هر ساله از سال ۲۰۰۰ به بعد در روز ۲۱ فوریه، روز جهانی زبان مادری در یونسکو جشن گرفته می شود.

خانم لوبوف گلبوف معاون اول رئیس «کمیته شورای فدراسیون در فعالیت­های پارلمانی روسیه» در سخنرانی خود به مناسبت روز زبان مادری اعلام نمود، تنها در روسیه  ۱۷۴ زبان وجود دارد که ۲۳ مورد از این زبان­ ها، به عنوان زبان رسمی جهانی شناخته شده­اند.

- خانم گلبوف، رشته اصلی شما  زبان و ادبیات روسی است؟

- درست است. در واقع، زبان حرفه من شده است. من هم در رشته زبان تحصیل کرده ­ام و هم به تدریس زبان پرداخته ­ام.

- شما در یک دوره و زمان دیگری تحصیل و تدریس کرده ­اید. در آن زمان تنها به این دلیل که «لنین به زبان روسی صحبت می­کرد» همه به یادگیری این زبان روی آوردند؟ نظر شما در این خصوص چیست؟

- پیشنهاد من این است که دو مقوله: زبان روسی و زبان مادری را با یکدیگر اشتباه نگیرید، این دو عبارت همیشه مترادف نیستند. در اتحاد جماهیر شوروی، زبان روسی به عنوان زبان ارتباطات دولتی مورد استفاده قرار می­گرفت. کشورهای سوسیالیستی برادر چون: آلمان شرقی، لهستان، بلغارستان، مجارستان، چکسلواکی، و غیره نیز لزوما زبان روسی را در برنامه درسی مدارس خود گنجانده بودند. در نتیجه زبان مادری و زبان روسی این کشورها با هم متفاوت بود. 

- در خصوص دوره نقطه اوج زبان روسی، برای ما بگویید؟

- امروزه بیش از ۲۶۰ میلیون انسان بر روی کره زمین به زبان روسی سخن می­گویند. در گذشته، این تعداد به ۳۵۰-۳۰۰ میلیون نفر می­رسید. اگر ما اتحاد شوروی را در کنار کشورهای عضو شورای تعاون اقتصادی قرار دهیم، در این صورت این رقم به مراتب بالاتر می­رود که به عبارتی یک دستاورد تلقی می­شود، که نشان از توسعه اتحاد جماهیر شوروی و درجه نفوذ آن در جهان است.

اما شرایط امروز با شرایط دیروز و در اتحاد جماهیر شوروی فرق دارد. در آن زمان، زبان به عنوان یک ابزار برای ارتباط بین مردم و زندگی در یک کشور محسوب می­گردید. زبان بیشتر جنبه همکاری­ های اقتصادی و دیگر منافع کشور را در بر داشت. اتحاد جماهیر شوروی به معنای واقعی کلمه، بیانگر اتحاد پانزده جمهوری با اقتصاد واحد، نظام آموزشی، نیروهای مسلح و خدمات اجتماعی واحد بود. واضح است که در این وضعیت تمامی افراد برای تعامل می ­بایست به یک زبان واحد و آن هم «زبان روسی» صحبت کنند.

در حال حاضر، هر کشوری توسعه زبان خود را در اولویت قرار می­دهد. در این مرحله برای دفاع و در صورت لزوم، برای حفاظت از منافع جمعیت روس زبان، یادگیری و آموزش زبان روسی مهم است. در حال حاضر وظیفه ما حفظ و نگهداری زبان روسی به عنوان میراثی برای فرزندان و آیندگان نسل خود است.

- به نظر شما، آیا زبان به طور فزاینده­ای تبدیل به یک ابزار نفوذ نشده است؟

-بله، همیشه همینطور بوده است. به نظر من، در فضای عمومی اهمیت زبان به عنوان یک وسیله ارتباطی بین المللی در درجه اول قرار دارد.

- توسعه زبان روسی، ممکن است به عنوان ترویج «ایده روسی» و یک دیکتاتوری و زیاده­ خواهی محسوب گردد؟

- بیایید بدون برچسب­های ایدئولوژیکی به این موضوع بپردازیم. ما در مورد زبان صحبت می­ کنیم، نه در خصوص جنگ تبلیغاتی. همه چیز بستگی به کلمات سخنران دارد. شما به کمک زبان، می توانید هر چیزی را ارتقا دهید.

