نگارنده : مصطفی کاراعلی اوغلو

انتشار پیام های مکرر در مورد یک بحران معنی جز ناامیدی یا بن بست ندارد و این موضوع در مورد سیاست ترکیه در قبال غزه صدق می کند.

صد البته موضوع فلسطین بسیار مهم است... مسئله فلسطین بحرانی است که دولت سال هاست روی آن تمرکز کرده و خود را به نوعی ضامن آن نشان داده است... مهمتر از همه، فلسطین آرمانی است که رئیس جمهور سالهاست روی آن مانور می دهد. زندگی سیاسی، پیشینه سیاسی و گفتمان سیاسی اردوغان روی این محور چرخیده است.

موضوع فلسطین و غزه حوزه تخصص سیاسی اردوغان است.  او در مجامع جهانی به اندازه موضوع فلسطین در مورد هیچ مسئله ای دیگری صحبت نکرده است که فقط به حرف نیز بسنده نکرده است. او در دوران قدرتش به سنت دیرینه ترکیه کمک به فلسطین را  ادامه داد و رابطه خود را نزدیک نگه داشت.  با این حال، صدای بلند او در طول زمان، موضع گاه بسیار نزدیک و گاه بسیار دور از اسرائیل و در نهایت این ادعا که ترکیه قوی‌تر و تأثیرگذارتر از همه کشورهای عربی است، در مورد قتل عام غزه سطح توقعات را  از آنکارا و به طبع آن سطح انتظارات را افزایش داد.

ترکیه باید برای جلوگیری از کشتار اقدامی می‌کرد، چه از طریق نفوذ در اسرائیل و چه از راه وادار کردن این کشور از طریق آمریکا و متحدان اروپایی‌اش. یا حداقل انتظار می رفت که در ابتکار عمل انجام شده، در این راستا مشارکت داشته باشد. اردوغان این را می خواست... اما نه اسرائیل، نه آمریکا و نه اروپا برای این کار دری باز نکردند. ناخوشایندتر این است که کشورهای پیشرو جهان اسلام و عرب تمایلی به مشارکت در بازی با ترکیه نداشتند. ترکیه هم نتوانست آنها را مجبور به بازی کند...

بنابراین جملات هیجان انگیزی مانند اینکه "بدون اطلاع ما  حتی هیچ پرنده ای در منطقه پرواز نخواهد کرد" یا "امید جهان اسلام هستیم" و یا "غرب با دقت قدم برمی دارد چون از ما می ترسد" ارزش خود را از دست داده است. چون دیدیم که اینطور نیست و اگرچه ترکیه کشور مهمی است، اما  از ظرفیت دیپلماتیک کشور به قدر کافی استفاده نشده است. شکی نیست که تلاش و حساسیت نشان داده شد، اما نه توانستیم معادله ای تولید کنیم و نه جزیی از آن باشیم. تکرار مکررات این پاسخ ها خود گویای ناکارآمدی این شعارهاست. تنها مقصر عدم اقدام در غزه ترکیه نیست. مقابله با اسرائیل از قتل عام به دلیل حمایتی که از آن برخودار است، آسان نیست. اما مشکل ترکیه آنجاست که حتی اگر بخواهد هم نمی تواند برخی از کارها را انجام دهد.

- چرا اینطور شد؟

دلیل اول این است که قدرت ترکیه برای ایجاد اتحاد در دیپلماسی در طول سال ها کاهش یافته و ضعیف شده است. شاید به خاطر داشته باشید، ترکیه یک دوره بسیار پرشور "تنظیم جهان" را پشت سر گذاشت. سران دولت برای همه نامه فرستاده و قدرتمندانه وارد عمل می شدند و هر چه می خواستند بر زبان می آوردند.  کیف مان در آن روزهای "زیبا" کوک بود. اما آن روزهای حماسی بود که ترکیه را در جهان منزوی کرد. تعداد کشورهایی که می توانیم با آنها در دیپلماسی مشترک عمل کنیم، کاهش یافته است. وقتی موضوع غزه مطرح شد،  نتوانستیم هیچ کشوری را برای همکاری پیدا کنیم یا بخشی از یک سرمایه گذاری مشترک باشیم. این موضوع در مورد غرب هم صدق می کند...

دلیل دوم این است که ما هیچ نفوذی ، به ویژه در کشورهای حوزه خلیج نداریم. سطح بالایی از عدم تناسب مالی بین ما و این کشورها وجود دارد که پس از مدت ها درگیری دوباره با برخی از آنها درخواست دوستی کرده ایم. ما در طرفی قرار داریم که خواستار وام، سوآپ و سرمایه گذاری هستیم و این منجر به از دست دادن نفوذ به ویژه در کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات می شود. سیاست این کشورها مثل مصر مبنی بر عدم واکنش افراطی علیه اسرائیل، روی ما نیز تأثیر گذاشته است. این مورد در منطقه نزدیک ما نیز وجود دارد ... به عبارت دیگر، لطمه‌ای که تا این اواخر با شور و شوق فراوان به سیاست خارجی وارد شد و ضربه‌ای که به اقتصاد همراه با سیاست‌های دور از واقعیت وارد شد، ناگزیر ترکیه را درمانده کرد. از دست دادن دوستان و قرار گرفتن در بحران اقتصادی عواقبی دارد. این همان چیزی است که ما در غزه به عنوان اولین آزمایش جدی دیپلماتیک، دیدیم.

ملاحظات  :

• پس از حاکمیت اسلامگرایان در ترکیه یکی از برنامه های راهبری واستراتژیک ترکیه تلاش برای نفوذ وهمراه کردن کشور های اسلامی با خود وحضور قدرتمندانه در" oic  " کشورهای همکاری اسلامی،  بوده است . از اینرو در ابتدای امر آقای اکمل الدین احسان اوغلو را به ریاست کرسی کشور های همکاری اسلامی نشانند و دبیرخانه ارسیکا ، مجمع جوانان کشور های همکاری اسلامی و..  وبسیار از کمیته های این سازمان بین المللی را بدست گرفتند . ودر حال حاضر با جذب آرای کشور های آفریقایی وآسیای مرکزی وقفقاز با عربستان که آرای کشور های عربی و آسیای جنوبی وشرقی را دارد رقابت می کنند .
• نویسند مقاله به درستی اشاره می کند به اینکه در آن زمان کیف مان کوک بود . چرا که مدیریت کشورهای همکاری اسلامی را بدست گرفته بودند رشد اقتصادی ترکیه از تمام کشورهای منطقه بالا بود . لذا حاکمان ترکیه سرمست از این موفقیت بدنبال احیای امپراتوری عثمانی بودند که به یکبار وضعیت اقتصادی ترکیه بهم ریخت ارزش پول ملی به کمترین سطح خود رسید و تورم نیز سربه آسمان کشید . وترکیه به ناچار دست به دامان عربستان ، امارات وسایر کشور های عربی شد . والان بجای رسیده است که در مقابل جنایات بشری رژیم غاصب صهیونیستی نمی تواند هیج اقدام عملی انجام دهد

منبع خبر:

https://www.karar.com/yazarlar/mustafa-karaalioglu/turkiye-gazze-konusunda-neden-caresiz-1599262