برای مقابله با تاثیر ماندگار بیماری همه گیر کرونا بر بخش فرهنگ، سازمان یونسکو مستقر در پاریس، یک خبرنامه هفتگی "فرهنگ و COVID-۱۹: تأثیر و پاسخ" را راه اندازی کرده تا نمای کلی از توسعه سریع وضعیت فرهنگ در ایام کرونا و پسا کرونا را ارایه دهد. علاوه بر تاثیر فوری بحران سلامتی، این خبرنامه به نمونه هایی از چگونگی تطبیق کشورهای جهان با اوضاع کنونی اشاره می کند. این خبرنامه یکی از ابتکارات متعدد سازمان یونسکو برای پاسخ به پیامدهای بیماری همه گیر کروناویروس بر بخش فرهنگی در سراسر جهان می باشد[۱].در ادامه به عنوان نمونه به سرفصل های شماره نخست این هفته نامه اشاره می گردد:

شماره اول (۱۴ آوریل ۲۰۲۰) :

          رویدادهای فرهنگی لغو شده، مؤسسات فرهنگی با درهای بسته، میراث جهانی غیر قابل دسترس، و آینده مبهم فعالیت هنرمندان و اهالی فرهنگ، اینها همگی از پیامد های شیوع کرونا ویروس در جهان می باشد. همچنین در برخی کشورها و بعضی از مناطق خطر دزدی و غارت از اماکن فرهنگی وجود دارد. بخش توریسم فرهنگی نیز از این شرایط بسیار آسیب می بیند و بسیاری از افراد که در این حوزه های مشغول به کار و فعالیت میباشند امروز با کاهش شدید درآمد خود مواجه می باشند و نگران آینده شغل خود میباشند. تاثیر کرونا ویروس بر حوزه فرهنگ، در تمامی جهان محسوس می باشد و آثار اجتماعی، اقتصادی و سیاسی فراوانی را بر جای خواهد گذاشت. ۸۹٪ از کشورهای جهان مجبور شده اند تا به صورت جزیی یا کامل، سایت های میراث جهانی خود را بسته نگه دارند.

          مقامات ملی و محلی، سازمان های بین دولتی و جامعه مدنی بسیج شده اند تا میزان تحولات مؤثر در بخش فرهنگی را ارزیابی کنند. بسیاری از سازمان های جامعه مدنی - به ویژه سازمان های بخشی (به عنوان مثال موسیقی یا فیلم) ، شبکه های حرفه ای یا انجمن های فرهنگی در شهرها -اغلب از همان روزهای اول، اقدامات گسترده ای را انجام داده اند. این نهادها به منظور ارزیابی و اندازه گیری تأثیر شرایط کنونی بر حوزه فرهنگ و هنر به استفاده از نظرسنجی های آنلاین روی آورده اند. در برخی کشورها، وزارتخانه های فرهنگ نیز فرآیندهای ارزیابی تأثیر را آغاز کرده اند - بعضی اوقات با همکاری نهاد ها و انجمن های جامعه مدنی - برخی از آنها همچنین درخواست پشتیبانی فنی از یونسکو را دارند. در اروپا و آمریکای لاتین، سازمانهای منطقه ای نیز حمایت از این اقدامات ارزیابی تأثیر را بر عهده گرفته اند و براساس داده های موجود و سیستم های آماری بنا شده اند.

در فرانسه، ۵۳٪ از کاربران اینترنت، مصرف کالاهای فرهنگی بر روی وب را یکی از مهمترین فعالیت های خود دانسته اند. (منبع : HADOPI). در پاسخ به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این بیماری،  اکثر دولت ها اقدامات گسترده ای را برای حمایت از اقتصاد ملی انجام داده اند، به ویژه برای بنگاه های کوچک و متوسط ​​یا کارآفرینان فردی که به ویژه تحت تاثیر قرار گرفته اند. با این حال، برخی از سیاست های عمومی خاص برای بخش فرهنگ، از قبل توسط وزارتخانه های فرهنگ یا مؤسسات فرهنگی تخصصی اعم از ملی و محلی اعلام و یا آغاز شده است. این اقدامات به ویژه برای حمایت از دسترسی به فرهنگ در شرایط قرنطینه و کاهش اثرات اقتصادی و اجتماعی بحران کنونی در نظر گرفته شده است.

