۶ ساختمان فرهنگی و ۱۶۹ کتابخانه فعالیت می نماید.
۷۰-۶۰ درصد ساختمان های فرهنگی مناطق وضعیت بدی دارند. سالانه در ساختمان های فرهنگی مناطق ۳-۲ کنسرت برگزار می شود. انستیتو ها و مکانیزم های فرهنگ در مناطق کار نمی کنند. در مناطق و شهرستان ها مراسم های فرهنگی در ساختمان های فرهنگی برگزار نمی شوند و بنابراین در حال حاضر تنزل جمعیت و ایجاد جنبش های مختلف مذهبی و غیره را مشاهده می کنیم. تاکنون چندین بار این مسئله را مطرح کرده ام.
سال جاری مراکز فرهنگی پایتخت را احیا می کنیم و از سال بعد مراکز فرهنگی مناطق و شهرستان ها را بازسازی خواهیم کرد. ما تلاش می کنیم گروه های تئاترها و فیلارمونی های مرکزی بتوانند در مراکز فرهنگی مناطق کنسرت ها و مراسم های فرهنگی برگزار کنند.
- کشور بطور جدی با کمبود موسیقیدان مواجه است. به عنوان مثال در تمام قرقیزستان تنها دو نوازنده گابوی( ابوا)[۲] باقی مانده است و نوازنده چنگ نیز اصلا وجود ندارد. موسیقی دانان از یک ارکستر به ارکستر دیگر می روند و ترکیب ارکسترها تکمیل نیست. این مسئله را چگونه حل می کنید؟
- در حال حاضر در مرحله اول در نظر داریم ارکستر فیلارمونی را تقویت کنیم، ترکیب ارکستر فیلارمونی بسیار ضعیف شده است. ارکستری که قبلا بسیار مشهور بود در حال حاضر از بین می رود. اول این مشکل را حل می کنیم سپس دنبال بقیه می رویم.
همانطور که اشاره کردید هم کمبود موسیقیدان و هم کمبود سازها مشکل فعلی کشور است. اکثر سازها بسیار کهنه شده و قدیمی هستند. ما در چارچوب " سال همکاری های متقابل قرقیزستان و روسیه " [۳] با همکاران روس در خصوص احیای سازهای کشور گفگتو می کنیم.
اخیرا با رئیس کنسرواتوری روسیه گفتگو کردیم و از آنها خواستیم که برای ما چند موسیقی دان از جمله ابوا و چنگ نواز را آموزش دهند.
- سال جاری بازی های جهانی عشایر در ترکیه برگزار خواهد شد. برند این مراسم در قرقیزستان تاسیس شده است و قرقیزها به آن بسیار افتخار می کنند. صادقانه پاسخ دهید، تحویل بازی های جهانی عشایر به کشور دیگر تاسف آور نیست؟
- البته که تاسف آور است، ولی ما می خواهیم بازی های عشایر توسعه پیدا کند. در ضمن وقتی ما اعلام می کنیم که این یک رویداد و مسابقه بین المللی است، پس بایستی به کشورهای دیگر نیز این فرصت و امکان را بدهیم تا ان را در کشور خودشان نیز برگزار کنند. مضاف بر این وقتی کشورهای دیگر نیز طالب و متقاضی برگزاری ان در کشور خودشان هستند؛ این بدان معناست که تقاضا برای این شکل و فرمت از مسابقات زیاد است. ما توافق کرده ایم که هر دو یا سه سال یک بار بازی های جهانی عشایر در قرقیزستان برگزار گردد. بنا براین قرقیزها هنوز هم می توانند از سازماندهی و برگزاری این رویداد لذت ببرند.
