انقلاب آناتولی

طاها آک یول

در کشور ما، جنبش‌های اصلاحی و به‌ویژه «انقلابی» همواره حرکت «از بالا به پایین» بوده‌اند. زیرا جامعه دهقانی ایستا و درونگرا هیچ کاری نمی توانست انجام دهد. سخنان مصطفی کمال پاشا بیانگر این درک از انقلاب است:

«اگر مردم را به حال خود رها کنیم، حتی یک قدم هم نمی توان رو به جلو برداشت…»

(17 ژانویه 1923).

روش ها و مدل های زیادی برای مدرنیته شدن وجود دارد. اولویت راه اندازی جمهوری، انقلاب فرهنگی بود. در دهه 1930، علاقه اصلی آتاترک نیز اصلاحات در حوزه زبان و تاریخ بود.

از سال 1950 اولویت به اقتصاد داده شد، من جمله ورود وسایل نقلیه موتوری و تراکتور، توسعه بازرگانی  و تجارت در آناتولی، آغاز شهرنشینی و افزایش تولید...

توفیق چاودار، سوسیال دموکرات فقید می نویسد: «بعد از سال 1950، به جای جامعه ایستا قدیمی ترکیه، جامعه ای با آرزوها و امیدهای روزافزون به زندگی پدید آمد» . (تاریخ اقتصاد ترکیه ص 394)

تغییرات در جامعه

شرایط، مشکلات، نظام ها و ایدئولوژی های آن دوره های بسیار متفاوت بود، اما نقطه مشترک عبدالحمید، اتحادیه‌گرایان، آتاترک و مندرس ایجاد «طبقه کارآفرین» یعنی بورژوازی بود. این محرک واقعی مدرنیزاسیون است. بحث در مورد مدل‌های مدرنیزاسیون در این مقال نمی گنجد اما آنچه مهم است این است که طبقه کارآفرین و بورژوازی محافظه کار در آناتولی دهقانی و درونگرا دیروز در حال توسعه هستند.

مرحوم بولنت اجویت در کتاب «آتاترک و انقلابی گری» که در سال 1970 منتشر شد، می نویسد:

"در بسیاری از شهرها و استان های ترکیه، رستورانی وجود ندارد که زنان بتوانند در آن غذا بخورند... هنوز بسیاری از نقاط در ترکیه وجود دارد که زنان می‌ترسند یا حتی نمی‌توانند به بازار بروند. به جز موارد ضروری مثل خرید از بیرون رفتن اجتناب می‌کنند. " (ص 80)

این موضوع صحت دارد، به شخصه این را در یوزگات در دوره وکالت به عینه شاهد بودم.

یک نمونه از آناتولی

این بار که به یوزگات رفتم به این شهر از منظر نوسازی اجتماعی نگاه کردم… امروز تعداد بسیار زیادی  از زنان در کوچه و بازار، کافه و رستوران ها دیده می شد چیزی که در گذشته غیرقابل تصور بود.

مردم عصر بلافاصله به خانه نمی روند، شور و نشاط در شهر ادامه دارد. در حالیکه خواهرانم فقط تحصیلات ابتدایی داشتند، امروز فرزندان آنها، یا تحصیلات عالیه دارند یا در حال آماده شدن برای آزمون ورودی به دانشگاه هستند.

یوزگات که در دهه 1970 فقط 28 هزار نفر جمعیت داشت، امروز 120 هزار نفر جمعیت دارد. علت این امر نیز، فقط به دلیل رشد جمعیت نیست، بلکه به شهرنشینی نیز مربوط است.

شهرداران حزب عدالت و توسعه ترکیه، سهم بزرگی در این تحول دارند. در این میان نمی توان نقش جلال کوسه شهردار اسبق از حزب عدالت و توسعه، و کاظم ارسلان، که برای دومین بار از حزب رفاه مجدد انتخاب شد، نادیده گرفت. آنها بسترهای لازم را برای اجتماعی کردن زنان فراهم کردند.

در کوهستان نخودلو که پییش از این محروم و متروک بود، امروز "دره ورزشی" که شامل  مسیرهای پیاده روی و کافه و رستوران است، ساخته شده که به شدت مورد استقبال زنان و مردان بویژه در تعطیلات آخر هفته می باشد.

و یا  مصطفی تلی مدیر دبیرستان محل تحصیلم، اولویتش را تشویق به مطالعه و ترویج «عادت دادن جوانان به مطالعه» می داند.

مدرنیزاسیون، آزادی فردی

آن زمان ها، در کلاس ما حدود 40 دانش آموز بود که فقط 8 نفر از آنها دختر بودند. الان ارقام دانش آموزان دختر و پسر تفاوت چندانی ندارد. خوشبختانه ممنوعیت حجاب برداشته شده است و زنان به سرعت در فرآیند آموزش و زندگی اجتماعی شرکت می کنند.

تئوری اوزال مبنی بر اقتصاد بازار روند «مدرنیزاسیون آناتولی» را تسریع بخشید. اگرچه نمودار صعودی رشد در دهه گذشته رو به نزول گذاشته است البته نباید سهم حزب عدالت و توسعه در توسعه و رشد را نادیده گرفت.

اما این «نوسازی اجتماعی» علاوه بر مطالبه رفاه مادی، فرهنگ آزادی فردی، عقلانی شدن اجتماعی و نیاز به قانون را نیز تقویت می کند.