نمونه هایی از پاسخ ها در جهان

۱. عکس العمل وزارت خانه ها :

ü در مراکش یک سلول مدیریت بحران در وزارت فرهنگ تشکیل شده است برای ارزیابی و پاسخ دهی به مشکلات پیش آمده.

ü در مصر، وزارت فرهنگ با بهره گیری از ابزار دیجیتال، مدیریت آنلاین فرهنگ را تسهیل میکند.

ü در چین ، وزارت فرهنگ یک پلتفرم دیجیتال و یک برنامه هوشمند برای تلفن های همراه را برای بازدیدهای مجازی از موزه ها ایجاد کرده است.

ü در ایران، وزارت فرهنگ، پلتفرم دیجیتال « ۱۳ موزه در ۱۳ روز » را ایجاد کرده است.

ü در آرژانتین وزارت فرهنگ به ۵۰۰ هنرمند سفارش تولید آثار فرهنگی دیجیتال داده است. 

۲. اقدامات مالی اضطراری

          بخش فرهنگی به صورت ویژه ای از نظر اقتصادی آسیب پذیر است. شماری از کشورها در پاسخ به بحران از آن حمایت ویژه کرده اند. اقداماتی همچون تاسیس یک صندوق ملی برای فرهنگ. برخی کشورها از طریق وزارت فرهنگ خود یا از طریق آژانس های تخصصی فرهنگی، تاسیس صندوق های پشتیبانی همه جانبه را برای بخش فرهنگ اعلام کرده اند. کشورهایی هم چون تونس، شیلی (۱۷ میلیون دلار)، کلمبیا (۲۹ میلیون دلار)، نروژ (۲۸.۴ میلیون دلار) و سنگاپور (۱.۱ میلیون دلار). ایتالیا با ۱۴۶ میلیون دلار از هنرهای نمایشی و سمعی و بصری پشتیبانی می کنند. فرانسه از طرف خود، تأسیس صندوق های حمایتی بخشی برای موسیقی، کتاب، هنرهای تجسمی و سازمانهای فرهنگی منطقه ای (۱۸.۸ میلیون دلار) را اعلام کرده است. در چین نیز بودجه هایی در سطح منطقه ای ایجاد شده است و همچنین معافیت های مالیاتی برای بخش فرهنگی در نظر گرفته شده است.

۳. صندوق پشتیبانی از هنرمندان و کارکنان حوزه فرهنگ

          در مکزیک، ایرلند، لهستان، سوئیس، فرانسه و لوکزامبورگ خدمات تامین اجتماعی به هنرمندان مستقل پرداخت می شود. نیوزلند نیز برای هنرمندان و انجمن های فرهنگی ۹.۶ میلیون دلار آزاد کرده است. جمهوری کره بودجه ۲.۵ میلیون دلاری برای اعطای دسترسی اولویتی هنرمندان به وام را اعلام کرده است. در حالی که اسپانیا ۱۱ میلیون دلار اعتبار ممتاز را برای پشتیبانی از هنرمندان آزاد کرده است. در آلمان، سنای برلین ۱۱۰ میلیون دلار کمک بلاعوض به مشاغل خود اشتغالی و بخش های خرد فرهنگی علاوه بر صندوق ۵۵ میلیارد دلاری که توسط دولت فدرال در حمایت از خود اشتغالی و شغل های کوچک اعلام شده بود، پرداخت کرده است.

۴. پشتیبانی جامعه مدنی و بخش خصوصی

          سازمان های جامعه مدنی و بخش خصوصی نیز برای کمک به بخش فرهنگی بسیج شده اند. در ایالات متحده آمریکا، بسیاری از بنیادها و انجمن های فرهنگی وجوه اضطراری برای هنر، صنایع دستی، موسیقی و ادبیات، به ویژه در سطح منطقه ای یا محلی ایجاد کرده اند. شرکت نتفلیکس به نوبه خود، یک صندوق ۱۰۰ میلیون دلاری را برای متخصصان بخش سمعی و بصری افتتاح کرده است.

منبع: https://fr.unesco.org/sites/default/files/issue_۱_fr_culture_covid-۱۹_tracker.pdf