فضل الرحمان رهبر جمعیت علماء اسلام (ف) خواهان یک همه پرسی برای تبدیل مناطق قبیله ای به یک ایالت جدید شد. وی گفت در حین ادغام مناطق قبایلی در ایالت خیبرپختونخوا موازین انصاف رعایت نشده و به جای احترام به خواسته های مردم مناطق قبایلی، با شتاب این فرایند صورت گرفت. لهذا تلاش ما تا تبدیل این مناطق به یک ایالت جداگانه ادامه پیدا خواهد کرد. از توافق صلح میان طالبان و آمریکا استقبال می کنیم. استفاده از قدرت کلید حل مشکلات نیست. ما در ابتدا گفته بودیم لیکن بیانیه ما را به تمسخر گرفتند. افغانستان با ثبات ضامن امنیت در تمام منطقه است. در کشور دولت چرخشی حاکم است و دولت از هر وعده خود روگردانی می کند. وی این سخنان را در کنفرانس تحفظ قبایل در شهر پیشاور اظهار داشت. فضل الرحمان گفت ما در زمان ادغام مناطق قبایلی در ایالت پختونخوا گفته بودیم که به خواسته مردم این مناطق احترام گذاشته شود و برای آگاهی از خواسته مردم همه پرسی صورت گیرد، لیکن دولتمردان و هیئت حاکمه در آن زمان موازین عدل و انصاف را رعایت نکردند.

توضیح:

لایحه اصلاحات مناطق قبایلی فدرال (فاتا) با اکثریت آرا در مجلس ملی و سنا در سال ۲۰۱۸ میلادی در دوران حکومت حزب مسلم لیگ (به رهبری نواز شریف) تصویب شد. این لایحه سی و یکمین اصلاحیه قانون اساسی مرتبط با الحاق مناطق قبایلی به ایالت خیبرپختونخوا بود. گفتنی است که در آن زمان جمعیت علمای اسلام (فضل الرحمن) و حزب پختونخوا ملی عوامی (به رهبری محمود خان اچکزئی) تنها احزابی بودند که با این لایحه مخالفت کردند. مولانا فضل الرحمن و محمود خان اچکزئی نمایندگانی که همیشه سابقه خوبی در حضور در مجلس داشتند، در این روز در مجلس حضور نداشتند. در دوران ارائه لایحه در مجلس نمایندگان جمعیت علمای اسلام (فضل الرحمان) و پختونخوا ملی عوامی (به رهبری محمود خان اچکزئی) به نشانه اعتراض مجلس را ترک کردند. لایحه الحاق فاتا "سی و یکمین لایحه اصلاحی" قانون اساسی نامیده می شود. پس از تصویب این لایحه اصلاحی در مجلس ملی و سنا، و پس از تصویب آن در مجلس ایالتی خیبرپختونخوا و امضای رئیس جمهور، این لایحه رسما به قانون اساسی کشور افزوده و فاتا (مناطق قبیله ای فدرال) به صورت رسمی به بخشی از ایالت خیبرپختونخوا تبدیل شد. پیش از این فاتا به عنوان یک منطقه نیمه خودمختار توسط دولت فدرال اداره می شد. در آن زمان به گفته کارشناسان علت مخالفت این دو حزب و بویژه جمعیت علماء اسلام (فضل الرحمان) به دلیل ترس از کاهش نفوذ فراوانی که در این مناطق داشتند، بود. و این دو حزب خواهان موکول کردن الحاق مناطق قبایلی به ایالت خیبر پختونخوا در زمانی دیگر و همچنین تدوین لایحه مزبور مطابق میل خود، بودند تا از این طریق بتوانند نفوذ خود را در این مناطق را حفظ و این الحاق را به عنوان دستاورد خود معرفی کنند. زیرا که در آن زمان هر چند این لایحه توسط متحد فضل الرحمان یعنی دولت نواز شریف ارائه شد و فضل الرحمان نیز بخشی از اتئلاف دولتی را تشکیل می داد، لیکن فشارهای اپوزیسیون وقت یعنی تحریک انصاف و دولت ایالت خیبرپختونخوا تحت رهبری عمران خان موجب تسریع فرایند ادغام شده بود و در اذهان عمومی چنان پنداشته می شد که اعتبار این ادغام به عمران خان خواهد رسید. لهذا فضل الرحمان در چنین شرایطی از ابتدا با آن مخالفت می کرد و کماکان ادامه دارد.

جنگ، ۱۳ اسفند