- طرف ترک در مسائل مربوط به برگزاری بازی های جهانی عشایر با طرف قرقیزی مشورت می کند؟
- البته، این مسئله در قراردادی که ما امضا کرده ایم؛ ذکر شده است، ژانرهای فرهنگی همچون آهنگ های قومی، مد قومی، رقص های قومی، شهرک قومی در بازی های آینده حتما نیز مدنظر بوده و در آن حضور خواهند داشت. تاریخ برگزاری بازی های جهانی عشایر هنوز مشخص نشده است ولی محل برگزاری آن معلوم است و این محل هم تصادفی انتخاب نشده است. . وقتی امپراتوری عثمان گسترش می یافت، ترک ها از کشورهای ترک زبان در گسترش آن کمک خواسته بودند. قرقیزها تصمیم گرفتند به برادران ترک کمک کنند و سربازان زیادی را فرستاده بودند. سربازان قرقیز در جنگ نزدیک شهر ایزنیک استان بورس ترکیه کشته شدند. در سال ۲۰۰۵ در آن منطقه مجسمه و بنای یادبود برای قهرمانی هموطنانمان نصب شد. محل مذکور برای قرقیزها مقدس است و تصمیم گرفته شد بازی های جهانی عشایر در همان محل در استان بورس ترکیه برگزار گردد. ما در نظر داریم از این فرصت استفاده کنیم و با طرف ترک صحبت کنیم تا آنها تخفیفاتی را برای حضور شهروندان قرقیزی در بازی های جهانی عشایر در ترکیه از طریق پروازهای خود اعمال نمایند.
- شما شخصا نسبت به آنچه در حوزه فرهنگ روی می دهد ؛ احساس مسئولیت می کنید؟
- البته! من هر انچه در مورد فرهنگ در شبکه های اجتماعی نوشته می شود را می خوانم. برای من جای خرسندی است که فرهنگ در کشور ما مورد بحث و گفتگو قرار می گیرد. چون در طول دوره ها و سال های زیادی این احساس و ذهنیت وجود داشته که موضوعات اصلی کشور سیاست و اقتصاد هستند.
- در مدت اخیر ما تمام توجه و تمرکزمان این بوده که به کدام جهت و سمت و سو حرکت کنیم؛ کدام ارزش ها را مورد جلب و توجه قرار دهیم ؛ به کجا رشد کنیم و .... خلاصه به دنبال یافتن هویت خود بودیم.
با قطعیت می توانم بگویم که حرکت وجود دارد. سال گذشته ما برای بازسازی و تعمیر مراکز و ساختمان های فرهنگی کشور بیش از ۳۲۲ میلیون صوم تخصیص دادیم. چنین بودجه ای در ۱۵ سال اخیر اختصاص داده نشده بود. در سال جاری پیش بینی می شود این رقم تخصیص به ۴۰۰ میلیون صوم برسد.. به عنوان مثال، موزه هنرهای تجسمی آیتییف را به طور کامل تعمیر و بازسازی می کنیم.
- شما وزیر جوانی هستید. صادقانه پاسخ دهید. با توجه به اینکه مدیران اکثر نهادهای فرهنگی افراد مسن و باتجربه ای هستند، به سخن و حرف شما گوش می دهند؟
- البته، همکاران من همه آدم های نخبه ای هستند کارشان را دوست دارند و بدان متعهد هستند. ما یک چنین شرایط و وضعیتی نداریم که هر کسی پتو را روی سر خودش بکشد. ما در قالب یک تیم بزرگ و یکپارچه کار می کنیم و کارها را پیش می بریم.
منبع:
[۱] Дота
[۲] Гобоист
ابوا(به فرانسوی hautboiبه معنای چوب بلند یا اعلا)ساز بادی چوبی دوقمیشی یا ساخته‌شده از مواد مصنوعی است که معمولاً در موسیقی کلاسیک غربی به‌کار می‌رود. ابوا تقریباً دارای ۶۵ سانتی‌متر طول، کلیدهای فلزی، و سوراخ‌های مخروطی‌شکل است که صدا با دمیدن در آن تولید می‌شود.
[۳] Перекрестный год
نظر شما