قلعه جبرین
این بنا در ولایت بهلا در استان داخلیه واقع شده است و ترکیبی شگفت انگیز از هنر ساخت و ساز دفاعی و سلیقه پیچیده است. کاخ شگفت انگیز در جبرین در حدود سال ۱۶۷۰ پس از میلاد در دوران طلایی سلسله یعربی ساخته شد که به دوره صلح و شکوفایی متمایز شده است. این بنا توسط امام بلعرب بن سلطان بن سیف الیعربی ساخته شده و قصری برای امام و خانواده اش و دژی برای دفاع در زمان جنگ بود. علاوه بر آن کلاس های درس برای تدریس فقه اسلامی نیز در آن درنظر گرفته شده است.
قلعه بیت الردیده
قلعه بیت الروده که قدمت آن به قرن هفدهم می رسد، در ایالت نزوی در استان الداخلیه در حدود ۲۴ کیلومتری نزوی در ابتدای وادی المعیدن در ضلع غربی«نیابت برکه الموز» واقع شده است. این بنا توسط امام سلطان بن سیف الیعربی، دومین امام دولت یعربیه، که در دوره (۱۰۵۹ هجری قمری - ۱۰۹۰ هجری قمری) مطابق با (۱۶۴۹ میلادی - ۱۶۷۹ میلادی) به امامت رسید، ساخته شده و توسط سید محمد بن امام احمد بن سعید تجدید و گسترش یافت. ساختمانی مربع شکل از دو طبقه است که با دیواری مستحکم شده است که در گوشه های آن برج های کوچک وجود دارد که با موقعیت متمایز خود، گردنه جاده ای را که به سمت جبل الاخضر می رفت کنترل می کرد.
قنات بزرگ معروف به قنات الخطیمن از حیاط این بنای دیدنی می گذرد. این قلعه عناصری از معماری سنتی دفاعی و محلی سنتی را در خود جای داده است. بخش‌هایی از دیوارهای ضخیم آن با برج‌هایی که از آجر سفالی ساخته شده‌اند، معماری ظریفی را در خود پنهان می‌کند که طاق‌های چندبافتی، سقف‌های رنگ‌شده و نقش برجسته‌های گچ بری استادانه و نفیسی را نشان می‌دهد..
قلعه الفیقین
این قلعه در شهر الفیقین در ولایت منح قرار دارد که توسط شیخ مسعود بن محمد بن سلیمان البوسعیدی در سال ۱۰۲۷ هجری قمری / ۱۶۱۷ میلادی در اوایل حکومت نباهنه ساخته شده است. این قلعه یک راز واقعی و یکی از رازهای معماری سنتی نظامی عمان محسوب شده و قلعه ای با شکوه، مستحکم و رفیع است.
این قلعه شامل چهار طبقه است که شامل یک مجموعه اتاق و انبار بوه و در ورودی کوچک قلعه یک چاه آبی وجود دارد که عمق آن به هفت متر می رسد طبقه چهارم تا همکف شامل یک حوضچه آب برای حمام کردن و شستشو و هر طبقه شامل یک سرسرا است.که با یک پلکان پیچ در پیچ به طبقه دیگر متصل می شود و ورودی اصلی قلعه تنها به یک بخش از قلعه منتهی می شود.
در مورد سایر بخش‌ها، می‌توان از طریق پله‌ها به آنها رسید، سپس به طبقات و بخش‌های پنهان دیگر رفت و آمد کرد برای بخش دوم نیز به صورت برج مراقبتی طراحی شده است که در داخل هر طبقه محلی برای نگهبانی و نظارت بر روستا تعلق می گیرد. بخش سوم شبیه یک مثلث است و همچنین از چندین طبقه تشکیل شده است. ضلع غربی آن به برج مراقبت از شهر سپرده شده است که در سال ۱۹۹۴ میلادی توسط وزارت میراث و فرهنگ عمان بازسازی شده است.