حزب عدالت و توسعه این تحول را که در دهه اول به آن کمک کرد، با اقتدارگرایی در سیستم ریاست جمهوری در تضاد قرار داد. هر قدر که حزب عدالت و توسعه در حال اقتدارگرایی است، حزب جمهوری به سوی کنار گذاشتن تعصب های قدیمی در حال حرکت است...

به گفته محمد علی چالیشکان، مدیر موسسه اصلاحات، اکثریت کسانی که حزب عدالت و توسعه را ترک کردند و به حزب جمهوری رای دادند، زنان هستند..

سنتز آناتولی

در جریان جشن های یکصدمین سالگرد جمهوری، هزاران نفر از مردم، زن و مرد، با حجاب یا بی حجاب، با پرچم هایی در دست در خیابان لیسه، راهپیمایی کردند. در ویدیوهایی که از این مراسم منتشر شد آنچه بیش از همه چیز جلب توجه می کرد، اجرای گروه مهتر  و "زنده باد مصطفی کمال پاشا" بود...

مادامی که جمهوری دست از مخالفت با ارزش‌های محافظه‌کار بردارد و محافظه‌کاران نیز دولت سکولار و زندگی اجتماعی را بپذیرند، ترکیه در مسیر تحول بزرگ و درخشان پیش خواهد رفت. این تحول اجتماعی-اقتصادی انقلاب آناتولی است.

راه پیش رو بسیار طولانی است، اما این جاده ای است که ترکیه را به قله های پیشرفت می رساند. کاش می توانستیم سریعتر گام برداریم...

منبع خبر:

https://www.karar.com/yazarlar/taha-akyol/anadolu-devrimi-1600628

شرح حال نویسنده مقاله :

Taha Akyol (زاده 10 اکتبر 1946؛ [1] Yozgat [2][3]) روزنامه نگار و نویسنده ترک است. او در 10 اکتبر 1946 در یوزگات به دنیا آمد. پدرش مصطفی و مادرش فاطمه آکیول نام دارد. تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در یوزگات به پایان رساند. او از دانشکده حقوق دانشگاه استانبول فارغ التحصیل شد. در اینجا او دوباره به جنبش مبارزه ملی احساس نزدیکی کرد و با نام هایی مانند آیکوت ادیبالی، احمد تاشگتیرن و علی موفیت گورتونا آشنا شد. او کار روزنامه نگاری خود را در سال 1977 در روزنامه Her Gün آغاز کرد. وی پیش از کودتای 21 شهریور 1359 در رهبری حزب حرکت ملی بود. وی پس از کودتا دستگیر شد و مدت زیادی را در زندان مامک گذراند. در دادگاه نظامی محاکمه و تبرئه شد.

او در مجله یانکی، ترجمان، میدان و روزنامه ملیت کار می کرد. از اواسط دهه 80،  از خط ناسیونالیستی فاصله گرفت و به محافظه کاری-لیبرالیسم روی آورد. در حالی که او از نظر سیاسی و اقتصادی یک لیبرال کلاسیک کامل است، در حوزه فرهنگ و سیاست خارجی رویکردی راستگرا را در پیش گرفته است. آکیول، که یکی از اعضای هیئت امنای دانشگاه اقتصاد و فناوری TOBB است، [4] به عنوان تهیه کننده برنامه CNN Türk و نویسنده در روزنامه حریت کار می کرد. وی در سال 1992 به همراه نازلی ایلیجاک برنامه ای به نام «کلمه در داخل پارلمان است» تهیه و ارائه کرد. او مدت کوتاهی پس از خرید هولدینگ دمیرورن روزنامه حریت، سمت خود را در آنجا ترک کرد.[5] آکیول به نوشتن ستون در روزنامه کرار ادامه می دهد.[6]

طاها آکیول متاهل و دارای دو فرزند است. او پدر مصطفی آکیول روزنامه نگار و نویسنده است.

روزنامه کرار

روزنامه کرار یک روزنامه ترکی است که از 7 مارس 2016 با خطی معاصر، محافظه کار و مسلمان منتشر می شود.

این روزنامه که مدیر مسئول آن ابراهیم کیراس است، در 28 آوریل 2015 توسط تیمی که از روزنامه های Akşam و Star خارج شده بودند، به عنوان یک روزنامه الکترونیکی منتشر شداین تصمیم توسط برخی مطبوعات و سازمان های رسانه ای مطابق با ایده ها و دیدگاه های احمد داوود اوغلو، رئیس حزب آینده توصیف شده است.

ملاحظات کارشناسی :

مدرنیزه شدن ترکیه در دوره جمهوری خواهی به دلیل شرایط تاریخی و اجتماعی آن در ادبیات در چارچوب مدرنیته «غیرغربی» و «متأخر» ارزیابی شده است . این سبک مدرنیزاسیون در سال های اول جمهوری به شکل یک مدرنیزاسیون کاملاً سکولار، ملی گرایانه، قدرت محور، از بالا به پایین و نظامی بود. با اصلاحات و گسترش‌هایی که پس از سال‌های 1950، 1980 و 2000 صورت گرفت، مشاهده می‌شود که در سیاست‌های نوسازی، کثرت‌گرایی، کشش و دوشاخه‌سازی وجود دارد. اگرچه مدرنیزاسیون ترکیه هنوز شکلی نهادی به خود نگرفته است، اما در سال های اخیر با تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی همراه شده است. در این زمینه، مدل مدرنیزاسیون یکنواخت گرایانه دولت محور، از بالا به پایین در حال تضعیف است و گرایش شدید به مدرنیته نسبتاً طبیعی و متکثری که محیط در آن مشارکت دارد قابل توجه است.