دکتر ارباش، تحقق این آرمان را در گرو عملکرد سالم و منظم همه نهادهای اجتماعی تشکیل دهنده جامعه دانست و گفت: بی شک نهاد خانواده در میان آنها سرآمد است. خانواده ای که بر اساس قراردادی مقدس با حکمت های فراوان ایجاد شده است، ریشه دارترین ساختار اجتماعی در تاریخ بشریت و در واقع اولین نمونه از تجربه انسان از زندگی مشترک است.

وی خانواده را نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت طبیعی برای انسان دانست و گفت: در همه ادوار تاریخ، ساختار خانواده وجود داشته است. هرچند که روش استقرار، کیفیت و عملکرد آن متفاوت بوده است. زیرا انسان موجودی اجتماعی است و جامعه پذیری نیاز ضروری انسان است. از زمان نخستین انسان، نهاد خانواده به عنوان یک ضرورت در دستور کار قرار گرفته و ماجراجویی زمینی بشر با خانواده آغاز شده است.

وی با تاکید بر اهمیت حفظ هویت نهاد خانواده به عنوان مهمترین ساختار اجتماعی بشر امروز و آینده، گفت: این یک واقعیت است که این نهاد مهم تحت تأثیر برخی عوامل بیرونی قرار دارد. از قرن 18 به این سو، ساختار خانواده در جوامعی که با صنعتی شدن به سرعت شهرنشین شدند، دستخوش دگرگونی بزرگی شد. الگوهای خانوادگی که قبل از آن چندین نسل در کنار هم بودند، در این فرایند به خانواده هسته محور تبدیل شدند که متشکل از والدین و فرزندان است.

رئیس سازمان دیانت ترکیه با اشاره به توسعه ی گیج کننده فناوری و فرصت های دیجیتال و جهانی ‌شدن به جای شهرنشینی که موجب دگرگونی همه ساختارهای اجتماعی شده است، گفت: در این فرایند خانواده نیز مانند بسیاری از ساختارهای اجتماعی با خطر فساد و انحطاط جدی مواجه شده است.

دکتر ارباش با اشاره به دشواری محافظت از خانواده و ارزش های خانوادگی در دنیای ارتباطات و تعاملات جهانی، گفت: با توجه به  تأثیرپذیری جنبه های مختلف زندگی از فناوری های اینترنتی، مرزهای زمان از بین رفته و مرز بین امر مجازی و واقعی حذف شده است. اینترنت و دنیای دیجیتال، به ویژه رسانه های اجتماعی، تغییرات فرهنگی و اجتماعی را سرعت بخشیده است. در چنین دنیایی، احساسات بر حقایق غلبه می کند و فرهنگ خود را به وجود می آورد و بشریت را به دگرگونی های بزرگ وا می دارد. لذا می بینیم که سبک زندگی دنیای دیجیتال مبتنی بر مصرف با لذت و جاه طلبی همراه است و همه ارزش ها با رویکردی خود محورانه به ابزاری برای منفعت شخصی بدل شده است. در واقع، در فضای مجازی، از یک سو فردگرایی، با گفتمان های آزادی خواهی تشویق می شود و از سوی دیگر، نهاد خانواده که مانعی بر سر راه فردگرایی شدن تلقی می شود، کنار زده می شود و سعی در بی اعتبار شدن آن می شود.

رئیس سازمان امور دیانت ترکیه با اشاره به سوق دادن هدف دار مردم به سوی تشکیل هویت های مجازی و تشکل های اجتماعی‌ دیجیتالی، این نوع تشکل ها را تنها یک توهم توصیف کرد و گفت: این وضعیت باعث گسست از عرف، ارزش های سنتی و الگوهای رفتاری تثبیت شده می شود و باعث تخریب شدید نهاد خانواده و ارزش های خانوادگی می شود. در این فرآیند، انسان عصر مدرن در چنگال توهم فشار روانی فرهنگ عامیانه قرار می گیرد و وجود خود را به تنهایی کافی می پندارد و تمایلی به تشکیل خانواده یا حفظ زندگی خانوادگی نشان نمی دهد.  

وی دلیل اصلی فاصله گرفتن از ارزش های سنتی را آسیب دیدن پیوندهای میان اعضای خانواده به دلیل دیجیتالی شدن و جهانی شدن دانست و افزود: این یک واقعیت است که انواع تغییرات و دگرگونی های یک جامعه ارتباط مستقیمی با نهاد خانواده دارد. همانطور که رشد اجتماعی با خانواده آغاز می شود، از هم پاشیدگی و زوال نیز در تخریب نهاد خانواده نهفته است. زیرا خانواده یکی از سازوکارهای مهم کنترل اجتماعی است. اجتماعی شدن افراد، حفظ ارزشهای انسانی، هویت فرهنگی و تداوم اجتماعی و انتقال آنها به نسل های آینده در گرو سلامت و تداوم نهاد خانواده است. بنابراین، نیاز به توجه، عشق و آگاهی را تنها می توان در یک کانون قوی خانوادگی برآورده کرد که در آن هر یک از اعضا با محبت با یکدیگر پیوند داشته باشند. لذا باز تعریف ساختار ایده آل دین اسلام برای خانواده مبتنی بر مهربانی، عشق و ازدواج، برای حال و آینده بشریت یک ضرورت است.

ارباش با یادآوری اینکه اسلام مسئولیت های بزرگی را بر عهده خانواده گذاشته است، تأکید کرد: این مسئولیت شامل نگرش ها و رفتارهای ما در کانال های دیجیتال و مجازی و همچنین دنیای فیزیکی و عاطفی ما نیز می شود. در این رابطه، باید موضعی قاطع در برابر واقعیت های دنیای دیجیتال اتخاذ کنیم. ما باید از احتمالات و خطرات دنیای دیجیتال آگاه باشیم و روابط خود را با این حوزه به روز نگه داریم، زیرا نمی توانیم از واقعیت های عصر غافل بمانیم.

رئیس سازمان امور دیانت ترکیه در خصوص آنچه که باید در مواجهه با احتمالات و خطرات دنیای دیجیتال انجام شود، گفت: وظیفه ما این است که خانواده ها، جوانان و کودکان خود را در این فرآیند به درستی راهنمایی کنیم. باید اطمینان حاصل شود که فضای مجازی بر تخیل، جهت و آینده آنها تأثیر منفی نگذارد. علاوه بر این، با تولید محتوای جدید با تکیه بر اندوخته های تمدنی، فرهنگی و ارزش های خود و ارائه آن به جامعه و بشریت، این فرآیند را به فرصت تبدیل کنیم.

منبع: پایگاه رسمی سازمان امور دیانت ترکیه

ترجمه: واحد ترجمه و پژوهش رایزنی فرهنگی آنکارا

تاریخ: ۱۴۰۱/۰۲/۲۴