قلعه سمائل
این قلعه در قسمت فوقانی سمائل"سمائل العلیا" واقع شده است، این قلعه در امتداد نمای شرقی یک سنگ جدا شده قرار دارد. عرض آن در پایین حدود ۸۰ متر است. این قلعه یک برج مدور بزرگ است که از سنگ و گچ ساخته شده و در بالاترین نقطه روی صخره قرار گرفته و به موازات آن در ضلع شمالی صخره برجی مربع شکل قرار دارد. دیوارهای بلندی در اطراف قلعه وجود دارد که نامنظم است و قلعه را به سنگر یا دژ جلویی متصل می کند که ورودی اصلی قلعه در آن قرار دارد. سنگر یا دژ جلو شامل خانه استاندار است که از دو طبقه تشکیل شده و خانه دیگری برای سرهنگ نظامی است.
در دو طرف ورودی قلعه، یک پاسگاه در ضلع غربی قرار دارد. در داخل قلعه ساختمان هایی برای پادگان که برخی از آنها در مجاورت دیوار ساخته شده است، و همچنین مسجد کوچک، زندان، انبار اسلحه وجود دارد. اس پی مایلز پس از بازدید از قلعه در اواخر قرن سیزدهم هجری / قرن نوزدهم پس از میلاد ذکر کرده که هشت توپ آهنی دیده است.ولی اکنون شش توپ وجود دارد که یکی از آنها برنزی است و یک لوله تزئین شده دارد و ساختمان واقع در بالای آن یک برج توپخانه به قطر ۱۱ متر و ارتفاع حدود ۷ متر و قطر طبقه برآمده آن حدود ۷.۴ متر است.
ورود به برج از طریق پلکانی به در کوچکی در ضلع شرقی منتهی می شود که ضخامت دیوارهای آن ۱.۷ متر است که در ضلع شمالی و جنوبی توسط ستون هایی به طول هر یک ۱.۵ متر و عرض ۸۰ سانتی متر که تا طبقه فوقانی امتداد می یابد، حمایت می شود. ارتفاع این اتاق تا سطح زیرین ستون های نگهدارنده سقف که از تنه نخل ساخته شده است، ۳.۷ متر است. عرض دهانه های توپ ۱.۳ متر است و این عرض در داخل کاهش می یابد و از ۸۰ سانتی متر به ۶۵ سانتی متر می رسد. دیوارها با سوراخ های کوچکی پر شده اند که ممکن است برای شلیک تیر استفاده شده باشد. در سطح کف نیز روزنه هایی وجود دارد که فقط قسمت بالایی تعدادی از آنها نمایان است که ممکن است نشان دهنده برآمدگی کف باشد.در مورد سقف ساختمان، با پله هایی که در تنه درخت خرما از شکافی در سقف ساخته شده به آن می رسیم. ضخامت دیوار خارجی در اینجا به یک متر کاهش می یابد و قطر سطح ساخته شده به ۸.۶ متر می رسد. بالای دیوار در ضلع شمالی منبسط می شود و یک سکوی دیده بانی را تشکیل می دهد. در شرق ورودی برج، سردابی به طول ۴.۷ متر، عرض ۲.۳ متر و عمق آن ۳ متر است سرداب یک انبار آب بوده و نشانه هایی از گچ بری در آن وجود دارد که ممکن است به عنوان زندان برای مجازات مجرمان استفاده می شده است.
استان شمال شرقی:
قلعه المنترب
این قلعه در شهر المنترب در ایالت بدیه در استان شرقیه شمالی واقع شده است، جایی که دژ قلعه در المنترب مشرف به واحه ای حاصلخیز از درختان خرما در حومه ماسه های شرقیه است که همه ساله از ماه ژوئن تا سپتامبر در فصل برداشت محصول محل زندگی تعداد زیادی بادیه نشین و عشایر در شهر المنترب و سایر شهرهای واحه می باشد. مساحت قلعه ۹۰۰ متر مربع است.
