در منطقه خودمختار نخجوان، اقدامات جامعی برای فهرست‌برداری و مستندسازی آثار تاریخی و فرهنگی، تعیین اولویت‌های مرمت و همچنین ارائه پیشنهاداتی برای ثبت این آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو انجام شده است.

یکی از مهم‌ترین این آثار، سایت تاریخی گَمی‌قایا در شهرستان اردوباد است. برای جمع‌آوری اطلاعات لازم جهت ثبت این سایت در فهرست اولیه یونسکو، در تاریخ ۲ تا ۶ آگوست ۲۰۲۴، دکتر ملاحات فرج‌اوا، استاد دانشگاه دولتی فرهنگ و هنر آذربایجان، عضو شورای مدیران سازمان کارپ پرات وابسته به شورای اروپا و مشاور پروژه آثار هنری صخره‌ای یونسکو در مرکز تحقیقات هنرهای باستانی مؤسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم روسیه، به نخجوان سفر کرد. دکتر فرج‌اوا با حضور در منطقه گَمی‌قایا، اطلاعات جامعی درباره تصاویر صخره‌ای، منابع طبیعی منطقه، چشم‌انداز و سایر موارد مرتبط جمع‌آوری کرد.

https://nuhcixan.az/news/medeniyyet-turizm/۱۱۰۶۰۸-gemiqaya-abidesinin-unesco-nun-reprezentativ-siyahisina-salinmasi-ucun-islere-baslanilib

معرفی گَمی‌قایا(کشتی سخره‌ای) : نگین باستانی نخجوان:

گَمی‌قایا یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی و فرهنگی جمهوری خودمختار نخجوان است.  این منطقه به دلیل وجود نقاشی‌های صخره‌ای باستانی که قدمت آنها به هزاران سال پیش می‌رسد، شهرت جهانی دارد.

اهمیت تاریخی و فرهنگی گَمی‌قایا:

• نقاشی‌های صخره‌ای: این نقاشی‌ها که بر روی دیواره‌های صخره‌ها حک شده‌اند، تصاویری از زندگی روزمره، باورهای مذهبی و اجتماعی مردمان باستان را به تصویر می‌کشند. این تصاویر به عنوان یک منبع ارزشمند برای مطالعه تاریخ و فرهنگ منطقه محسوب می‌شوند.
• تنوع موضوعات:  نقاشی‌های گَمی‌قایا شامل تصاویر حیوانات، انسان‌ها، نمادهای هندسی و صحنه‌های شکار می‌شود. این تنوع نشان‌دهنده غنای فرهنگی و هنری مردمانی است که در این منطقه زندگی می‌کرده‌اند.
• ارتباط با سایر تمدن‌ها: سبک و موضوعات نقاشی‌های گَمی‌قایا نشان از ارتباط این منطقه با تمدن‌های هم‌زمان در منطقه قفقاز و آسیای میانه دارد.
• پتانسیل گردشگری: گَمی‌قایا به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم، می‌تواند نقش مهمی در توسعه گردشگری فرهنگی در جمهوری خودمختار نخجوان ایفا کند.

تلاش برای ثبت جهانی گَمی‌قایا:

ثبت گَمی‌قایا در فهرست میراث جهانی یونسکو، گامی مهم در جهت حفاظت و معرفی این اثر ارزشمند به جهان است.  با ثبت جهانی این اثر، توجه جهانی به این منطقه جلب شده و امکان جذب سرمایه‌گذاری برای حفاظت و توسعه پایدار آن فراهم می‌شود.

دلایل اهمیت ثبت جهانی گَمی‌قایا:

• حفاظت و نگهداری: ثبت جهانی به معنای تعهد بین‌المللی برای حفاظت از این اثر است و از تخریب و آسیب دیدن آن جلوگیری می‌کند.
• توسعه گردشگری پایدار: با ثبت جهانی، گَمی‌قایا به عنوان یک مقصد گردشگری مهم شناخته شده و می‌تواند به توسعه اقتصادی منطقه کمک کند.
• معرفی فرهنگ و تاریخ منطقه:  ثبت جهانی باعث افزایش شناخت جهانی از تاریخ و فرهنگ منطقه نخجوان می‌شود.