در دنیای امروزه، زبان روسی باید بیشتر به عنوان ابزار ارتباط حرفه ­ای مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، در زمینه­ های گردشگری، تجارت، علم و صنایع مختلفی چون: انرژی هسته ای، اکتشافات فضایی، زبان روسی باید در ارجحیت قرار داشته باشد. در این راستان نیاز به یادگیری زبان روسی به طور عینی رشد می­کند، زیرا روابط در حوزه ­های مختلف توسعه و تقویت می­گردد. برای مثال، ما در خارج از کشور در حال ساخت نیروگاه هسته ­ای هستیم، جایی که کارگران به فعالیت می­پردازند. افرادی که زبان روسی را آموزش دیده­ اند به استخدام در می ­آیند، این افراد در اولویت هستند. نیاز اقتصادی در حال گسترش است، در نتیجه علاقه به زبان نیز در حال افزایش است. سیاست­های عمومی ما برای ارتقای زبان روسی باید متناسب با نیازها و منافع خارجی چه در زمینه شغلی-حرفه­ ای و چه شخصی باشد.

- و شما به خودتان اجازه می­دهید کلمات کوتاه یا خارجی را در پیام کوتاه استفاده کنید؟

- نه، حافظه من طوری است که چیزی را که دیگران نادیده می­ گیرند، به خوبی رعایت می­کنم.

- و اگر شما در پیام­ های خود از کلمات خارجی چون پلیز، مرسی و ... ببینید، چه واکنشی نشان می­دهید؟

- کاملا آرام! نوشته­ های آن شخص و استفاده از کلمات، باعث نمی­شود که در من احساسات منفی نسبت به آن شخص پدیدار گردد. درک زبان، برای هرکس جداگانه است. ممکن است لغتی برای شخصی القا کننده حس خوب و برای دیگری حس بد و عصبانیت باشد. ما باید برای پرهیز از این گونه موارد، سیستم آموزش و پروش در مدارس را تغییر دهیم. به طور جدی، قوانین ایده­آل گرامری و املائی وجود دارد که تنها متخصص زبانشانسی بر آن آگاه است، اما شما نمی ­توانید همه این موارد را به دیگران یاد بدهید. جایی برای نگرانی وجود ندارد. این یک واقعیت است، در هر دوره­ای زبان توسعه می­ یابد.

- افرادی که با علوم انسانی و ابزارهای زبانی سر و کار دارند باید صبور و منطقی باشند. نظر شما در این خصوص چیست؟

همانطور که پیش از این گفته­ ایم، روسیه یک دولت چند ملیتی است. ما سنت­ های قوی داریم که بر اساس آن، زبان اقوام مختلف بدون سرکوب یکدیگر مسیر خود را طی می­کنند. ما به خوبی می­دانیم که وحدت در عین تنوع قومی، نتیجه سیاست­ های فرهنگی ما است.

اما، من تکرار می­کنم، همیشه در همه چیز تعادل باید وجود داشته باشد. شما نمی ­توانید زبان دیگری را بر قوم دیگری تحمیل یا محدود کنید. همه چیز باید به طور طبیعی، هماهنگ با یکدیگر باشد. از یک طرف، کشور ما به هرکس فرصت مطالعه و یادگیری زبان مادری خود را می­دهد، از سوی دیگر، بار دیگر تکرار می­کنم که یک فرد می­تواند تحصیلات عالی را فقط در روسیه به زبان روسی دریافت کند. از این رو، ما باید کودکان را در مدارس با دانش زبان روسی آشنا نماییم، بدین ترتیب او را قادر می­سازیم که با استانداردهای آموزش عالی مطابقت داشته باشد.

در این راستا، دولت نسبت به زبان روسی دارای تعهدات خاصی است که وحدت کشور را تعیین نماید. بر این اساس - ما نیازمند کتاب های درسی و کمک های آموزشی، آموزش معلم و مدرس برای دانشجویان خارجی هستیم. این موضوع در راس فعالیت ­های سازمان ما قرار دارد.

منبع خبر: خبرگزاری تاس

http://tass.ru/opinions/interviews/۴۹۷۷۰۱۸

تاریخ خبر: ۲ اسفند ۱۳۹۶