استان شرقیه جنوبی:
قلعه السنیسله
قلعه السنیسله بر روی یک فلات مدور مشرف به روستای السنیسله ایستاده است. گفته می‌شود که تاریخچه این قلعه که به سبک مربع شکل اصلی با برج‌های مدور در چهار گوشه آن طراحی شده است، به بیش از ۳۰۰ سال پیش برمی‌گردد چهار برج که سه تای آنها برای شلیک توپ و برج چهارم برای اهداف نظارتی استفاده می شد.
قلعه راس الحد
این قلعه یک قلمرو ساحلی کوچک را کنترل می کند که شرقی ترین گوشه شبه جزیره عربستان را تشکیل می دهد، که در اوایل تاریخ به عنوان محل سکونت و سکونتگاه دریانوردان باستانی در نظر گرفته می شده و مرکز فعالیت و علاقه باستان شناسان، همچنین مکان مهمی برای لانه سازی هزاران لاک پشت دریایی است و شامل دو برج، یک راهرو و دهانه های حفاظت و مراقبت و دارای تعدادی امکانات از جمله انبار مهمات و چاه آب است.
قلعه جعلان بنی بو حسن
قلعه جعلان بنی بو حسن به عنوان بخشی از یک سیستم استحکاماتی ساخته شد که قبلاً شامل یک دیوار شهری گسترده بود. این شهر به دلیل وجود اسب های اصیل عرب و مهارت سوارانش که در عروسی ها، جشنواره ها و دیگر مناسبت ها به نمایش می گذارند، مشهور است.
قلعه الرفصه
این قلعه یکی از برجسته‌ترین قلعه‌های ایالت شهر سور در استان الشرقیه جنوبی به شمار می‌رود که در قدیم برای حفاظت از دروازه اصلی ورودی ایالت از جاده زمینی، استفاده می شده است. حتی یک زنجیر آهنی نیز روی آن قرار داده شده بود تا از ورود یا خروج افرادی که برای مقاصد امنیتی و نگهبانی وارد آن می شدند، جلوگیری کند.
قلعه العیجه
این قلعه در زمان سلطان فیصل بن ترکی ساخته شده است و ارتفاع آن به ۵ متر می رسد. این یک بنای معماری به شکل مربع است که دارای اتاق های زیادی است که سابقا برای علم و اداره امور منطقه اختصاص دارد. دفاع در العیجه شامل دیوار و برج در ضلع غربی و مجموعه ای از برج های کوچک در جنوب قلعه است. یکی از مهم ترین برج های قلعه، برج رأس المیل است که بر فراز تپه ای مرتفع قرار دارد، به احتمال زیاد این برج در سال ۱۳۴۷ هجری قمری ساخته شده است.
قلعه جعلان بنی بوعلی
دژ مدرن جعلان بنی بوعلی در دره ای وسیع واقع شده است که لبه های آن تا وادی البطحا و شهر قدیمی در کرانه آن امتداد دارد، ستوان ولستد که از این منطقه بازدید کرده بود، به یاد می آورد که از تصاویر نبردهایی که نیروهای انگلیسی در گذشته در آنجا در حمایت از امام انجام دادند، شروع کرد، جایی که در سال های ۱۲۳۵ق/۱۸۲۰م و ۱۲۳۶ق/۱۸۲۱م با سپاه امام درگیر شدند. و در سال ۱۸۲۱ میلادی با بنی بوعلی با استقبال گرم قبیله بنی بو علی مواجه شدند که برای تجلیل از او نمایشی از رقص شمشیر، تیراندازی با کمان و شتر دوانی ارائه کردند.
منابع:
- سایت وزارت اطلاع رسانی سلطنت عمان
https://omaninfo.om/module.php?m=pages-showpage&CatID=۱۹۵&ID=۶۶۳
- سایت الجزیره نت
نظر شما