چه اقداماتی برای ثبت جهانی گَمی‌قایا در حال انجام است؟

• مستندسازی: جمع‌آوری اطلاعات جامع و دقیق در مورد نقاشی‌ها، تاریخچه منطقه و شرایط محیطی.
• مطالعات علمی: انجام مطالعات علمی برای تعیین قدمت نقاشی‌ها و بررسی ارتباط آنها با سایر تمدن‌ها.
• حفاظت: اجرای اقدامات لازم برای حفاظت از نقاشی‌ها و محیط اطراف آنها.
• توسعه زیرساخت‌ها: ایجاد امکانات مناسب برای بازدید گردشگران و ارائه خدمات گردشگری.

ثبت جهانی گَمی‌قایا یک دستاورد بزرگ برای جمهوری خودمختار نخجوان خواهد بود و به عنوان یک میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده حفظ خواهد شد.

چرا باید از گَمی‌قایا بازدید کنیم؟

گَمی‌قایا به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و فرهنگی منطقه قفقاز، دلایل بسیاری برای بازدید دارد:

• نقاشی‌های صخره‌ای بی‌نظیر: این نقاشی‌ها که بر روی دیواره‌های صخره‌ها حک شده‌اند، تصاویری از زندگی روزمره، باورهای مذهبی و اجتماعی مردمان باستان را به تصویر می‌کشند.
• طبیعت بکر: منطقه گَمی‌قایا در دل طبیعتی بکر و زیبا قرار دارد و چشم‌اندازهای کوهستانی و دره‌ای فوق‌العاده‌ای را ارائه می‌دهد.
• اهمیت تاریخی: این منطقه به عنوان یک گنجینه تاریخی، اطلاعات ارزشمندی را در مورد تمدن‌های باستانی منطقه قفقاز در اختیار ما قرار می‌دهد.
• تجربه سفر ماجراجویانه: دسترسی به گَمی‌قایا معمولاً مستلزم طی کردن مسیرهای کوهستانی و طبیعی است که می‌تواند یک تجربه ماجراجویانه و هیجان‌انگیز برای گردشگران باشد.

موقعیت دقیق گَمی‌قایا:

این منطقه باستانی در شهرستان اردوباد جمهوری خودمختار نخجوان واقع شده است. اردوباد یکی از شهرستان‌های تاریخی و دیدنی نخجوان است که به خاطر طبیعت زیبا، آب و هوای مطبوع و آثار تاریخی متعددی مانند گَمی‌قایا معروف است.

آدرس بر روی نقشه گوگل:

https://www.google.com/maps/place/Gəmi+Qaya/@۳۹.۲۲۲۵۴۱۸,۴۶.۰۰۷۰۸۷۵,۱۱۷۷۶m/data=! ۳m۱! ۱e۳! ۴m۶! ۳m۵! ۱s۰x۴۰۱۶۷۱۴e۹۶۴۸۹۶d۱:۰xed۱b۹۰۷۰۷۴۶۹۸ae! ۸m۲! ۳d۳۹.۲۰۱۵۰۰۱! ۴d۴۵.۹۷۸۶۱۳۹! ۱۶s%۲Fg%۲F۱۱t۷j۷fghx! ۵m۱! ۱e۲?entry=ttu

راه‌های دسترسی به گَمی‌قایا:

برای دسترسی به گَمی‌قایا، معمولاً از شهر اردوباد به عنوان نقطه شروع استفاده می‌شود.  از اردوباد، مسیرهایی مشخص شده به سمت این منطقه باستانی وجود دارد که با توجه به شرایط آب و هوایی و امکانات موجود، ممکن است پیاده‌روی، سوارکاری یا استفاده از وسایل نقلیه آفرود را شامل شود.

نکته: با توجه به موقعیت جغرافیایی گَمی‌قایا و شرایط آب و هوایی منطقه، بهتر است قبل از سفر به این منطقه، اطلاعات دقیق‌تری را از منابع معتبر مانند آژانس‌های گردشگری محلی یا راهنمایان تور کسب گردد.